Κατά τη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού είδαν το φως της δημοσιότητας δυο ξεχωριστά έργα που το καθένα συμβάλει, με τον δικό του τρόπο, στo ακόνισμα της ταξικής Μνήμης και την υπεράσπιση της επαναστατικής Ιστορίας του τόπου μας.

Πρόκειται για το αυτοχρηματοδοτημένο ντοκιμαντέρ “Καινούργιος Ουρανός. Οι Γυναίκες στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας” σε σενάριο – σκηνοθεσία Γιάννη Ξύδα, την πιο πρόσφατη παραγωγή της Ομάδας “Συλλογική Μνήμη” που -πριν προβληθεί σε δεκάδες πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους σε όλη τη χώρα- έκανε πρεμιέρα στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και το βιβλίο “Όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη! Ο λαϊκός επαναστατικός πόλεμος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας 1946-49” του Άρη Σειρηνίδη, μια πυκνή αναλυτική έρευνα 584 σελίδων που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ.

Με τον “Καινούργιο Ουρανό”, ο φίλος και σύντροφος Γιάννης συνεχίζει –μετά τους “Παρτιζάνους των Αθηνών”– να συμβάλει υποδειγματικά στη μάχη ενάντια στην παραχάραξη και τη λήθη, μέσα από την προφορική ιστορία, δίνοντας το λόγο σε μαχήτριες του ΔΣΕ, οι οποίες –περισσότερα από 70 χρόνια μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου– μοιράζονται για πρώτη φορά μπροστά στον κινηματογραφικό φακό, μ’ έκδηλη την περηφάνια και τη συγκίνηση, τις συγκλονιστικές αναμνήσεις τους.

Με το “Όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη!”, ο φίλος και σύντροφος Άρης προσφέρει μια πληρέστατη πολιτική – ιστορική μελέτη, ένα πολύτιμο τεκμήριο υπεράσπισης της επαναστατικής παρακαταθήκης του ΔΣΕ που –όπως γράφει και η Ομάδα Επαναστατικής Ιστορίας στον Πρόλογο της– “περισσότερο από υπόθεση μνήμης, είναι η διαρκής υπόμνηση της ιστορικής δυνατότητας “να θεριεύει ο γίγαντας τώρα λαός και [να] σπάει δεσμά και αλυσίδες”.

Η αξία αυτών των δυο ξεχωριστών έργων θεωρείται από πλευράς μας ανεκτίμητη και εκτιμούμε πως αποκτάει μεγαλύτερη βαρύτητα από το γεγονός ότι οι δημιουργοί τους, αν και δεν είναι ακαδημαϊκοί, (των οποίων η ιστορική έρευνα ν’ αποτελεί αποκλειστική απασχόληση και μέσο βιοπορισμού) ωστόσο –μέσα από την αρτιότητα τους– καταφέρνουν ν’ αποδείξουν έμπρακτα ότι την Ιστορία μας, την Ιστορία των “από τα κάτω” – “μέσα στην ανηφορική, αδιάκοπη και αυξομειούμενη πορεία τους για την Απελευθέρωση από τα δεσμά της κεφαλαιο-κρατικής και ιμπεριαλιστικής Εξουσίας”– δεν την γράφει (μονάχα) η “καθ’ έδρας επιστήμη και ιστοριογραφία”, αλλά μπορούν –κάλλιστα– να την γράψουν και να την επαναφέρουν ζωντανή στο σήμερα (ακόμα) και δυο σερβιτόροι…

Με βάση αυτές τις σκέψεις κι ενώ αυτά τα δύο έργα συνεχίζουν (μέσω προβολών, παρουσιάσεων, συζητήσεων) το ταξίδι τους σε όλη τη χώρα, θεωρήσαμε χρήσιμο να θέσουμε κάποια ερωτήματα σχετικά με τα ερεθίσματα που μπορούν να βάλουν σε κίνηση μια κοπιαστική και μακρόχρονη δουλειά σαν κι αυτή, με το νόημα που μπορεί να φέρει στο σήμερα η εξιστόρηση της λαϊκής εποποιίας της “δρακογενιάς” του ‘40 καθώς και με τη σημασία της πολιτικής – ιστορικής έρευνας από προλεταριακή – διεθνιστική, αντικαπιταλιστική – αντιιμπεριαλιστική σκοπιά.

Στα ερωτήματα μας απάντησαν ο φίλος και σύντροφος Άρης και η φίλη και συντρόφισσα Χριστίνα Κονιάλη που είχε τη γενική εποπτεία του “Όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη!” και έγραψε το κεφάλαιο “Οι γυναίκες στο ΔΣΕ” ενώ επίσης συνεισέφερε ως βοηθός παραγωγής της Ομάδας “Συλλογική Μνήμη” και συγγραφέας της άρτιας μπροσούρας που συνόδευσε τον “Καινούργιο Ουρανό”.

Καταρχήν, ένα ερώτημα που προκύπτει αυθόρμητα έχει να κάνει με τους λόγους και τις αιτίες που μπορούν να θέσουν σε κίνηση την επίμονη και συστηματική δουλειά που απαιτεί η ολοκλήρωση έργων σαν κι αυτά. To θέτω αυτό, με δεδομένο το γεγονός ότι και οι τρεις μας, όπως και ο Γιάννης, προερχόμαστε από τη γενιά που ενηλικιώθηκε στην Αθήνα, τη “μεταψυχροπολεμική” δεκαετία του 1990, τότε που πάνω στα συντρίμμια του τείχους του Βερολίνου – εν μέσω κίβδηλης “εθνικής συμφιλίωσης”, “κοινωνικής συναίνεσης” και επίπλαστης “ευμάρειας”– η λαϊκή επανάσταση του ΔΣΕ (1946-49) αποτελούσε θέμα ταμπού –τόσο για την κοινοβουλευτική/εξωκοινοβουλευτική Αριστερά όσο και για τον αναρχικό/αντιεξουσιαστικό χώρο– και οι όποιες αναφορές σε αυτήν, ξεκινούσαν με τη “λαθολογία” και το ανάθεμα στην “αποχή από τις εκλογές” του ’46 και το “όπλο παρά πόδα” μετά τη στρατιωτική ήττα του ‘49, ενώ η κυρίαρχη “μεταμοντέρνα” αφήγηση τους κατέληγε ρητά ή διά της πλαγίας στο διαλεκτικά ανιστόρητο αφήγημα: “ευτυχώς ηττηθήκαμε σύντροφοι”…

Από την άλλη, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι τα δυο συγκεκριμένα έργα έρχονται να συμβάλουν σημαντικά και να προστεθούν σε μια σειρά αντίστοιχων ερευνών, μαρτυριών, αρχείων, τεκμηρίων και μελετών, που είδαν το φως της δημοσιότητας – κατά τη διάρκεια των (όχι πολλών) τελευταίων χρόνων– και αφορούν την εξιστόρηση και την εξαγωγή χρήσιμων πολιτικών και ιστορικών συμπερασμάτων από τη λαϊκή εποποιία εκείνης της ταραγμένης δεκαετίας του 1940. Εν τέλει, μέσα στις σημερινές δοσμένες και ζοφερές συνθήκες, ποια μπορεί και πρέπει να είναι η σημασία της πολιτικής – ιστορικής έρευνας από προλεταριακή – διεθνιστική, αντικαπιταλιστική – αντιιμπεριαλιστική σκοπιά;

Α.Σ Να ευχαριστήσουμε καταρχήν θερμά τον σύντροφο και φίλο Λεωνίδα γι αυτήν τη συζήτηση καθώς και για την ανάδειξη της δουλειάς μας μέσα από τις κινηματικές ιστοσελίδες στις οποίες συμμετέχει.

Όπως αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου, το βιβλίο «μέσα από την ανάδειξη και την υπεράσπιση της επαναστατικής ιστορίας της χώρας» φιλοδοξεί «να αποτελέσει μια συμβολή στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου επαναστατικού κινήματος». Το ερώτημα βέβαια που αυτομάτως τίθεται εδώ, είναι πώς και σε τι βαθμό η ιστορία επενεργεί στα ζητήματα του παρόντος. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων σχεδόν χρόνων συγγραφής του βιβλίου, το παραπάνω ερώτημα, το ερώτημα με άλλα λόγια της σχέσης ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν της ταξικής πάλης, ανέκυπτε διαρκώς μπροστά μου ως πρόβλημα πολιτικό, θεωρητικό, φιλοσοφικό. Όπως εμπειρικά διαπίστωνα, η διαμόρφωση της θέσης μου για το «τι ήταν ο ΔΣΕ» επενεργούσε καταλυτικά στο πώς συγκροτούσα τη θέση μου για την τρέχουσα συγκυρία. Αλλά και αντίστροφα. Το πώς αντιμετώπιζα τα ζητήματα του παρόντος είχε σαφή αντανάκλαση στην οπτική μου για τον ΔΣΕ.

Το κλειδί για την κατανόηση αυτής της σχέσης το βρήκα στη φράση του Α. Γκράμσι: «Το παρόν είναι η κριτική του παρελθόντος». Από το πώς διαβάζουμε την ιστορία, από το πώς την αναλύουμε και την ερμηνεύουμε, από το πώς εν τέλει τοποθετούμαστε απέναντι της απορρέει και μια συγκεκριμένη θέση για το παρόν. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ως προς αυτό. Τα πολιτικά και ιδεολογικά θεμέλια του ΔΣΕ βρίσκονται στη συγκεκριμένη θεώρηση της νεοελληνικής ιστορίας που έκανε το ΚΚΕ τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930. Από το πώς απάντησε το ΚΚΕ στα ερωτήματα σχετικά με τη γέννηση του ελληνικού έθνους, τη συγκρότηση και τη φυσιογνωμία της ελληνικής αστικής τάξης, τον χαρακτήρα της επανάστασης του 1821 και την εξέλιξη των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων στην Ελλάδα στον 19^ο αιώνα και στο πρώτο μισό του 20^ου, προέκυψε μια συγκεκριμένη εποπτεία του παρόντος και μια αντίστοιχη στρατηγική, πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η κορυφαία περίοδος της ταξικής πάλης στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, η επαναστατική εποποιία της δεκαετίας του 1940.

Είναι προφανές ότι μια διαφορετική θεώρηση της νεοελληνικής ιστορίας θα έδινε ένα διαφορετικό παρόν και ως εκ τούτου ένα διαφορετικό μέλλον για το ΚΚΕ. Γι αυτό ακριβώς, το ζήτημα της ιστορίας αποτέλεσε για το ΚΚΕ εκείνης της εποχής κεντρικό ιδεολογικό και πολιτικό επίδικο. Αποκαλυπτική ως προς αυτό ήταν η σφοδρή διαπάλη στο εσωτερικό του κομμουνιστικού κινήματος ανάμεσα στον Γ. Ζεύγο και τον Γ. Κορδάτο σχετικά με τον χαρακτήρα της επανάστασης του 1821, και βέβαια η ολομέτωπη σύγκρουση του ΚΚΕ με την αστική θεωρία του «τρισχιλιετούς ελληνικού έθνους» του Κ.Παπαρρηγόπουλου.

Αντίστοιχα και σήμερα, η ανάπτυξη ενός σύγχρονου επαναστατικού κινήματος περνά μέσα από τη διατύπωση μιας ολοκληρωμένης θέσης τόσο για την ίδια του την ιστορία, όσο και για τη νεοελληνική ιστορία συνολικά. Πεποίθηση μου είναι ότι η πρόσληψη του ΔΣΕ από το σύγχρονο κίνημα ως της «δύναμης εκείνης που μορφοποίησε πιο ανάγλυφα από ποτέ την ιστορική δυνατότητα για μια Ελλάδα των λαϊκών τάξεων, για μια Ελλάδα ανεξάρτητη, δημοκρατική, σοσιαλιστική», μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά προς την κατεύθυνση αυτή.

Αυτά τα δυο έργα αποτελούν τον καρπό μιας επίμονης και συστηματικής δουλειάς, η οποία δεν αποτελεί την επαγγελματική (ακαδημαϊκή ή άλλη) ενασχόληση των δημιουργών τους. Αυτό αποτελεί από μόνο του ένα στοιχείο που προσθέτει επιπλέον αξία στις δυο συγκεκριμένες συμβολές στην επαναστατική Ιστορία του τόπου μας. Ως προς αυτό, Άρη θα ήθελες να αναφερθείς στην πορεία που ακολουθήθηκε μέχρι ο τόμος “Όλοι στ’ άρματα, όλα για τη νίκη!” να φτάσει στις προθήκες των βιβλιοπωλείων;

Α.Σ. Αφετηρία για την συγγραφή του βιβλίου υπήρξε η εκδήλωση για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ με τίτλο: «Η ιστορία του ΔΣΕ είναι η ιστορία μιας λαϊκής επανάστασης», που πραγματοποιήσαμε τον Φεβρουάριο του 2017, μια ομάδα συντρόφων και συντροφισσών από την Ταξική Αντεπίθεση. Η αρχική σκέψη ήταν οι εισηγήσεις της εκδήλωσης να αποτελέσουν το υλικό για την έκδοση μιας μπροσούρας. Ήδη, ωστόσο, κατά τη διάρκεια της συγγραφής των εισηγήσεων θα γεννηθούν σκέψεις για μια πιο εμπεριστατωμένη και συνολική μελέτη του ζητήματος.

Όσο πιο πολύ καταδυόμουν στην ιστορία του ΔΣΕ και προχωρούσα στην επεξεργασία του πλήθους των παραμέτρων (ιδεολογικών, πολιτικών, θεωρητικών) που την συγκροτούν, τόσο περισσότερο κατανοούσα την ιστορική και πολιτική της σημασία και συνακόλουθα την ανάγκη περαιτέρω μελέτης της. Όπως διαπίστωνα, σε πολλά θέματα που νόμιζα ότι τα γνώριζα καλά παρουσίαζα σοβαρές ελλείψεις, ενώ υπήρχαν πολλά άλλα κρίσιμα, για την κατανόηση του ΔΣΕ, ζητήματα που είτε τα αγνοούσα είτε είχα δώσει λίγη προσοχή. Σταδιακά και ενώ εμπλούτιζα το υπάρχον υλικό, εγκατέλειψα την ιδέα της μπροσούρας για να στοχεύσω πιο ψηλά, στη συγγραφή ενός βιβλίου.

Η καθεαυτή διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου κράτησε γύρω στα τριάμισι χρόνια. Αν έπρεπε επιγραμματικά να πω κάτι για τη διαδικασία συγγραφής, θα έλεγα ότι αποτέλεσε σταθμό για την πολίτικη μου ωρίμαση, την αιτία να εμβαθύνω σε θεμελιακά ζητήματα της επαναστατικής θεωρίας. Όπως θα διαπιστώσω μέσα στις αναρίθμητες ώρες διαβάσματος και γραψίματος, η στοιχειοθέτηση του γιατί «ο ΔΣΕ αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη απόπειρα επαναστατικού μετασχηματισμού της Ελλάδας από την ίδρυση του ελληνικού κράτους» δεν μπορούσε να γίνει χωρίς να έχω επαρκείς απαντήσεις στα πρωταρχικά ερωτήματα: τι είναι ο καπιταλισμός, ο ιμπεριαλισμός, η ιμπεριαλιστική εξάρτηση, η κοινωνική επανάσταση, ο σοσιαλισμός, ο κομμουνισμός, οι τάξεις, ο ιστορικός υλισμός κ.α.

Η ιστορία του ΔΣΕ όμως δεν αποτελεί μόνο ένα θεωρητικό πρόβλημα. Μια επανάσταση δεν μπορεί να κατανοηθεί μόνο μέσα από τη θεωρία και για το λόγο αυτό αποτυγχάνουν, κατά την άποψη μου, να ερμηνεύσουν τον ΔΣΕ -όπως και άλλες επαναστάσεις- ιστορικοί και πολιτικοί επιστήμονες, εξαιρετικά καταρτισμένοι κατά τα άλλα, που βρίσκονται ωστόσο έξω από τη ζώσα ιστορία της ταξικής πάλης. Την καλύτερη απάντηση ως προς αυτό τη δίνει ο ίδιος ο ΔΣΕ: ένα μεγάλο μέρος από τους μαχητές και τις μαχήτριες του δεν είχαν ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση και δεν είχαν διαβάσει ούτε το «Κεφάλαιο» του Μαρξ, ούτε τον «Ιμπεριαλισμό» του Λένιν, ωστόσο έφτασαν σε τέτοια επίπεδα ταξικής συνείδησης και κομμουνιστικής συγκρότησης, ώστε να αναμετρηθούν μέχρις εσχάτων με την ελληνική αστική τάξη και δύο ιμπεριαλισμούς. Ισχύει εδώ νομίζω απόλυτα η θέση ότι ο κομμουνισμός ως φιλοσοφία της πράξης μόνο μέσα από την πράξη μπορεί να κατανοηθεί. Κατ’ αντιστοιχία, λοιπόν, και η ιστορία του ΔΣΕ δεν μπορεί να κατανοηθεί ολοκληρωμένα έξω από την πράξη της συμμετοχής στο σύγχρονο κίνημα ανατροπής «της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων». Υπό αυτήν την έννοια, λοιπόν, θα έλεγα ότι το βιβλίο φέρει ανεξίτηλο το αποτύπωμα της συμμετοχής μου στους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες της περιόδου και των εμπειριών και των συμπερασμάτων που αποκόμισα από αυτή.

Η διαδικασία συγγραφής του βιβλίου υπήρξε ωστόσο σταθμός και για την προσωπική μου ωρίμαση. Βλέποντας την σήμερα από μια σχετική απόσταση, αβίαστα θα τη χαρακτήριζα ως μια διαδικασία αυτογνωσίας, μέσα από την οποία κατανόησα τι σημαίνει πάλη για την υπέρβαση των διανοητικών (αλλά και φυσικών) ορίων, τι σημαίνει, αλλιώς, πάλη για την κατάκτηση της γνώσης, τι σημαίνει σε τελική ανάλυση πρόοδος και εξέλιξη και γιατί οι παραπάνω έννοιες έχουν στον πυρήνα τους την ανθρώπινη εργασία.

Μια ερώτηση που απευθύνεται στη Χριστίνα. Στο ντοκιμαντέρ, μέσα από τις μαρτυρίες αυτών των μαχητριών του ΔΣΕ εξιστορείται με τρόπο συγκλονιστικά ανθρώπινο, η πορεία και η ζωή ενός λαϊκού επαναστατικού στρατού, όπου “οι γυναίκες συμμετέχουν μαζικά και ουσιαστικά, από τις μάχες μέχρι την ισότιμη λήψη αποφάσεων. Νέες κοπέλες κυρίως από αγροτικές περιοχές, μεγαλωμένες στο περιβάλλον της ελληνικής επαρχίας και της υπαίθρου, έχοντας όμως την παρακαταθήκη των αγώνων της Κατοχής συμμετέχουν και χειραφετούνται μέσα από τον αγώνα του ΔΣΕ”.

Θα ήθελες να αναφερθείς συνοπτικά στη σύνδεση που –εκ των πραγμάτων– υπήρξε μεταξύ όσων είχαν προηγηθεί στην προκατοχική περίοδο και των όσων ακολούθησαν στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, στο πεδίο της ταξικής πάλης για τη γυναικεία χειραφέτηση, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η συμμετοχή των γυναικών στον λαϊκό επαναστατικό στρατό του ΔΣΕ αποτέλεσε την χειροπιαστή απόδειξη αυτής της πάλης για ουσιαστική ισότητα των δυο φύλων; Ποιες μπορούν να είναι οι αντανακλάσεις αυτών των κορυφαίων επαναστατικών στιγμών της σύγχρονης ιστορίας –όπου η αστική Εξουσία αμφισβητήθηκε έμπρακτα, σε βάθος και σε όλες τις εκφάνσεις της– μέσα στη σημερινή εποχή επίτασης των φαινομένων έμφυλης βίας, βιασμών, κακοποιήσεων και γυναικοκτονιών, αλλά και της ανάδυσης “πολιτικά ορθών, μετα-φεμινιστικών και ταυτοτικών πρωτοκοσμικών κινημάτων”;

Χ.Κ. Μια από τις πιο εύγλωττες αποδείξεις του ΔΣΕ ως φορέα επαναστατικού κοινωνικού μετασχηματισμού ήταν η πρωτοφανής σε μαζικότητα και δυναμισμό συμμετοχή των γυναικών σε αυτόν. Γενικεύοντας την εμπειρία του γυναικείου κινήματος όλης της προηγούμενης περιόδου και αναβαθμίζοντας σε θεωρητικό και πολιτικό επίπεδο παλαιότερες επεξεργασίες του κομμουνιστικού κινήματος γύρω από το γυναικείο ζήτημα, ο ΔΣΕ διαμόρφωσε τους όρους για ένα σύγχρονο πλαίσιο επικοινωνίας με τις εκατοντάδες χιλιάδες των γυναικών των λαϊκών τάξεων που βίωναν τη διπλή καταπίεση ως εργαζόμενες και ως γυναίκες.

Το θεμελιακό στοιχείο που συγκροτεί το επαναστατικό πλαίσιο ανάγνωσης του γυναικείου ζητήματος από τον ΔΣΕ, είναι η τοποθέτηση του στην ιστορική ταξική του διάσταση. Το γυναικείο ζήτημα, αν ως τέτοιο ορίσουμε το σύνολο των οικονομικών, πολιτικών και πολιτιστικών ανισοτιμιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλο το εύρος της κοινωνικής και προσωπικής ζωής της γυναίκας, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ταξικής εκμεταλλευτικής κοινωνίας, άρα και αναπόσπαστο στοιχείο της ταξικής πάλης. Η ιστορική του ρίζα βρίσκεται στην εμφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, συγκεκριμένα στη φάση της μετάβασης από το πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα στην πρώτη ταξική κοινωνία της ιστορίας, τη δουλοκτητική κοινωνία. Για το ιστορικό αυτό γεγονός ο Ένγκελς έλεγε: «Το γυναικείο φύλο υπέστη την κοσμοϊστορική του ήττα». Υπό αυτό ακριβώς το πρίσμα, η πατριαρχία δεν προσλαμβάνεται από την κομμουνιστική κοσμοθεωρία ως μια αυτόνομη κοινωνική δομή, αλλά ως παράγωγο του ταξικού διαχωρισμού της κοινωνίας. Ως τέτοια εδράζεται και απορρέει από τις οικονομικές εκμεταλλευτικές σχέσεις και μεταβάλλεται με την εξέλιξη του εκμεταλλευτικού συστήματος, παράγοντας έμφυλες σχέσεις εξουσίας και διαχωρισμούς. Χαρακτηριστική είναι η φράση της Αλεξάντρας Κολλοντάι, από κείμενο που γράφτηκε την περίοδο της νίκης της Σοβιετικής Επανάστασης: «Η θέση της γυναίκας είναι πάντα συνέπεια του είδους της εργασίας που προσφέρει στη συγκεκριμένη στιγμή εξέλιξης ενός συγκεκριμένου κοινωνικό- οικονομικού συστήματος».

Το αποφασιστικό βήμα για την ένταξη των γυναικών στο κομμουνιστικό και γυναικείο κίνημα, πραγματοποιείται στις αρχές της δεκαετίας του 1930, όταν και σχηματοποιείται από το ΚΚΕ η θέση για τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του γυναικείου ζητήματος στη χώρα, άρα και της στρατηγικής του γύρω από αυτό. Έτσι το γυναικείο ζήτημα ως στοιχείο του εποικοδομήματος, κουβαλά όλη την αντιδραστικότητα, τη συντήρηση και τον αναχρονισμό της Ελλάδας του «αστοστιφλικάδικου συνασπισμού εξουσίας και του ανολοκλήρωτου αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού». Για αυτούς ακριβώς τους λόγους, η θέση της γυναίκας στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά υποτιμημένη. Στην ύπαιθρο οι χιλιάδες αγρότισσες βιώνουν το αδυσώπητο πατριαρχικό καθεστώς που ενσωματώνουν αιώνες τσιφλικάδικης εκμετάλλευσης, ενώ στις πόλεις ο γυναικείος πληθυσμός είτε μένει εκτός της κοινωνικής παραγωγής περίκλειστος στα τείχη του ιδιωτικού νοικοκυριού, είτε εντάσσεται στην παραγωγική διαδικασία υπό συνθήκες σκληρής ταξικής καταπίεσης, στερούμενος ακόμα και στοιχειωδών αστικοδημοκρατικών δικαιωμάτων.

Τα αποτελέσματα της πολιτικής του κομμουνιστικού κινήματος γύρω από το γυναικείο ζήτημα θα γίνουν γρήγορα ορατά. Το ΚΚΕ μέσα σε λίγα χρόνια πολλαπλασιάζει τις γυναίκες μέλη του και αυξάνει την επιρροή του στα ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του γυναικείου πληθυσμού πού εισέρχονται στην παραγωγή, ενώ μέσα στη φωτιά της πάλης δεκάδες κομμουνίστριες, όπως η Ηλέκτρα Αποστόλου, η Αύρα Παρτσαλίδου, η Χρύσα Χατζηβασιλείου αναδεικνύονται σε ηγετικές μορφές του λαϊκού κινήματος. Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 το γυναικείο κίνημα έχει πλέον αποκτήσει το πρώτο δικό του ρίζωμα στο εργατικό κίνημα, που του επιτρέπει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες στους μεγάλους ταξικούς που ξεσπούν. Αποκορύφωμα υπήρξε η μαζική συμμετοχή των καπνεργατριών στη μεγάλη εργατική εξέγερση τον Μάιο του 1936 στη Θεσσαλονίκη, όπου βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων με τη χωροφυλακή και το στρατό. Ο Μεσοπόλεμος λοιπόν υπήρξε καθοριστικός στην ανάπτυξη του γυναικείου κινήματος. Την περίοδο αυτή, και ειδικά τη δεκαετία του 1930 αυξήθηκε ραγδαία το ποσοστό των γυναικών της εργατικής τάξης και τέθηκαν οι πολιτικές και οργανωτικές βάσεις για την συμμετοχή χιλιάδων γυναικών στους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες. Οι γυναίκες αυτές αγωνίστηκαν σκληρά, στιγματίστηκαν και χτυπήθηκαν, ωστόσο, ανέπνευσαν τις πρώτες ανάσες ελευθερίας, έξω από το σύστημα επιτήρησης του ιδιωτικού χώρου, του πατέρα και του συζύγου. Θα μπορούσαμε με ασφάλεια να ισχυριστούμε πως χωρίς την παρακαταθήκη αυτών των αγώνων θα ήταν πολύ δυσκολότερη η μαζική ένταξη των γυναικών στην Αντίσταση την περίοδο της Κατοχής και στη συνέχεια στον ΔΣΕ.

Αντίστοιχα όπως στον Μεσοπόλεμο, την Κατοχή και τον Εμφύλιο έτσι και στη μετεμφυλιακή εποχή απαραίτητη προϋπόθεση για την πλατιά απεύθυνση και τον προσεταιρισμό των γυναικών στο κίνημα, ήταν η γείωση του γυναικείου ζητήματος στις συγκεκριμένες συνθήκες της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής πραγματικότητας της χώρας. Στο σκληρό μετεμφυλιακό περιβάλλον της εθνικοφροσύνης και του αντικομμουνισμού, θα αρχίσει να αναδύεται μια νέα γενιά αγωνιστριών, εμπνευσμένη από τους αγώνες των γυναικών της δεκαετίας του 1940, οι οποίες σταδιακά βγαίνουν από τις φυλακές και τις εξορίες, έχοντας να αντιμετωπίσουν όλα τα εμπόδια που έχει θέσει το επίσημο κράτος για να τις εκδικηθεί. Παράλληλα, μέσα στο ’50 -νέες κυρίως- γυναίκες του ΔΣΕ έρχονται παράνομα από τις ανατολικές χώρες για να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση των παράνομων οργανώσεων στην Ελλάδα. Στη νέα εποχή, οι προκλήσεις για τις γυναίκες που αγωνίζονται είναι μεγάλες, καθώς στο σκληρό ταξικό περιβάλλον του ’50 παλεύουν για την επιβίωση τους και την ίδια στιγμή αναμετρώνται καθημερινά με ένα σύστημα που επιστρατεύει όλα του τα ιδεολογικά εργαλεία προκειμένου να τις κλείσει και πάλι στο σπίτι. Ωστόσο, παρά το κατασταλτικό κύμα εναντίον τους, εισερχόμενες μαζικά στην εργασία, αλλά και την εκπαίδευση, οι γυναίκες θα αναπτύξουν πολύπλευρη μαζική δράση στους μεγάλους εργατικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες που ξεσπούν τα μετεμφυλιακά χρόνια. Σε αυτό το φόντο το γυναικείο κίνημα θα ακολουθήσει ανοδική πορεία, εντάσσοντας στους κόλπους του ένα ολοένα αυξανόμενο δυναμικό που πείθεται από την ίδια του την εμπειρία ότι στις συνθήκες της αστικής κυριαρχίας, η γυναικεία καταπίεση παραμένει και ότι η ελάχιστη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος σε σχέση με τα γυναικεία δικαιώματα, δεν αποτελεί κάποιου είδους παραχώρηση αλλά προϊόν των σκληρών και επίπονων του αγώνων. Η εντυπωσιακή είσοδος των γυναικών στην ταξική πάλη της δεκαετίας του 1960 και η ενεργή συμβολή των γυναικών στο αντιδικτατορικό κίνημα της περιόδου 1967-1974 έχει σε αυτήν ακριβώς την περίοδο τη ρίζα της.

Στις νέες συνθήκες της μεταπολιτευτικής Ελλάδας το ελληνικό γυναικείο κίνημα, θα συνεχίζει να αναζητά, μέσα σε ένα περιβάλλον υποχώρησης του διεθνούς και εγχώριου εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, τους όρους για την αναμέτρηση με το καθεστώς της πατριαρχίας και του σεξισμού που ο ελληνικός καπιταλιστικός σχηματισμός άλλοτε ωμά και άλλοτε ραφιναρισμένα θα αναπαράγει και θα διαιωνίζει. Και στην κατεύθυνση αυτή θα εγγράψει πολλές φορές με το ίδιο του το αίμα, όπως στην περίπτωση της νεαρής κομμουνίστριας, μέλους της ΚΝΕ, Σωτηρίας Βασιλακοπούλου που δολοφονήθηκε τον Ιούλη του 1980 από την εργοδοσία την ώρα μου μοίραζε προκηρύξεις έξω από το εργασιακό κάτεργο της ΕΤΜΑ, αξιοσημείωτες νίκες που θα ανοίξουν νέους δρόμους στους αγώνες του γυναικείου κινήματος.

Σήμερα, στην εποχή της δομικής κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού ιμπεριαλιστικού συστήματος και της χρεοκοπίας όλων των εξαγγελιών του για την «ισότητα των δύο φύλων», το γυναικείο ζήτημα επανέρχεται με ιδιαίτερη οξύτητα στο προσκήνιο. Ειδικότερα στην σύγχρονη Ελλάδα των μνημονίων, της γενικευμένης φτώχειας και της φασιστικοποίησης, η ένταση της εργασιακής και κοινωνικής υποτίμησης της γυναίκας, αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα της κρίσης του ελληνικού καπιταλιστικού σχηματισμού και ταυτόχρονα όρο για το ξεπέρασμα της. Σε αυτό το έδαφος η πατριαρχία ως η ιδεολογία της γυναικείας καταπίεσης, έρχεται να επενδύσει, να δικαιολογήσει και εν τέλει να νομιμοποιήσει όλη τη γενικευμένη βία κατά των γυναικών, είτε την καθαρά συστημική, αυτή δηλαδή που προέρχεται κατευθείαν από το κεφαλαίο, το αστικό κράτος και τους θεσμούς του, είτε αυτήν που προέρχεται από τα έγκατα της πατριαρχικής κοινωνίας και η οποία οπλίζει τα χέρια των γυναικοκτόνων, των βιαστών, των κακοποιητών.

Στην κατεύθυνση αυτή, η γνώση της ιστορίας του γυναίκειου κινήματος και ειδικά μιας κορυφαίας του στιγμής του, αυτής του ΔΣΕ, αποτελεί ένα πολύτιμο εφόδιο για τη συγκρότηση των σύγχρονων θέσεων μάχης του. Όχι βέβαια ως μια απόπειρα προσαρμογής στο σήμερα των χαρακτηριστικών του, ούτε βέβαια ως μια μουσειακού τύπου μνήμη αποκομμένη από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Άλλωστε όλη η ιστορία του ελληνικού γυναικείου κινήματος, βασίστηκε στη συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης στην οποία βρέθηκε. Αυτό είναι και το πολιτικό επίδικο σήμερα. Η διεξοδική ανάλυση της σημερινής οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας, η εμβάθυνση πάνω στη σχέσης τάξης φύλου και η αναμέτρηση με την πληθώρα ερωτημάτων που γεννά η σχέση αυτή στις σύγχρονες συνθήκες της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης αποτελούν, δίπλα στην ταξική και πολιτική στράτευση, τους όρους για την περαιτέρω ανάπτυξη και ριζοσπαστικοποίηση του γυναικείου κινήματος.

Πριν από μερικές εβδομάδες, συμπληρώθηκαν 48 Νοέμβρηδες από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, από εκείνη την κορυφαία στιγμή της αντιδικτατορικής Αντίστασης και Αγώνα της φοιτητικής νεολαίας και του εργαζόμενου λαού ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς των συνταγματαρχών της ευρωατλαντικής εθνικοφροσύνης. Για άλλη μια χρονιά, δεκάδες χιλιάδες αγωνιστών και αγωνιστριών στην Αθήνα και όλη τη χώρα βρέθηκαν στους δρόμους της Αντίστασης και του Αγώνα, στον ιστορικό χώρο του ΕΜΠ και τη μαζική πορεία στην πρεσβεία των ΗΠΑ, κρατώντας ζωντανή τη Μνήμη των νεκρών και τα επίκαιρα περιεχόμενα εκείνης της αιματοβαμμένης εξέγερσης ενάντια στο Φασισμό και τον Ιμπεραλιασμό, τον ντόπιο Αστισμό και το Κράτος του. Από τη στρατιωτική (αλλά όχι και πολιτική) ήττα του ΔΣΕ από τα αμερικανοντυμένα ελληνικά “εθνικά” στρατεύματα του “Στρατηγέ! Ιδού ο Στρατός σας” κ. Βαν Φλιτ”, υπό τους ήχους των ναπάλμ, στο Γράμμο και το Βίτσι το καλοκαίρι του 1949, μέχρι την εισβολή του αμερικανοκίνητου τανκ στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου στην Πατησίων στις 17 Νοέμβρη του 1973, είχαν μεσολαβήσει κάτι λιγότερο από 25 χρόνια. Θα θέλατε να αναφερθείτε σ’ εκείνο το κόκκινο νήμα που συνδέει αδιαπέραστα αυτά τα δυο ιστορικά γεγονότα, στις σημαδιακότερες στιγμές του Αγώνα που μεσολάβησε μέσα σε αυτήν την εικοσιπενταετία, καθορίζοντας την πορεία του λαϊκού – εργατικού κινήματος μέχρι εκείνον το Νοέμβρη, ο οποίος και σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για το στρατιωτικό καθεστώς των αντικομμουνιστών πραξικοπηματιών της 21ης Απριλίου 1967;

Κι έπειτα, ποια είναι τελικά αυτά τα καθοριστικά επίδικα και τα χειραφετητικά – απελευθερωτικά ζητούμενα εκείνης της εποχής που παραμένουν μέχρι και σήμερα αδικαίωτα και γι’ αυτό ανειρήνευτα;

Α.Σ. Η στρατιωτική ήττα του ΔΣΕ τον Αύγουστο του 1949 δεν σήμανε και την πολιτική ήττα του ΚΚΕ. Η λήξη του Εμφυλίου θα λέγαμε μάλιστα ότι βρίσκει το λαϊκό κίνημα της χώρας σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι ήταν λίγους μήνες πριν την έναρξη του. Τότε, στα μέσα του 1945, λίγο πριν δηλαδή η 12^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ θέσει φραγμό στην πορεία αποσύνθεσης του, το ΚΚΕ είχε μετατραπεί ουσιαστικά σε παρακολούθημα της αστικής πολιτικής, αποδεχόμενο άνευ όρων την πορεία εξόντωσης του λαϊκού κινήματος που η συνθήκη της Βάρκιζας είχε δρομολογήσει. Αντίθετα, μετά τον Εμφύλιο, όπως αποδεικνύει η ιστορία της περιόδου 1950-1956, το ΚΚΕ βρίσκεται σε τέτοια πολιτική και οργανωτική κατάσταση, ώστε να μπορεί πολύ γρήγορα να ανασυντάσσεται και να ξεδιπλώνει με όρους ηγεμονικούς τη στρατηγική του, έχοντας ως πολιτικό θεμέλιο και παρακαταθήκη μια επανάσταση που έθεσε πιο ολοκληρωμένα από ποτέ το ζήτημα της εξουσίας για τις εκμεταλλευόμενες τάξεις.

Σταθμό στην πορεία ανασύνταξης του λαϊκού κινήματος αποτέλεσε η ίδρυση, κατόπιν πολιτικής πρωτοβουλίας του ΚΚΕ, της ΕΔΑ τον Αύγουστο του 1951. Δύο μόλις χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου, το ΚΚΕ, έχοντας να αντιμετωπίσει την ήττα, την έξοδο από τη χώρα του βασικού κορμού του στελεχιακού του δυναμικού και βέβαια την ανελέητη κατασταλτική επίθεση εναντίον του στο εσωτερικό της χώρας, καταφέρνει κάτι που έμοιαζε ακατόρθωτο: αφενός να συγκροτήσει ένα μαζικό πολιτικό μέτωπο στη βάση ενός προγράμματος ανεξαρτησίας, δημοκρατίας και ειρήνης, διατηρώντας πλήρως την αυτοτέλεια και την οργανωτική του διάρθρωση, και αφετέρου να καταστεί, μέσα από αυτό το μέτωπο, οργανωτής της εργατικής λαϊκής πάλης και εκφραστής συνάμα της ολοένα και ογκούμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας, απέναντι στις πολιτικές του αστικού καθεστώτος (είτε διαχείρισης Πλαστήρα, είτε Παπάγου).

Ο μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις του καλοκαιριού του 1951, η πρωτομαγιάτικη απεργιακή διαδήλωση του 1952 προς τιμή του Ν. Μπελογιάννη και των 200 εκτελεσμένων της Ακροναυπλίας, οι αντιιμπεριαλιστικές κινητοποιήσεις ενάντια στον πόλεμο στην Κορέα το 1951 και την ελληνοαμερικανική συμφωνία του 1953, οι μαζικοί εργατικοί και αγροτικοί αγώνες το 1953 και το 1954, οι δυναμικές αντιβρετανικές διαδηλώσεις για την Κύπρο το 1954 και το 1955, αποτελούν χαρακτηριστικές εκδηλώσεις μια αυξανόμενης λαϊκής δυναμικής που απειλεί να μετατρέψει τη σοβούσα κρίση του συστήματος, σε κρίση πολιτική, σε κρίση που θα θέσει ξανά στο επίκεντρο το αίτημα της επαναστατικής ρήξης και της ανατροπής.

Το ποια θα μπορούσε να ήταν η εξέλιξη της ταξικής πάλης στη χώρα αν δεν είχε συμβεί το αναθεωρητικό πραξικόπημα στο ΚΚΕ το 1956 και το 1957 και η αποκήρυξη του ΔΣΕ που αυτό σηματοδοτεί, αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα σε ό,τι αφορά τη διερεύνηση της ιστορίας της εγχώριας ταξικής πάλης. Το σίγουρο είναι πάντως ότι το γεγονός αυτό θα σφραγίσει ανεξίτηλα την μελλοντική της πορεία. Το 1958 το ΚΚΕ διαλύει τις παράνομες κομματικές του οργανώσεις και αφομοιώνεται πολιτικά και οργανωτικά στην ΕΔΑ, η οποία θα μετατραπεί γρήγορα από αυτοτελές μέτωπο της Αριστεράς σε εξάρτημα της αστικής πολιτικής, όπως θα δείξει εμφατικά η πολιτική ουράς που ακολουθεί έναντι της Ένωσης Κέντρου στις εκλογές του 1961, παρ’ όλη την εντυπωσιακή εκλογική δυναμική που είχε καταγράψει στις εκλογές του 1958. Τούτων δοθέντων, δεν προκαλεί καμία έκπληξη η ελλιπής πολιτική και οργανωτική προετοιμασία του κινήματος μπροστά στις συνθήκες πολιτικής κρίσης που ωρίμαζαν, οι οποίες επέβαλαν το 1967 τη λύση της δικτατορίας. Όταν παραμονές της δικτατορίας η επίσημη φωνή της Αριστεράς, η Αυγή, επιχειρηματολογούσε σχετικά με το «Γιατί δεν θα γίνει δικτατορία», μπορούμε να φανταστούμε το επίπεδο των ιδεολογικών, πολιτικών και οργανωτικών αντανακλαστικών των υποτιθέμενων καθοδηγητών του λαϊκού κινήματος, όπως και να εικάσουμε με ασφάλεια τους λόγους, για τους οποίους το αντιδικτατορικό κίνημα σχετικά άργησε να αναπτύξει μαζικά και ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά.

Ακόμα κι έτσι όμως, χωρίς δηλαδή την παρουσία ενός επαναστατικού κομμουνιστικού κόμματος, η δυναμική της ταξικής πάλης στη χώρα ήταν τέτοια που θα φτάσει ξανά σε ιστορικές κορυφώσεις. Η παρακαταθήκη της επαναστατικής παράδοσης των προηγούμενων δεκαετιών θα είναι σε αυτές ευκρινής. Όπως, για παράδειγμα, στην εμβληματική απεργία των οικοδόμων το 1960, στην οποία το αποτύπωμα του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος των προηγούμενων δεκαετιών που γαλούχησε με το πνεύμα της σύγκρουσης την εργατική τάξη, είναι εμφανές τόσο σε επίπεδο οργάνωσης του αγώνα όσο και σε επίπεδο περιεχομένου του. Ή όπως στα Ιουλιανά, τον Αύγουστο του 1965, όπου αναδεικνύεται στην πράξη η επαναστατική τάση που εκπροσωπεί ο Πέτρουλας και σειρά άλλων αγωνιστών, οι οποίοι αρνούνται έμπρακτα την πολιτική υποταγή της ηγεσίας της ΕΔΑ στην Ένωση Κέντρου, αναζητώντας αυτόνομες, από την αστική πολιτική, οδούς εκδήλωσης της λαϊκής πάλης. Όπως βέβαια και κατά τη διάρκεια της Χούντας, στις επαναστατικές οργανώσεις που αμφισβητούν έμπρακτα το καθεστώς της αμαχητί παράδοσης του λαϊκού κινήματος, διαμορφώνοντας τους όρους για την ανάπτυξη και τη ριζοσπαστικοποίηση του αντιδικτατορικού κινήματος. Για να φτάσουμε, βέβαια, στην κορυφαία στιγμή της αντιδικτατορικής πάλης, την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η οποία, με το σύνθημα «έξω οι ΗΠΑ» ως προμετωπίδα, αποτυπώνει εύγλωττα την ιστορική συνέχεια και την κεντρικότητα της πάλης ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση.

Υπό αυτήν την έννοια, το Πολυτεχνείο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως μια ιστορική δικαίωση του πολιτικού περιεχομένου του αγώνα του ΔΣΕ. 25 μόλις χρόνια μετά τον ΔΣΕ, μια αντιιμπεριαλιστική εξέγερση έρχεται να καταδείξει τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ως το βασικό θεματοφύλακα της αστικής εξουσίας στη χώρα, και παράλληλα ως τον βασικό υπεύθυνο για την επιβολή της Χούντας, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την πτώση της. Είναι νομίζω προφανή τα πολιτικά σημαινόμενα από ένα τέτοιο γεγονός, καθώς και το τι προοπτικές άνοιγε αυτό για το επαναστατικό κίνημα και τη χώρα. Το γιατί δεν μετουσιώθηκε η εξεγερτική δυναμική του Πολυτεχνείου σε επαναστατική αναμέτρηση με το αστικό καθεστώς συνολικά, αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον ιστορικό και πολιτικό ερώτημα. Αν θέλαμε να δώσουμε μια επιγραμματική απάντηση, θα λέγαμε ότι οι δυνάμεις που βρέθηκαν στην πρωτοπορία του κινήματος, δεν μπόρεσαν να πετύχουν μια βαθύτερη πολιτική προγραμματική συγκρότηση και να αναπτύξουν έτσι μια ολοκληρωμένη επαναστατική στρατηγική, αδυναμία που έχει ασφαλώς τη ρίζα της στην αρνητική πολιτική κληρονομία που άφησε στο κίνημα, σε όλα τα επίπεδα, η ουσιαστική διάλυση του επαναστατικού ΚΚΕ το 1956.

Όσον αφορά το τελευταίο σκέλος της ερώτησης, θα χρησιμοποιήσω τα λόγια του Γ. Ζεύγου από την Κομουνιστική Επιθεώρηση του 1943, ο οποίος κάνοντας μια επισκόπηση της ιστορικής πορείας από την επανάσταση του 1821 ως τις μέρες του, τόνιζε ότι «όσο κι αν άλλαξαν μορφή και περιεχόμενο, όσο κι αν περιπλέχτηκαν, ίδια είναι τα προβλήματα για τη λύση των οποίων παλεύει ακόμα ο ελληνικός λαός».

Σήμερα, 48 χρόνια μετά το Πολυτεχνείο και 75 χρόνια μετά το ΔΣΕ, θα αποτελούσε νομίζω προσβολή στην ιστορία εκείνων των αγώνων, αν θεωρούσαμε κατ’ οποιονδήποτε τρόπο ότι κάποιες από τις βασικές στοχεύσεις τους, όπως η εθνική ανεξαρτησία και η δημοκρατία, βρήκαν την εκπλήρωση τους μέσα στις συνθήκες της αστικής εξουσίας και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης. Εκτός κι αν ως ανεξαρτησία εννοούμε την πρόσφατη ελληνοαμερικανική συμφωνία και τα μνημόνια της ΕΕ, και ως δημοκρατία αυτό το νεοφιλελεύθερο ολιγαρχικό υβρίδιο που κυβερνά τη χώρα.

Για να το πούμε διαφορετικά, εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία είναι έννοιες ασυμβίβαστες με την εξαρτημένη, ξενόδουλη και βαθιά αντιδημοκρατική από τα γεννοφάσκια της ελληνική αστική τάξη. Γι αυτό ακριβώς και οι δύο αυτοί στόχοι σφραγίστηκαν στη σύγχρονη ελληνική ιστορία με την πάλη του λαού και της εργατικής τάξης, και ποτίστηκαν με το αίμα χιλιάδων αγωνιστών και αγωνιστριών στα βουνά, στους δρόμους, στις εξορίες και τις φυλακές. Γι’ αυτό επίσης, συνεχίζουν να αποτελούν -σε πείσμα των μεταμοντέρνων αφηγήσεων- κεντρικά πολιτικά προτάγματα, κρίσιμους κόμβους μιας σύγχρονης στρατηγικής που θέλει να ξανακάνει επίκαιρους και ρεαλιστικούς τους στρατηγικούς στόχους του επαναστατικού κινήματος, τη λαϊκή εξουσία, τη λαϊκή Δημοκρατία, την κοινωνική και ταξική απελευθέρωση, το σοσιαλισμό.

Μιλάνο: Απεργία, Νοέμβρης 2020

Vedi qui per il testo in italiano / Διαβάστε εδώ το κείμενο στα ιταλικά

O νόμος 128, η συμφωνία του συνδικάτου UGL με την εργοδοτική ένωση Assodelivery και η αντίδραση των εργαζομένων.

Στις 2 Νοέμβρη του 2019 ψηφίστηκε ο πρώτος νόμος στην Ιταλία σχετικά με την εργασία των διανομέων στον τομέα της ταχυεστίασης [food delivery]. Υπό τον τίτλο “Προστασία της εργασίας μέσω ψηφιακών πλατφορμών”, θεσπίζονται μερικά ελάχιστα μέτρα προστασίας για τους οδηγούς ανεξαρτήτως της σχέσης εργασίας τους, μεταξύ άλλων μια πρώτη μορφή ασφάλισης και προσαυξήσεις για τις παραδόσεις κατά τη διάρκεια κακοκαιρίας και αργιών. Εν τούτοις, το συγκεκριμένο πακέτο μέτρων είναι ισχνό και αφήνει μεγάλα περιθώρια συνδικαλιστικής διαπραγμάτευσης σχετικά με τις αμοιβές και την οργάνωση της εργασίας. Πρώτα απ’ όλα, ελλείψει μιας κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας, δίνει τη δυνατότητα στις –“πιο αντιπροσωπευτικές σε εθνικό επίπεδο”– εργοδοτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις να ορίζουν τα κριτήρια των αμοιβών, μέσω της υπογραφής συγκεκριμένων εθνικών συλλογικών συμβάσεων. Σε αντίθετη περίπτωση, ελλείψει μιας τέτοιας κλαδικής συλλογικής σύμβασης, ο νόμος ορίζει ότι το ελάχιστο ωρομίσθιο πρέπει να υπολογίζεται με βάση τις ελάχιστες προβλεπόμενες αμοιβές των εθνικών συλλογικών συμβάσεων των συναφών κλάδων (Logistics και μεταφορά εμπορευμάτων), απαγορεύοντας σαφώς την πληρωμή με το κομμάτι. Αυτό σημαίνει ότι αν μια σύμβαση της Asssodelivery, της εργοδοτικής ένωσης όπου συμμετέχουν οι πλατφόρμες της ταχυεστίασης (Deliveroo, Glovo, Uber, JustEat), με κάποιο συνδικάτο τεθεί σε ισχύ, δίνεται η δυνατότητα να προσπεραστεί η απαγόρευση της αμοιβής με το κομμάτι και να οριστούν εναλλακτικές μορφές πληρωμής των εργατικών αμοιβών. Όπως θα δούμε παρακάτω, αυτό είναι που πραγματικά συνέβη. Επιπλέον, ο νόμος δεν προβλέπει τίποτα σχετικά με τις αποζημιώσεις και τις προσαυξήσεις που σχετίζονται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του επαγγέλματος, όπως με τα χιλιόμετρα της βάρδιας ή τη συντήρηση των οχημάτων εργασίας, όπως επίσης δεν προβλέπει τίποτα για τα μέτρα προστασίας που φυσιολογικά προβλέπονται στις εθνικές συλλογικές συμβάσεις: παροχή και ανανέωσης της άδειας παραμονής [για τους μετανάστες εργαζόμενους], δικαιώματα αδειών για διακοπές, επιδόματα αδειών για λόγους ασθενείας, άδειες μετά αποδοχών, αποζημιώσεις λόγω απόλυσης, επιδόματα ανεργίας κλπ. Τελικά, το σύστημα του ranking, με το οποίο οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες ακόμα και σε περίπτωση ασθενείας ή ατυχήματος εξαναγκάζονται να δουλέψουν έτσι ώστε να μην αποκλειστούν από την κράτηση θέσης στις βάρδιες, δεν περιορίζεται ούτε στο ελάχιστο.

Τορίνο: Απεργία, Σεπτέμβρης 2020

Ο νόμος έδινε στις πλατφόρμες το χρονικό διάστημα ενός έτους για να αναδιοργανωθούν, και τέθηκε σε ισχύ μονάχα από το Νοέμβρη του 2020 κι έπειτα. Εν τω μεταξύ, η πτώση των αμοιβών ανά παράδοση παραγγελίας, η κατάργηση της εγγυημένης ελάχιστης αμοιβής, οι παράτυπες προσλήψεις και η απουσία εξοπλισμού ασφαλείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είχαν επιφέρει μια γενικευμένη επιδείνωση των συνθηκών εργασίας και ζωής για τους διανομείς.

Ενάμισι μήνα πριν τεθεί σε εφαρμογή ο νέος νόμος, στις 15 Σεπτέμβρη 2020 η κλαδική εργοδοτική ένωση των πλατφορμών Assodelivery υπογράφει μια συμφωνία με το δεξιό συνδικάτο UGL Rider. Το συγκεκριμένο [κλαδικό] συνδικάτο δημιουργείται αρχικά στα γραφεία της Glovo με την υπογραφή ANAR [Εθνική Αυτόνομη Ένωση Διανομέων], ένα συνδικάτο φάντασμα φτιαγμένο από την ίδια την εργοδοσία. Η νέα σύμβαση ορίζει τους διανομείς ως μη μισθωτούς εργαζόμενους, αποκλείοντας κάθε μορφή προστασίας που προβλέπεται για την εξαρτημένη εργασία, και διατηρεί σε ισχύ -εκ των πραγμάτων- την αμοιβή με το κομμάτι. Πράγματι, σύμφωνα με τη σύμβαση η ωρομίσθια αμοιβή  ορίζεται -βάσει του χρόνου εργασίας που υπολογίζονται από την ίδια την πλατφόρμα- ανά παραγγελία, με κριτήριο τα δέκα ευρώ μεικτά. Αυτό σημαίνει πως μια παραγγελία η οποία -σύμφωνα με την εταιρία- πρέπει να παραδοθεί μέσα σε είκοσι λεπτά, θα πληρωθεί 3,30 ευρώ μεικτά, λιγότερα και από όσα πληρωνόταν πριν από αυτή τη συμφωνία. Δυο βδομάδες αργότερα, η Deliveroo ενημερώνει μέσω  mails τους εργαζόμενους της για τα “πλεονεκτήματα” που προφέρει η νέα κλαδική σύμβαση, εισάγοντας μια περαιτέρω καινοτομία, το “free login”: ο καθένας θα μπορεί να συνδεθεί στην εφαρμογή κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να υπάρχει πλέον κανένα σύστημα βαρδιών, δημιουργώντας έτσι ένα πλεόνασμα μη αμοιβόμενης εργασίας. Ήδη στο παρελθόν, η Glovo και η Foodora είχαν παραδεχτεί ότι κρατούσαν στους δρόμους 20% περισσότερους διανομείς απ’ όσους χρειάζονταν. Με αυτήν την κίνηση, η Deliveroo οδηγούσε αυτό το σύστημα μέχρι τις έσχατες συνέπειες του, αφαιρώντας οριστικά από τους εργαζόμενους οποιαδήποτε βεβαιότητα για τη δυνατότητα τους να είναι πραγματικά αμοιβόμενοι για όσο χρόνο σπαταλάνε στο δρόμο.

Η αυτοοργανωμένη ομάδα διανομέων στο Τορίνο ήταν η πρώτη που κατέβασε στο δρόμο μια απάντηση ενάντια σε αυτή τη συλλογική ψευτοσύμβαση – κουρελόχαρτο που υπόγραφτηκε από τις πλατφόρμες και τo συνδικάτο UGL. Πρόκειται για ψευτοσύμβαση αφού το συγκεκριμένο συνδικάτο δεν διάθετει τα ελάχιστα προβλεπόμενα περί της “αντιπροσωπευτικότητας”. Στις 25 Σεπτέμβρη 2020 στο Τορίνο γίνεται απεργία. Οι διανομείς διασχίζουν την πόλη με τα ποδήλατα τους, μπλοκάρουν τα εστιατόρια με τον μεγαλύτερο όγκο παραγγελιών και επιβάλουν τη διακοπή της υπηρεσίας διανομών,  διεκδικώντας την αναγνώριση της σχέσης εξαρτημένης εργασίας. Οι πλατφόρμες, όπως πάντοτε, προσπαθούν να πριμοδοτήσουν την απεργοσπασία και εισάγουν μπόνους ανά παραγγελία. Στις 8 Οκτώβρη γίνεται απεργία και στην Μπολόνια, στις 16 Οκτώβρη και πάλι στο Τορίνο, με μπλόκα στα καταστήματα, και την επομένη και πάλι στην Μπολόνια. Αυτές οι μέρες αγώνα θα συνεισφέρουν ώστε να αναζωπυρωθεί η μαχητικότητα των συναδέλφων και των συναδελφισσών στην υπόλοιπη χώρα και θα προετοιμάσουν το έδαφος για την πανεθνική απεργία στις 30 Οκτώβρη, όπου συμμετείχαν οι αυτοοργανωμένες ομάδες του Τορίνου, της Μπολόνιας, της Ρώμης και της Πίζας (όπου και ήταν η πρώτη απεργία για τους διανομείς της πόλης). Στις 5 Νοέμβρη είναι η σειρά του Μιλάνου. Οι διανομείς θα απεργήσουν για πάνω από τέσσερις ώρες και θα αναγκάσουν τα Mc Donalds και άλλα μαγαζιά να κλείσουν. Πολλοί συνάδελφοι που συναντήθηκαν στους δρόμους αποφασίζουν να σχηματίσουν ποδηλατοπορεία και να σταματήσουν τις διανομές. Μπροστά στο απεργιακό κύμα, οι πλατφόρμες αρχίζουν να επαναδιαπραγματεύονται τον υπολογισμό των αμοιβών, εισάγοντας μπόνους ανά παραγγελία. Την επόμενη μέρα ο αγώνας στο Μιλάνο θα συνεχιστεί. Η πορεία περνάει για μια επίσκεψη από τα γραφεία της Uber, τα οποία και θα υποστούν φθορές. Η UberEats, η οποία είχε μειώσει πρόσφατα τις αμοιβές, θα φροντίσει λίγες μέρες αργότερα να επαναφέρει τις προηγούμενες αμοιβές. Τα μπλόκα και οι αυθόρμητες απεργιακές φρουρές έξω από μαγαζιά εξαπλώνονται ταυτόχρονα σε διάφορα σημεία της πόλης. Καραμπινιέροι και αστυνομικοί με πολιτικά τρέχουν αλαφιασμένοι για να επιτρέψουν στα μαγαζιά να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες των πλατφορμών. Οι παραγγελίες που παρελήφθησαν από απεργούς διανομείς μοιράστηκαν στους άστεγους που συναντούσαν στους δρόμους. Οι διανομείς κινητοποιούνται και πάλι στο Τορίνο, μπλοκάροντας εστιατόρια και ερχόμενοι σε αντιπαράθεση με την αστυνομία, η οποία θα επιτεθεί με τα γκλοπ μπροστά από τα Mc Donalds, για να αποκαταστήσει τη λειτουργία των πλατφορμών. Το κύμα αυτών των κινητοποιήσεων ολοκληρώνεται στις 7 Νοέμβρη, με τις απεργίες σε Τορίνο και Μπολόνια.

Η σύγκρουση γύρω από τη σύμβαση του συνδικάτου UGL

Σε γενικές γραμμές, αυτές οι κινητοποιήσεις δεν κατάφεραν να έχουν απτά αποτελέσματα ούτε στις υλικές συνθήκες εργασίας, αλλά ούτε και σχετικά με τη βασική διεκδίκηση που είχε εκφραστεί κατά τη διάρκεια αυτών των αγώνων: την κατάργηση της σύμβασης του συνδικάτου UGL. Παρ’ όλα αυτά, σε μερικές περιπτώσεις, κατάφεραν μια ικανοποιητική αριθμητική συμμετοχή και κυρίως έναν αξιοθαύμαστο πρωταγωνιστισμό και μια συγκρουσιακή τάση από πλευράς πολλών εργαζομένων, κυρίως μεταναστών, που για πρώτη φορά ενώνονταν μέσα από τον αγώνα τους. Κατά τη διάρκεια των πιο τεταμένων ημερών στο Μιλάνο και το Τορίνο, οι δράσεις και οι πρακτικές που τέθηκαν σε κίνηση (συχνά παράνομες: από τις [μη αδειοδοτημένες] άγριες πορείες, την απαλλοτρίωση και τη διανομή εμπορευμάτων μέχρι τα μπλόκα στους απεργοσπάστες και τις επιθέσεις σε έδρες εταιριών) γίνανε αντιληπτές ως πρακτικές αποδεκτές από σημαντική μερίδα των απεργών, καταγράφοντας ένα θετικό προηγούμενο σ’ έναν κλάδο που -μέχρι τότε- δεν είχε καταφέρει, παρά μόνο σε σποραδικές και εξαιρετικές περιπτώσεις, να εκφράσει έστω κι ένα κομμάτι από την δύναμη που διαθέτει. Με αυτήν την έννοια, οι κινητοποιήσεις είχαν κάποιους έμμεσους αντίκτυπους: από τη μια πλευρά ανέδειξαν -ενώπιον της κοινής γνώμης και στο εσωτερικό της Τάξης- το πρόβλημα της εξαθλίωσης που επιφέρει η συνθήκη του “αυτοαπασχολούμενου”, και από την άλλη συνεισέφεραν στη ριζοσπαστκοποίηση και την ανασύνθεση μερικών κομματιών του κλάδου, τα οποία μέχρι τότε είχαν παραμείνει ανοργάνωτα. Ταυτόχρονα όμως,  οι εταιρίες κατάφεραν με σχετική επιτυχία να φτιάξουν μια ομάδα εργαζομένων υπέρ της αυτοαπασχόλησης, στην οποία συμμετέχουν λευκοί άντρες μικρομεσαίας ταξικής προέλευσης (πρώην έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματιες που φτωχοποιήθηκαν μετατρεπόμενοι σε νεολαίους επισφαλείς [precari]), κυρίως στην κεντρική και τη βόρεια Ιταλία και υπό την επιρροή των διάφορων δεξιών [πολιτικών κομμάτων, οργανώσεων κλπ],  οι οποίοι και ανέλαβαν έναν ενεργό ρόλο στην απεργοσπασία κατά τη διάρκεια των απεργιών.

Ακόμα και μέσα στο ίδιο το μέτωπο ενάντια στην συμφωνία του συνδικάτου UGL, κατά τη διάρκεια του αγώνα καθιερώθηκαν μερικές από τις εσωτερικές διασπάσεις που ήταν παρούσες από καιρό. Η σημαντικότερη από αυτές είναι αυτή που διαχωρίζει το πανεθνικό δίκτυο RiderXiDiritti [Διανομείς για τα Δικαιώματα] από τις άλλες αυτοοργανωμένες ομάδες (κυρίως στο Μιλάνο και το Τορίνο). Το συγκεκριμένο είναι ένα δίκτυο που δραστηριοποιείται σε όλη τη Χώρα, το οποίο χρησιμοποιεί ως βασική τακτική του το διάλογο και τη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς. Καπηλευόμενο αρχικά μερικά από τα προτάγματα και τις μορφές κινητοποίησης των ανταγωνιστικών κινημάτων, έπειτα φρενάρει τη δυνατότητα συγκρουσιακών αγωνιστικών πρακτικών. Ο ρόλος του, μέσα στα σωθικά των αγώνων των διανομέων, υπήρξε εξ’ αρχής εκείνος της νάρκωσης των πιο ριζοσπαστικών ωθήσεων για αυτοοργάνωση που προέρχονταν μέσα από το ίδιο τον κλάδο, και ειδώθηκε από την πλευρά των    ομαδαρχών [στα ιταλικά capetti, γνωστοί στα δικά μας μέρη ως captains…] των διάφορων ομάδων που εμπλέκονται με αυτό το δίκτυο, ως το μέσο για να φτιάξουν βιογραφικό “αριστερού ακτιβιστή”, με το οποίο έπειτα να εξαγοράσουν μια μόνιμη θέση εργασίας στη συνδικαλιστική συνομοσπονδία ή το κόμμα. Για παράδειγμα, στο Μιλάνο μέσα στο πλαίσιο των κινητοποιήσεων ενάντια στη συμφωνία του UGL, ο συγκεκριμένος σχηματισμός αποπειράθηκε να συγκεντρώσει τις δυνάμεις και τις διαμαρτυρίες σε μια ειρηνική συγκέντρωση σε μια πλατεία, εν αναμονή της καλοκάγαθης απάντησης των θεσμών. Πολλοί εργαζόμενοι που κατέβηκαν στη συγκέντρωση επέλεξαν να ξεπεράσουν τα όρια της διαμαρτυρίας και να πραγματώσουν μια άγρια απεργία που κράτησε τρεις μέρες, με μπλόκα έξω από μαγαζιά σε διάφορα σημεία του Μιλάνου και επιθέσεις στα γραφεία της UberEats, η οποία προηγουμένως είχε ανακοινώσει τη μείωση των αμοιβών ανά παραγγελία και λίγες μέρες μετά την απεργία επαναφέρε τις προηγούμενες αμοιβές. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα η ομάδα του Μιλάνου που συμμετέχει στο δίκτυο RiderXiDiritti εξοστρακίστηκε εντελώς ενώ αντίθετα σε άλλες πόλεις το συγκεκριμένο δίκτυο εξακολουθεί να διατηρεί την παγιωμένη ηγεμονία του σε σχέση με την οργάνωση των εργαζομένων του κλάδου.

Ένας άλλος διασπαστικός παράγοντας στα σωθικά της Τάξης υπήρξε εκείνος των συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών. Έχοντας απουσιάσει εντελώς μέχρι εκείνη τη στιγμή από τους αγώνες, μη βρίσκοντας ενδιαφέρον ούτε να εγγράψουν νέα μέλη ούτε και να υπερασπιστούν αυτούς τους αγώνες, προσπάθησαν να πλασαριστούν, αν και κάπως διστακτικά, μέσα στη νέα διαμορφωμένη κατάσταση των διαπραγματεύσεων και της τεράστιας μιντιακής κάλυψης αυτών των γεγονότων. Αποπειράθηκαν να κάνουν εισοδισμό, χρησιμοποιώντας τα στηρίγματα και την επιρροή που διαθέτουν στο εσωτερικό των θεσμών και των δικαστηρίων, στιγματίζοντας τις υπερβολές των αυτοοργανωμένων διαμαρτυριών, αν και ως τώρα -μέσα σε αυτούς τους αγώνες- εξακολουθούν να έχουν ανύπαρκτο ή -αν μη τι άλλο- περιορισμένο ρόλο.

Η πιλοτική σύμβαση της JustEat και οι κινητοποιήσεις της 26ης Μάρτη

Αμέσως μετά τους αγώνες που δόθηκαν στις αρχές του Νοέμβρη, η πλατφόρμα JustEat αποχώρησε από την Assodelivery, σε μια απόπειρα να φτιασιδώσει την εικόνα της και να παρουσιαστεί ως η “ηθική” πλατφόρμα, διασπώντας το μέτωπο των πλατφορμών και δηλώνοντας ότι θα προσλάμβανε τους διανομείς της με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας. Οι λεπτομέρειες αυτής της νέας σύμβασης έρχονται στο φως το Μάρτη του 2021 όταν η εταιρία υπέγραψε μια συμφωνία με τις συνδικαλιστικές συνομοσπονδίες, η οποία εκτός ότι διαφέρει πολύ από την εθνική συλλογική σύμβαση των συναφών κλάδων (Logistics και μεταφορές εμπορευμάτων), σε καμία περίπτωση δεν επιφέρει κάποια βελτίωση των συνθηκών εργασίας των διανομέων.

Οι συνάδελφοι από το Μιλάνο επισήμαναν μια σειρά κρίσιμων σημείων.

1. Μερικές βασικές εργασιακές ρήτρες, όπως ο τρόπος υπολογισμού των υπερωριών, ο ορισμός των αργιών και του νυχτερινού ωραρίου εναπόκεινται σ’ έναν εταιρικό κανονισμό, ο οποίος μπορεί να μετατραπεί μονάχα από την ίδια την JustEat, χωρίς καμία λογοδοσία.

2. Προβλέπονται 26 ημέρες πρόβας, κατά τη διάρκεια των οποίων η εταιρία μπορεί να αφήσει εκτός βάρδια -χωρίς καμία αιτιολογία- τον εργαζόμενο.

3. Οι συμβάσεις είναι αποκλειστικά για 10, 20 και 30 ώρες ανά εβδομάδα.

4. Η Κυριακή δεν θεωρείται αργία.

5. Το ωρομίσθιο ορίζεται μονάχα στα 7,50 ευρώ μεικτά.

6. Οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να δουλεύουν υπερωρίες, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα άρνησης.

7. Η σύμβαση επιτίθεται ξεκάθαρα στο δικαίωμα στην απεργία αλλά και στην κριτική προς την εργοδοσία.

8. Όσον αφορά τον εξοπλισμό εργασίας που χορηγείται από την εταιρία, αν ο διανομέας δεν είναι σε θέση να αποδείξει ότι για τη φθορά ή την απώλεια τού δεν ευθύνεται ο ίδιος, είναι υποχρεωμένος να αποζημιώσει την εταιρία που μπορεί να κάνει κράτηση μέσω των αποδοχών που αντιστοιχούν στον διανομέα. Αυτό σημαίνει ότι αν ένας διανομέας πέσει με το ποδήλατο και σκίσει το μπουφάν του, η JustEat μπορεί να του κρατήσει 30 ευρώ από το μισθό.

Στις 26 Μάρτη οργανώνεται μια ημέρα κινητοποιήσεων σε εθνικό επίπεδο ενάντια στη νέα σύμβαση. Στο Μιλάνο, οι αυτοοργανωμένες ομάδες διανομέων απεργούν και διασχίζουν με ποδηλατοδρομία τους δρόμους της πόλης με σύνθημα “ούτε ψεύτικη αυτονομία, ούτε εξαρτημένη εργασία πείνας”, αμφισβητώντας ταυτόχρονα τόσο τη συμφωνία Assodelivery-UGL όσο και την πιλοτική σύμβαση της JustEat που πίσω από τη βιτρίνα της εξαρτημένης εργασίας εισάγει νέες συνθήκες εκμετάλλευσης. Απέναντι τους παρατάχτηκαν πολυάριθμες αστυνομικές δυνάμεις καταστολής πλήθους που -σε διάφορες στιγμές- προσπάθησαν να περικυκλώσουν τους ποδηλάτες διανομείς, έτσι ώστε να σπείρουν το φόβο και να μπλοκάρουν την πορεία. Απεργίες, συγκεντρώσεις και άλλες δράσεις καταγράφονται για πρώτη φορά σε διάφορες ιταλικές πόλεις, μεταξύ άλλων σε Μπολζάνο, Τεργέστη, Ρέτζιο Εμίλια, Κάρπι, Μεσσίνα, Μπρίντιζι, Πεσκάρα, Παβία, Σαλέρνο, Καζέρτα, καθώς και σε Γένοβα, Μόντενα, Ρώμη, Τορίνο και Μπολόνια.

Παρά την ευρεία διάχυση της διαμαρτυρίας, η ημέρα της 26ης Μάρτη συνολικά δεν κατάφερε παρ’ όλα αυτά να εκφράσει παρά μόνο μια συμβολική ισχύ και μια μιντιακή ανάδειξη. Στο Τορίνο και το Μιλάνο, οι πιο συγκρουσιακές δράσεις και οι απόπειρες εντονότερης παρέμβασης στην απεργία με φρουρές και μπλόκα στις εισόδους των μαγαζιών αποτράπηκαν με αυτήν την παράταξη πολυάριθμων αστυνομικών δυνάμεων καταστολής πλήθους, ενώ αλλού οι πρωτοβουλίες θα περιοριστούν σε στατικές συγκεντρώσεις σε πλατείες, σε κάποιες περιπτώσεις συνδιοργανωμένες ή με την ανεμπόδιστη παρουσία των οργανώσεων των συνδικαλιστικών συνομοσπονδιών.

Toρίνο: δυνάμεις καταστολής φυλάνε τα McDonalds

Η δίκη κατά της UberEats

Στις 15 του περασμένου Οκτώβρη ολοκληρώθηκε η δικαστική διαδικασία κατά της εταιρίας UberEats και της ενδιάμεσης Flash Road City, που κινήθηκε από 44 πρώην διανομείς που παραστάθηκαν ως πολιτικοί ενάγοντες για να καταγγείλουν τις συνθήκες σκλαβιάς, υπό τις οποίες ήταν αναγκασμένοι να δουλεύουν. Η ενδιάμεση εταιρία Flash Road City, εκμεταλλευόμενη την ευάλωτη θέση των μεταναστών (όλοι οι εργαζόμενοι και στις δυο εταιρίες από το 2018 ως το 2020 ήταν μετανάστες κυρίως αφρικανικής (αλλά όχι μόνο) καταγωγής, προερχόμενοι από χώρες όπως το Μάλι, τη Νιγηρία, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Γκάμπια, τη Γουινέα, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές), είχε εξαναγκάσει τους διανομείς να δουλεύουν για 3,50 ευρώ ανά παραγγελία, χωρίς καμία πρόβλεψη για τις καιρικές συνθήκες ή τις αποστάσεις παράδοσης των παραγγελιών και χωρίς κανένα δικαίωμα. Στους διανομείς απαγορεύονταν να διαμαρτύρονται για τις συνθήκες εκμετάλλευσης και όταν το έκαναν οι προϊστάμενοι της εταιρίας τούς απειλούσαν με αποκλεισμό από την εφαρμογή, τούς έκλεβαν τα φιλοδωρήματα (η UberEats παρακράτησε με αυτό τον τρόπο πάνω από 20.000 ευρώ φιλοδωρημάτων), συχνά πληρώνονταν τα μισά από τα προβλεπόμενα και αυτά με καθυστέρηση. Επιπλέον, στους εργαζόμενους είχε χορηγηθεί ένα έγγραφο, το οποίο υποτίθεται ότι θα ήταν έγκυρο για τη χορήγηση της ανανέωσης της άδειας παραμονής, αλλά δεν είχε καμία ισχύ από νομικής άποψης. Πολλοί ήταν εκείνοι που έχασαν έτσι το δικαίωμα ανανέωσης της άδειας παραμονής τους και επομένως δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στη δίκη. Μετά από μερικές συνεδριάσεις κατά τη διάρκεια των οποίων οι δύο εταιρίες έριχναν την ευθύνη η μια στην άλλη, ο μάνατζερ της Flash Road City Τζουζέπε Μολτίνι καταδικάστηκε σε τρία χρόνια και οκτώ μήνες για εκμετάλλευση και παράνομη υπενοικίαση εργαζομένων ενώ για τους διανομείς ορίστηκε η απόδοση μιας συνολικής αποζημίωσης 440.000 ευρώ, δηλαδή 10.000 στον καθένα. Ο ίδιος δικαστής που ανακοίνωσε αυτήν την απόφαση είχε παραπέμψει σε δίκη, στις 5 του περασμένου Ιούλη, την Γκλόρια Μπρεσιάνι, μάνατζερ της Uber που προς το παρόν έχει τεθεί σε διαθεσιμότητα, κατηγορούμενη επίσης για εκμετάλλευση των διανομέων.

Άλλες διαμάχες: SocialFood, Deliveroo, Glovo

Πρόσφατα προέκυψαν και άλλα πλήγματα για τις πλατφόρμες και ιδιαίτερα για τη συμφωνία της Assodelivery με τo UGL, από πλευράς δικαστηρίων. Τον Απρίλη του 2020 στο Παλέρμο, ένας διανομέας της SocialFood (παλερμιτάνικη πλατφόρμα που απασχολεί περισσότερους από 150 διανομείς) αρνήθηκε να παραδώσει παραγγελία σε όροφο εν μέσω πανδημίας (όταν ακόμα οι εταιρίες δεν χορηγούσαν μέσα ατομικής προστασίας), ενώ επιπλέον είχε αρνηθεί να υπογράψει τη συμφωνία UGL-Assodelivery, γι’ αυτούς τους λόγους είχε τιμωρηθεί με απόλυση και άρνηση πληρωμής δεδουλευμένων. Στις 13/4/21 το δικαστήριο του Παλέρμο αναγνώρισε την εκδικητικότητα της απόλυσης και επέβαλε την επαναπρόσληψη του.

Μια ακόμα πιο άμεση καταδίκη της συμφωνίας UGL-Assodelivery ήρθε στις αρχές Ιούλη, όταν το δικαστήριο της Μπολόνιας, δεχόμενο την προσφυγή της [συνδικαλιστικής συνομοσπονδίας] CGIL, έκρινε ως παράνομη την εφαρμογή για τους διανομείς από πλευράς της Deliveroo της σύμβασης που είχε υπογραφεί από το UGL, αφού το συγκεκριμένο συνδικάτο στερείται της απαραίτητης διαπραγματευτικής εξουσιοδότησης για υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας (το κριτήριο της “αντιπροσωπευτικότητας” όπως ορίζεται στο νόμο 128), διατάσσοντας την πλατφόρμα να απόσχει της εφαρμογής αυτής της συμφωνίας. Ο κολοσσός της ταχυεστίασης αναγκάστηκε επίσης να πληρώσει τις μισθολογικές διαφορές και να επαναπροσλάβει έναν εργαζόμενο που είχε αρνηθεί να υπογράψει τη νέα σύμβαση και γι’ αυτό το λόγο είχε απολυθεί. Η εταιρία μέχρι στιγμής δήλωσε ότι σκοπεύει να σεβαστεί αυτήν την υποχρέωση της μονάχα στην περιφέρεια της Μπολόνιας. Πιο πρόσφατα, στον απόηχο της απόφασης του δικαστηρίου της Μπολόνιας, η CGIL υποστήριζε ότι προετοιμάζεται για ταξική δράση ώστε να αποτραπεί η εφαρμογή της σύμβασης της UGL σε εθνικό επίπεδο.

Τέλος, τον περασμένο Φλεβάρη, η Εισαγγελία του Μιλάνου ανακοίνωσε τα αποτελέσματα μιας έρευνας που διεξήγαγε σχετικά με την εργασιακή συνθήκη των σχεδόν 60.000 διανομέων που εργάζονται για τις τέσσερις εταιρίες της ταχυεστίασης στην Ιταλία: JustEat, UberEats, Glovo και Deliveroo. Η εισαγγελική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η σχέση εργασίας και η οργάνωση των διανομέων στο ιταλικό έδαφος είναι εκείνη μιας σχέση εξαρτημένης εργασίας. Υποβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 733 εκατομμυρίων ευρώ στις εταιρίες (για παραβιάσεις σχετικά με τους κανονισμούς ασφαλείας της εργασίας) και δόθηκε διορία 90 ημερών στις πλατφόρμες για να προσλάβουν με κανονικές συμβάσεις τους σχεδόν 60.000 διανομείς που αποτέλεσαν αντικείμενο αυτής της έρευνας, αν και δεν προβλέπει τίποτα το συγκεκριμένο για το είδος αυτών των συμβάσεων, για τη διάρκεια τους ούτε και για τους όρους εφαρμογής τους. Αν και αυτές οι 90 ημέρες της διορίας έχουν περάσει προ πολλού, μέχρι και σήμερα κανένα μέτρο δεν έχει εφαρμοστεί από τις πλατφόρμες.

Αγώνας για πραγματικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας
με πλήρη εργασιακά /μισθολογικά / συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

Δικαιώματα σε πληρωμένες άδειες, ασθένεια, νυχτερινή εργασία.

Αποζημίωση για την χρήση / συντήρηση δικύκλου.

Διαφάνεια στα συστήματα αξιολόγησης. 

Οργάνωση σε σωματεία

αναδημοσίευση από (και περισσότερο φωτογραφικό υλικό στο) sveod.gr

φώτο: από τη Συγκέντρωση Αλληλεγγύης στις φυλακές Λάρισας στις 25/10/2020.

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟ ΣΥΝΤΡΟΦΟ Μ.Τ. ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΤΡΟΦΙΣΣΑ Ε.Μ. ΠΟΥ ΔΙΩΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

ΚΑΤΩ ΤΑ ΞΕΡΑ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

“Τι τάχα αν είσαι φυλακή;

– Να μη λυγάς!

αυτό είν’ όλο.

Δεν είναι άλλη συμβουλή.”

Ναζίμ Χικμέτ

“Το πιο ακριβό στον άνθρωπο είναι η ζωή. Αυτή του δίνεται μια φορά και πρέπει να τη ζήσει κανείς έτσι, που να μη τον βασανίζει ο πόνος για τα χρόνια που τα ‘ζησε άσκοπα, για να μην τον καίει η ντροπή για το πρόστυχο και το τιποτένιο παρελθόν και να μπορέσει … να πει: Όλη μου τη ζωή, όλες μου τις δυνάμεις τις έδωσα στο πιο ωραίο ιδανικό του κόσμου – στον αγώνα για την απελευθέρωση της ανθρωπότητας.”

Νικολάι Οστρόφσκι

Στις 23 Σεπτέμβρη 2020, μετά από δήθεν ανώνυμο τηλεφώνημα, συλλαμβάνονται από την «αντι»τρομοκρατική οι σύντροφοι Π. Γεωργιάδης και Μ.Τ., την επόμενη μέρα εισβάλουν στο σπίτι του δεύτερου όπου και συλλαμβάνουν τη συντρόφισσα και συγκάτοικο του E.M. Μετά από έρευνα που ακολούθησε στην νόμιμα νοικιασμένη αποθήκη βιβλίων του Π.Γ. και την ανεύρεση ποσότητας εκρηκτικής ύλης, πυροκροτητών και σφαιρών διατάσσεται η προφυλάκιση του συντρόφου με διογκωμένο κατηγορητήριο.

Αμέσως μετά τις συλλήψεις των συντρόφων, τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ ξεκινάνε τις γνωστές “διαρροές” και μιλούν για “άρωμα τρομοκρατίας” αρχικά, για εξάρθρωση της επαναστατικής οργάνωσης Ομάδα Λαϊκών Αγωνιστών στη συνέχεια, σε ένα κρεσέντο τρομο-υστερίας συνεχίζουν να αναπαράγουν και να επινοούν καταφανή ψέματα. Μιλούν μέχρι και για την ύπαρξη έτοιμης προς χρήση βόμβας, αναιρώντας μέχρι και τις φωτογραφίες που παρουσιάζουν την ίδια στιγμή στα “ρεπορτάζ” τους. Τις επόμενες μέρες «αντι»τρομοκρατική και ΜΜΕ, σε αγαστή συνεργασία, συνεχίζουν να στοχοποιούν τους συντρόφους αλλά και την Ταξική Αντεπίθεση, την πολιτική συλλογικότητα που συμμετέχουν οι 2 σύντροφοι, με παρακολουθήσεις και εισβολές σε σπίτια, ενώ διαρρέουν ότι δήθεν βρέθηκε πρωτότυπη προκήρυξη της ΟΛΑ. Το φιάσκο όμως της «αντι»τρομοκρατικής είναι τέτοιο, όπου όταν ορίζεται εμπειρογνώμονας από την υπεράσπιση, οι μπάτσοι αναγκάζονται να ανασκευάσουν και να παραδεχθούν ότι η προκήρυξη ήταν κατεβασμένη από το διαδίκτυο.

Ο σύντροφος βρίσκεται στο στόχαστρο των διωκτικών μηχανισμών γιατί για περισσότερα από είκοσι χρόνια είναι αδιάλειπτα παρών στους ταξικούς και κοινωνικούς αγώνες της εποχής του. Είτε κατά την παραμονή του στα κολαστήρια της ελληνικής “δημοκρατίας” στις προγενέστερες περιόδους κράτησής του, είτε με την πολιτική του συλλογικότητα τα τελευταία χρόνια, την αλληλεγγύη στους πολιτικούς κρατούμενους (για την οποία και συνελήφθη το 2015), την έμπρακτη αλληλεγγύη του στον Βασίλη Παλαιοκώστα (για την οποία και φυλακίστηκε το 2008), την αλληλεγγύη στους μετανάστες, τη συμμετοχή του σε αντι-ιμπεριαλιστικούς – αντικαπιταλιστικούς – αντιφασιστικούς και εργατικούς αγώνες και σε τόσες άλλες, μεγάλες ή και μικρότερες, στιγμές της ταξικής πάλης. Παρών στη διάδοση του ανατρεπτικού λόγου, είτε μέσω των εκδόσεων Ασύμμετρη Aπειλή, Μόλοτ και Red ‘n Noir, είτε μέσω του κινηματικού εκδοτικού εγχειρήματος Los Solidarios.

Από τον περσινό Σεπτέμβρη κι έπειτα, ο σύντροφος συνεχίζει να συμβάλει μέσα από τα κελιά των φυλακών -με κείμενα, αναλύσεις και τηλεφωνικές παρεμβάσεις του σε κινηματικές εκδηλώσεις- στον πολιτικό διάλογο, την προλεταριακή αυτομόρφωση, την ιδεολογική ζύμωση και τη θεωρητική συγκρότηση του ευρύτερου ανταγωνιστικού κινήματος, ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις Ασύμμετρη Απειλή, η συλλογή κειμένων του “Ο Γεωπολιτικός Μεντεσές. Ένστολο κράτος. Γεωστρατηγικοί ανταγωνισμοί. Έρπων παγκόσμιος πόλεμος”.

Ταυτόχρονα, δεν συνήθισε το θάνατο και μαζί με τον συγκρατούμενο του, σύντροφο και πολιτικό κρατούμενο Βαγγέλη Σταθόπουλο δεν έπαψαν να δημοσιοποιούν το αίσχος της εγκληματικής κρατικής διαχείρισης της πανδημίας στις φυλακές.

[…] Η απάντηση του υπουργού Δημόσιας Τάξης στην υγειονομική κρίση ήταν μία: καταστολή, καταστολή και καταστολή! Το υπουργείο και η Γενική Γραμματεία Εγκληματικής Πολιτικής αντί να ασχοληθούν με τα πραγματικά προβλήματα του κατ’ ευφημισμό “σωφρονιστικού συστήματος”, έχουν ξεκινήσει όλο αυτό το διάστημα μια καταιγιστική επικοινωνιακή εκστρατεία ώστε να δοθεί η ψευδής εικόνα στην κοινωνία πως οι φυλακές είναι γεμάτες σουίτες και οι κρατούμενοι ζουν πλουσιοπάροχη ζωή. Έκαναν τα πάντα για να πείσουν την κοινωνία πως η υγειονομική κρίση είναι απόλυτα ελεγχόμενη, ενώ έφτασαν στο σημείο να διαψεύσουν τις συγκεκριμένες και στοιχειοθετημένες καταγγελίες που κάναμε δημόσια και επώνυμα δείχνοντας την παντελή τους άγνοια και αδιαφορία για την πραγματική κατάσταση στις φυλακές. Είναι τόσο τραγελαφικοί, όμως, που στην ουσία μας είπαν πως πολεμάνε τον κορονοϊό με σαμπουάν και αφρόλουτρα […] Καλά θα κάνει, λοιπόν, η Γ.Γ. Εγκληματικής Πολιτικής αντί να φλυαρεί αδιάκοπα και να διασπείρει συκοφαντίες και fake news για την εφιαλτική κατάσταση στις φυλακές, να στρωθεί στη δουλειά και να λάβει άμεσα μέτρα που να εξασφαλίζουν πιο ανθρώπινες συνθήκες κράτησης. Για να σταματήσει πριν να είναι αργά το καθεστώς της αργής δολοφονίας των χιλιάδων ανθρώπων που στοιβάζονται στις αποθήκες ψυχών των κολαστηρίων, τα οποία κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται “σωφρονιστικά καταστήματα”…

Βαγγέλης Σταθόπουλος, Πολύκαρπος Γεωργιάδης.

Φυλακή Λάρισας, 03/02/2021

Εν μέσω της τέταρτης φάσης της πανδημίας και αυτής της εγκληματικής διαχείρισής της, οι πολιτικοί διαχειριστές του συστήματος δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα άλλο, εντός και εκτός των τειχών, πέρα από την όξυνση της καταστολής. Απαγορεύοντας διαδηλώσεις και ξυλοκοπώντας διαδηλωτές, κατοχυρώνοντας το δικαίωμα να δολοφονούν εν ψυχρώ και να συγχαίρονται από τους πολιτικούς τους προϊσταμένους, όπως στην περίπτωση του 18 χρόνου Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα, στήνοντας σκευωρίες εναντίον αγωνιστών με βάση μόνο το DNA, όπως πχ στις πρόσφατες περιπτώσεις των συντρόφων Κώστα Κ. και Χάρη Μ. καθώς και σ’ εκείνη των 14 διωκόμενων φοιτητών για την κατάληψη της Πρυτανείας του ΕΜΠ το περσινό Νοέμβρη, κατά τη διάρκεια του απαγορευμένου τριήμερου εορτασμού για την 47η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Η κυβέρνηση, οξύνοντας την επίθεση σε όλα τα μέτωπα, μάς υπενθυμίζει ότι την ώρα που η εργατική Τάξη φτωχοποιείται περαιτέρω, οι αγωνιστές στοχοποιούνται και καταστέλλονται και για την Υγεία δεν δίνεται ούτε ένα ευρώ, λεφτά υπάρχουν αφειδώς για τα καθεστωτικά ΜΜΕ, τους ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς και τους κλινικάρχες. Την ώρα που οι εργατικές διαδηλώσεις και το δικαίωμα στην απεργία ποινικοποιούνται, οι εργαζόμενοι απολύονται στο σωρό ή οι σχέσεις εργασίας τους ελαστικοποιούνται, τα εργατικά κεκτημένα χάνονται το ένα μετά το άλλο, για τους εξοπλισμούς (των -ως επί των πλείστων- ανεμβολίαστων και αντιεμβολιαστών) αστυνομικών δίνονται δεκάδες εκατομμύρια. Την ώρα που η ανεργία εκτοξεύεται και η καπιταλιστική κρίση βαθαίνει, το πολυεθνικό προλεταριάτο υποβαθμίζεται και οι πρόσφυγες και οι μετανάστες στοιβάζονται στα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή επαναπροωθούνται βίαια, αγοράζονται Ραφάλ και η Ελλάδα μετατρέπεται περαιτέρω -με τη βούλα της πρόσφατης στρατιωτικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ- σε μια απέραντη ΝΑΤΟϊκή βάση.

Το αστικό Κράτος γνωρίζει ότι οι κοινωνικές αντιδράσεις στη ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική του θα οξυνθούν και απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο θωρακίζεται. Χτίζονται νέες φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων και μεταναστών, η εργατική νομοθεσία γίνεται κουρελόχαρτο, o ποινικός και ο σωφρονιστικός κώδικας αυστηροποιούνται, οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες στοχοποιούνται, διώκονται, φυλακίζονται.

Σε αυτό το πλαίσιο ο σύντροφος Πολύκαρπος Γεωργιάδης βρίσκεται για ακόμα μια φορά στο στόχαστρο των αστυνομοδικαστικών μηχανισμών. Γιατί δεν σταμάτησε να αγωνίζεται για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, γιατί δεν παραιτήθηκε, δεν ιδιώτευσε. Γιατί στον ανειρήνευτο ταξικό πόλεμο ήταν, είναι και θα είναι με την πλευρά των καταπιεσμένων, των εργαζομένων, των λαϊκών στρωμάτων. Γιατί είναι με την πλευρά αυτών που “έχουν να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο”.

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥ

ΕΧΟΥΜΕ ΔΙΚΙΟ, ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ

Πανελλαδική Μέρα Δράσης. Σάββατο 27 Νοέμβρη. Συγκέντρωση Αλληλεγγύης, Μοναστηράκι, 13.00

Δίκη. Δευτέρα 6 Δεκέμβρη. Συγκέντρωση Αλληλεγγύης. Εφετείο Αθηνών, 9.00

Κίνηση της Βιολέττας (ΚτΒ)

Αθήνα, Νοέμβρης 2021

Στις 23/09/20 συλλαμβάνεται ο σύντροφος Πολύκαρπος Γεωργιάδης μετά από επιχείρηση της αντιτρομοκρατικής σε αποθήκη στο Κουκάκι. Λίγες ώρες αργότερα συλλαμβάνεται και ο σύντροφος Μιχάλης Τ. κάτω από το σπίτι του στα Πετράλωνα, όπου τα ξημερώματα η αντιτρομοκρατική εισβάλλει για έρευνα συλλαμβάνοντας και τη συντρόφισσα Ευτυχία Μ.  Σύμφωνα με τη δικογραφία, η αντιτρομοκρατική επικαλείται ως αφετηρία της επιχείρησης συλλήψεων την ‘’αξιοποίηση πληροφοριών’’ γύρω από τους 2 πρώτους συντρόφους, οι οποίες υποτίθεται πως προήλθαν μέσω ενός ‘’ανώνυμου τηλεφωνήματος’’ στην υπηρεσία της. Αρχικά, η συγκεκριμένη -πάγια πλέον- τακτική των ‘’ανώνυμων τηλεφωνημάτων’’ αποτελεί την ‘’ομερτά’’ του αστυνομικού – δικαστικού συμπλέγματος αναφορικά με τις πρακτικές ενοχοποίησης των εκάστοτε υπόπτων. Με την ‘’ανωνυμία’’ να υιοθετείται πλήρως από τις δικαστικές αρχές, αφού ποτέ δεν ελέγχεται η πηγή και η εγκυρότητα τους, δημιουργείται το θεσμικό παραπέτασμα για την απόκρυψη των μεθόδων της αντιτρομοκρατικής γύρω από τις στοχοποιήσεις, τις παρακολουθήσεις και εν τέλει τις συλλήψεις αγωνιστών/στριών.

Στη συγκεκριμένη υπόθεση, η πρόφαση αξιοποίησης αυτών των ‘’ανώνυμων πληροφοριών’’ κατέρρευσε αυτοστιγμεί αποκαλύπτοντας το πραγματικό κίνητρο και την πηγή τους, αφού την είδηση των συλλήψεων στα μίντια ακολουθούσαν οι ‘’ασφαλείς πληροφορίες’’ της αντιτρομοκρατικής προς τους ρεπόρτερ, οι οποίες και ταύτιζαν προκαταβολικά τις συλλήψεις των συντρόφων με τη δράση της ένοπλης επαναστατικής οργάνωσης ‘’Ομάδα Λαϊκών Αγωνιστών’’.

Με αυτόν το τρόπο (και όχι μόνο) έγινε σαφές πως οι συλλήψεις όχι μόνο δεν αποτέλεσαν μια αντανακλαστική ‘’αξιοποίηση πληροφοριών’’ αλλά ήταν προϊόν μιας από καιρό ‘’χαρτογράφησης’’ και στοχοποίησης των συντρόφων, αφού πριν καν συνταχθεί η δικογραφία η αντιτρομοκρατική ‘’διέρρεε’’ την εξάρθρωση της οργάνωσης. Όμως αυτή η βεβαιότητα των αρχών, η οποία και επιχειρήθηκε να ‘’στοιχειοθετηθεί’’ προπαγανδιστικά είτε με αναφορές στα κανάλια για επιπλέον βαρύ οπλισμό που δεν βρέθηκε ποτέ στην αποθήκη στο Κουκάκι είτε με υπόδειξη της οικίας στα Πετράλωνα ως ‘’ορμητήριο της οργάνωσης’’, έπεσε στο κενό.

Με τα πραγματικά στοιχεία να καταρρίπτουν όλα τα ευφάνταστα σενάρια που διοχετευτήκαν στα μίντια, οι ‘’πολύκροτες συλλήψεις’’ κινδύνευαν να μετατραπούν σε ένα σοβαρό πλήγμα στο γόητρο της αντιτρομοκρατικής. Γι’ αυτό και μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο, έπρεπε εσπευσμένα να επιστρατευθούν τα εγκληματολογικά εργαστήρια κατασκευής ενόχων της αστυνομίας και να παρουσιάσουν μια ‘’κατεβασμένη’’ από το διαδίκτυο ανάληψη ευθύνης σαν πρωτότυπο αρχείο κειμένου που δήθεν καταδείκνυε τον σύντροφο Πολύκαρπο Γεωργιάδη ως συντάκτη της.

Όμως αυτή η κίνηση πανικού για την (με κάθε μέσο) επιζητούμενη διόγκωση του κατηγορητηρίου διακινδύνευε τον ολοκληρωτικό διασυρμό της αντιτρομοκρατικής, με τη ίδια την υπηρεσία να αποσύρει το ‘’στοιχείο’’ μόλις ζητήθηκε από την υπεράσπιση να ελεγχθεί το αρχείο από δικό της πραγματογνώμονα. Και ενώ μετά το φιάσκο της ‘’προκήρυξης’’ γίνεται σαφές ότι η αστυνομία επιχειρεί πάση θυσία να διογκώσει το κατηγορητήριο, λίγους μήνες αργότερα ‘’ανακαλύπτεται’’ ένα ακόμα στοιχείο, αυτή τη φορά με μια ακατάληπτη απόπειρα να συνδεθούν οι σφαίρες που βρέθηκαν στο Κουκάκι με τα όπλα που χρησιμοποίησε η Ο.Λ.Α. σε επιθέσεις της.

Η εμμονή της αστυνομίας δεν μας προκαλεί έκπληξη. Η διαχρονική στοχοποίηση τόσο του ίδιου του Πολύκαρπου μέσα στην πολυετή του παρουσία στους κοινωνικούς-ταξικούς αγώνες όσο και της συλλογικότητας ‘’Ταξική Αντεπίθεση’’ στην οποία συμμετέχει τα τελευταία 7 χρόνια, αποτυπώνουν με απόλυτη ακρίβεια τα κίνητρα και τις επιδιώξεις της αστυνομίας γύρω από τις συλλήψεις στις 23/09/20, καταρρίπτοντας τα σαθρά αφηγήματα περί ‘’ανώνυμων τηλεφωνημάτων και πληροφοριών’’. Άλλωστε, ταυτόχρονα με την παραπληροφόρηση και τα ανύπαρκτα δημοσιογραφικά ‘’ευρήματα’’ στο Κουκάκι, η αντιτρομοκρατική διοχέτευε και πληροφορίες γύρω από την ‘’Ταξική Αντεπίθεση’’ χαρακτηρίζοντάς την ως δεξαμενή τρομοκρατών (sic).

Η αρπαγή- απαγωγή συντρόφισσας μας από την αντιτρομοκρατική έξω από τον χώρο εργασίας της λίγες μέρες μετά τις συλλήψεις με μοναδικό κριτήριο τις συντροφικές και εργασιακές σχέσεις με τον Πολύκαρπο, αλλά και οι δημόσιες καταγγελίες για τις επανειλημμένες τοποθετήσεις καμερών και ‘’κοριών’’ παρακολούθησης στον πολιτικό μας χώρο και στα οχήματα συντρόφων μας, ταυτόχρονα με τις παρακολουθήσεις-παρενοχλήσεις στα σπίτια και τους χώρους εργασίας τους αρκετό καιρό πριν τα γεγονότα στις 23/09/20, συνθέτουν το διαχρονικό πλαίσιο στοχοποίησης της Ταξικής Αντεπίθεσης και των μελών της, με τις συλλήψεις να αποτελούν την κορύφωση των όσων είχαν προηγηθεί.

Ο τρομοϋστερικός οχετός που ξεβράστηκε από τα ΜΜΕ καθ΄ υπόδειξη της αντιτρομοκρατικής, η προφυλάκιση του συντρόφου Πολύκαρπου Γεωργιάδη και η καταφανής προχειρότητα με την οποία αποπειράθηκαν να προσθέσουν ενοχοποιητικά στοιχεία εναντίον του, δεν αφορούν ένα γεγονός διαχωρισμένο από την ευρύτερη συγκυρία, αλλά αναπόσπαστο κομμάτι της.Γιατί (και) οι συλλήψεις των 3 συντρόφων, ανάμεσα σε δεκάδες άλλες υποθέσεις στημένων κατηγορητηρίων και συλλήψεων, εντάσσονται στον ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό τσακίσματος της αντίστασης και επιβολής όρων γενικευμένης κρατικής τρομοκρατίας κατά των κοινωνικών-ταξικών δυνάμεων.

Με αυτόν τον τρόπο και μόνο, αντιλαμβανόμενοι δηλαδή την καταστολή τόσο ως εργαλείο σταθεροποίησης του καθεστώτος μέσα σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης όπως η σημερινή όσο και ως μέσο ανάσχεσης της κοινωνικής-ταξικής αντίστασης που αναπτύσσεται σε συνθήκες κρατικής βίας, θανάτου, φτώχειας και περιστολής ελευθεριών, θεωρούμε την υπόθεση υπεράσπισης του φυλακισμένου συντρόφους μας Πολύκαρπού Γεωργιάδη ως υπόθεση κοινωνική. Ως υπόθεση υπεράσπισης του δικού μας ταξικού στρατοπέδου και της ζωτικής του ανάγκης να οργανώνεται και να αντεπιτίθεται απέναντι στον εχθρό.

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ 2 ΔΙΩΚΟΜΕΝΟΥΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥΣ

ΔΙΚΗ 6/12/2021

Ταξική Αντεπίθεση (Ομάδα Αναρχικών και Κομμουνιστών)

Λάβαμε και δημοσιεύουμε το ακόλουθο κείμενο ενός Ιταλού συντρόφου που ζει στην Αθήνα. Μετάφραση: Προλεταριακή Πρωτοβουλία. Αθήνα. Νοέμβρης 2021.

Οι σημειώσεις που ακολουθούν ας θεωρηθούν ως μια προσωπική συμβολή. Αυτές οι κοινότυπες γραμμές γεννήθηκαν από σκέψεις και συλλογισμούς που προέκυψαν διαβάζοντας άρθρα και συζητώντας με μερικούς συντρόφους και συντρόφισσες εκ του σύνεγγυς. Αποτελούν -στο ελάχιστο- προϊόν της άμεσης παρατήρησης και δεν είναι σύνθεση απόψεων μιας πολιτικής ομάδας.

Η αρχή και το προλεταριακό φολκλόρ.

Είναι σίγουρα χρήσιμο και απαραίτητο για τους σκοπούς αυτού του κειμένου ν’ ανατρέξουμε στους βασικούς σταθμούς αυτού του κινήματος, να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τις αιτίες και τη γέννηση του. Για λόγους έκτασης του, και πιστεύοντας ότι πολλοί και πολλές που θα διαβάσουν αυτό το κείμενο θα έχουν ήδη μια πρώτη βασική εικόνα του φαινομένου, δεν θα γράψω ένα χρονικό μέρα τη μέρα για όσα συνέβησαν αλλά θα περιοριστώ σε ένα είδος περιοδικής αναφοράς.

Στα μέσα του περασμένου Ιούλη, ξεκινάει η συζήτηση στη βουλή για τη δυνατότητα εισαγωγής της υποχρεωτικότητας του πράσινου πιστοποιητικού εισόδου [Green Pass] για τους χώρους εργασίας. Ταυτόχρονα, ξεκινάνε και οι πρώτες διαδηλώσεις στις πλατείες. Πολλές ιταλικές πόλεις ανταποκρίνονται σε αυτά τα καλέσματα που κυκλοφορούν στις πλατφόρμες ψηφιακής επικοινωνίας, με πρώτη από όλες εκείνη του Telegram. Από εκείνη τη στιγμή κι έπειτα, κάθε Σαββατοκύριακο θ’ αρχίζουν να ακούγονται στις μεγαλύτερες ιταλικές πόλεις συνθήματα -με ή χωρίς νόημα- ενάντια στο Green Pass και την “υγειονομική δικτατορία”.

Ήδη από τις πρώτες εβδομάδες, η ατμόσφαιρα που επικρατεί είναι πως πρόκειται για κάτι το ασυνήθιστο, για κάτι το νέο: πολύ μεγάλες διαδηλώσεις για τα ιταλικά δεδομένα, εντελώς αυθόρμητες και χωρίς να έχουν πίσω τους κανενός είδους οργάνωση. Οι επαρχιακές πόλεις είναι αυτές που αρχικά θα προσελκύσουν την περισσότερη προσοχή, όχι τόσο για τους αριθμούς των συμμετεχόντων οι οποίοι αναγκαστικά είναι μικρότεροι από εκείνους στις πρωτεύουσες των νομών αλλά για τη σπανιότητα τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης φάσης είναι πραγματικά δύσκολο να βρεθεί μια ιταλική πόλη όπου να μην υπήρξαν συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Πέρα από την παραληρηματική επιχειρηματολογία των διάφορων συνωμοσιολόγων και αρνητών (οι οποίοι όμως οφείλουμε να πούμε ότι είναι πολλοί και κυρίως αναδείχθηκαν και υπερπροβλήθηκαν από τα ΜΜΕ με σκοπό την απαξίωση των διαμαρτυριών), ο φόβος που καταγραφόταν κυρίως, ήταν εκείνος γύρω από την υποτιθέμενη ασφάλεια μιας πειραματικής θεραπείας που αναπτύχθηκε μέσα σε λίγους μήνες, δηλαδή τα εμβόλια.

Μπροστά σε αυτό το κοινωνικό υπό-κίνημα, το “κίνημα” ή ότι έχει απομείνει από αυτό, αντέδρασε σπασμωδικά και ασύντακτα. (Θα αφήσω στην άκρη τις “ακραίες” θέσεις, τόσο εκείνων που αποθέωναν χωρίς κριτήρια τις πλατείες βλέποντας σε αυτές τις ιταλικές διαμαρτυρίες τον αντικατοπτρισμό του αγώνα των Κίτρινων Γιλέκων [Gillet Jaunes] στη Γαλλία, όσο και εκείνων που σε κάθε διαδήλωση ανακαλούσαν το σκιάχτρο της [σ.τ.μ φασιστικής] “Πορείας στη Ρώμη”).

Η σύγχυση – η οποία αναμφίβολα οφείλεται σε μια νέα συνθήκη και μια σύνθεση δύσκολα ανιχνεύσιμη- οδήγησε αρχικά σε μια υποβάθμιση του φαινομένου, στην απουσία οποιαδήποτε σκέψης ιδιαίτερα ενδιαφέρουσας σχετικά με αυτό, στην απαξία -τις περισσότερες φορές– για αυτές τις πλατείες και τη θεώρηση τους ως μια στιγμή του φολκλόρ. Μοναδικές εξαιρέσεις υπήρξαν δυο καταστάσεις μικρομεσαίου μεγέθους (στις επαρχίες του Βαρέζε και του Τρέντο, αλλά και η ιδιαίτερη συνθήκη στην Τεργέστη, στην οποία θ’ αναφερθούμε στη συνέχεια), όπου ομάδες συντρόφων – συντροφισσών σε αυτές τις περιοχές συμμετείχαν εξ’ αρχής στις διαμαρτυρίες, προσπαθώντας να καταστήσουν και να δομήσουν αυτές τις στιγμές μέσα από οριζόντιες οργανωτικές μορφές (συνέλευση), και να εισάγουν ευρύτερα ζητήματα που κινούνται πέρα από εκείνο της ελευθερίας επιλογής (που παρ’ όλα αυτά παραμένει η βασική αρχή και το κυρίαρχο ζήτημα), όπως πχ η παρακμή του δημόσιου συστήματος υγείας, οι κρατικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της πανδημίας που στοχεύουν στην -όσο το δυνατόν συντομότερη- επανεκκίνηση της πλήρους παραγωγικής δραστηριότητας, η καταγγελία του Green Pass ως ενός επιπλέον εργαλείου του κοινωνικού ελέγχου κλπ.

Από το ξεκίνημα αυτών των κινητοποιήσεων υπήρξε μια κοινή πρόσληψη μεταξύ των συντρόφων – συντροφισσών, μια διανοουμενίστικη απαξίωση των συμμετεχόντων στις διαμαρτυρίες, οι οποίοι και σκιαγραφούνται ως ανίδεοι και επομένως αχρείοι. Πιστεύω ότι μια τέτοια αντιμετώπιση δεν ταιριάζει διόλου σε επαναστάτες και επαναστάτριες. Όπως έγραφε ο Αντόνιο Γκράμσι και όπως υπογράμμιζε πρόσφατα ένας άλλος σύντροφος [στα ιταλικά στο https://ilrovescio.info/2021/09/05/tesi-sul-covid-1984/ ], η προλεταριακή κουλτούρα δεν πρέπει να υιοθετεί μια αφ’ υψηλού και σχολαστική στάση απέναντι στο λαϊκό φολκλόρ, αλλά πρέπει να αναλαμβάνει το καθήκον της πρόσληψης των στοιχείων που εμπεριέχουν την αλήθεια έτσι ώστε να την απελευθερώσουν από τις μοιρολατρικές αναπαραστάσεις της. Επομένως, δικό μας καθήκον είναι το ξεκαθάρισμα, αντιλαμβανόμενοι όμως ποια είναι εκείνα τα στοιχεία της αλήθειας: η κριτική ενάντια στους φαρμακευτικούς ομίλους και το μιντιακό σύστημα που βρίσκεται εξ’ ολοκλήρου στην υπηρεσία των κυβερνήσεων, ένα σύστημα υγείας που εξακολουθεί να είναι άθλιο. Αν δεν βάλουμε εμείς οι ίδιοι σε μια σειρά αυτές τις συζητήσεις προσπαθώντας να αποκτήσουμε ένα προσβάσιμο ερμηνευτικό πλαίσιο, τότε ποιος θα το κάνει;

Η στασιμότητα των πρακτικών και η χαμένη αίσθηση της κοινότητας

Οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται για πολλές εβδομάδες. Τα άτομα που κατεβαίνουν στις πλατείες συνεχίζουν να είναι πολλά, ακόμα και εν μέσω μιας περιόδου όπως η καλοκαιρινή, κατά τη διάρκεια της οποία οι πόλεις αδειάζουν.

Κατά τη διάρκεια των πορειών, εξ’ αρχής εντοπίζονται τα σημεία που θεωρούνται ενδιαφέροντα (θεσμικές και μιντιακές έδρες) και κινούνται προς τα εκεί. Η επιφυλακτική και συνετή στάση της αστυνομίας φροντίζει για τα υπόλοιπα. Το σκηνικό που επαναλαμβάνεται είναι πάνω κάτω, κάθε φορά το ίδιο: μια στατική συγκέντρωση αρχίζει να κινείται χωρίς να έχει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση μέσα στην πόλη. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων όχι μόνο δεν έρχεται σε συμφωνία με την αστυνομία αλλά τείνει να περιθωριοποιεί τις φωνές εκείνων που προτείνουν μια πιο διαλογική και συμφιλιωτική στάση με τις αστυνομικές δυνάμεις. Παρ’ όλα αυτά, σχεδόν ποτέ δεν προκύπτει σύγκρουση. Θα πρέπει να περάσουν πολλές εβδομάδες μέχρι να καταγραφούν οι πρώτες συλλήψεις. Η αστυνομική διεύθυνση δεν ξέρει πως να συμπεριφερθεί, δεν υπάρχουν υπεύθυνοι, δεν υπάρχουν πολιτικές ομάδες τις οποίες να καταστείλει ή να μπορέσει ν’ ανοίξει ένα διάλογο. Το κράτος σε αυτή την πρώτη φάση “περιορίζεται” στον εξορκισμό του αντιεμβολιαστικού [no vax] τέρατος και να παρουσιάζει όλους τους συμμετέχοντες σαν παράφρονες και ανόητους.

Βγάζει μάτι, τουλάχιστον για όποιον γράφει αυτές τις σελίδες, το γεγονός ότι οι πρακτικές δεν αλλάζουν, κάθε πορεία μοιάζει με μια επιστροφή συνέχεια στα ίδια, υπάρχει ένα όριο που δεν γίνεται κατορθωτό να ξεπεραστεί. Οι αστυνομικές δυνάμεις γίνονται αντιληπτές ως δυνητικά “φίλιες”, οι οποίες πρέπει να πειστούν παρά να πολεμηθούν. Πρόκειται για κάτι που προκύπτει σε όλες τις κοινωνικά διάχυτες συγκρούσεις, το οποίο όμως συνήθως, αρκετά σύντομα μεταβάλλεται.

Αυτή η ακινησία των πρακτικών, καθορισμένη εν μέρει και από το αποτελεσματικό ιταλικό σύστημα κατασκοπίας και καταστολής, έκανε αδύνατο το ξεκαθάρισμα επί τόπου της σύνθεσης των συμμετεχόντων, καθώς και την άμεση και ξεκάθαρη ανάδυση των ταξικών χαρακτηριστικών, με αποτέλεσμα η γκρίζα ζώνη αυτών των διαμαρτυριών να παραμείνει ως τέτοια, δηλαδή αόριστη. Χωρίς να θέλουμε να είμαστε προκατειλημμένοι σχετικά με τα “κλασικά” προβλήματα της σύνθεσης και των διαταξικών συμφερόντων που μια διαμαρτυρία σαν κι αυτή εκφράζουν, είναι ξεκάθαρο ότι δεν δόθηκαν ευκαιρίες για τις πρακτικές στιγμές ενός τέτοιου ξεκαθαρίσματος. Αναφέρομαι για παράδειγμα, σε εκείνο που δυο Αμερικάνοι σύντροφοι είχαν ορίσει ως “meme με το ζόρι”, αναλύοντας τις διαμαρτυρίες των Κίτρινων Γιλέκων [στη Γαλλία] σ’ ένα ενδιαφέρον άρθρο τους [ στα αγγλικά https://www.metamute.org/editorial/articles/memes-force-%E2%80%93-lessons-yellow-vests ]. Οι συγγραφείς του συγκεκριμένου άρθρου, παρατηρούν ότι οι πρακτικές κατά τη διάρκεια αυτών των γαλλικών διαμαρτυριών είναι εκείνες που παίζουν ένα ρόλο ξεκαθαρίσματος, όπως στην περίπτωση της “αντιφασιστικής πρακτικής της λεηλασίας”: οι λεηλασίες λειτούργησαν ως ένα κυριολεκτικό σημείο τομής, το οποίο -μαζί με την πολυάριθμη παρουσία συντρόφων και συντροφισσών στις πλατείες- επισφράγισε έμπρακτα το τέλος της παρουσίας των φασιστών σε αυτές τις διαμαρτυρίες.

Το άλλο πράγμα που βγάζει μάτι στις μεγάλες πόλεις, με εξαίρεση μερικές μικρές πόλεις όπου οι ομάδες συντρόφων – συντροφισσών είναι δραστήριες και παρούσες, είναι η απουσία ενός κοινοτικού δεσμού μεταξύ των συμμετεχόντων σ’ αυτές τις διαμαρτυρίες. Η θέληση για τη δημιουργία κοινότητας εκεί όπου η μοναδική υπαρκτή είναι εκείνη του Κεφαλαίου, ένα αίσθημα που οδήγησε στην κατάληψης των οδικών κόμβων και των πλατειών, ένα κοινό και σταθερό νήμα που ενώσε τις αραβικές ανοίξεις του 2011 με τα Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία, εδώ δεν φαίνεται -προς το παρόν- να προκύπτει. Ένα στοιχείο, το οποίο τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου, είναι απόλυτα ενδιαφέρον και πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη.

Οι ναυτεργάτες της Τεργέστης και το παραδοσιακά ταξικό κομμάτι

Μια από τις μεγαλύτερες περιφερειακές πλατείες υπήρξε εκείνη της Τεργέστης. Σε αυτήν την πόλη, στην περιοχή του Φρίουλι, από τον Αύγουστο κι έπειτα πραγματοποιήθηκαν μια σειρά μαζικών διαδηλώσεων, από 5.000 μέχρι 20.000 ατόμων κάθε Σάββατο. Μια ομάδα συντρόφων που συμμετείχε εξ’ αρχής στις διαμαρτυρίες καθώς και στη δημιουργία του Coordinamento [Συντονιστικού] No Green Pass, μια από τις λίγες χειροπιαστές απόπειρες οργάνωσης και συντονισμού, έγραψε σχετικά δυο ενδιαφέροντα κείμενα στα οποία και παραπέμπουμε [στα ιταλικά https://ilrovescio.info/2021/10/14/un-prospettiva-sulle-mobilitazioni-contro-il-green-pass-a-trieste/ & https://ilrovescio.info/2021/11/02/una-prospettiva-sulle-mobilitazioni-contro-il-green-pass-a-trieste-seconda-parte/ ]

Ένα από τα σημεία τομής των κινητοποιήσεων στην Τεργέστη υπήρξε αναμφίβολα η εμφάνιση στο πεδίο των ναυτεργατών.

Από την Παρασκεύη 15 Οκτώβρη οπότε και τέθηκε σε εφαρμογή η υποχρεωτικότητα του Green Pass στους χώρους εργασίας, οι ναυτεργάτες της Τεργέστης μαζί με πολλούς αλληλέγγυους έδωσαν ραντεβού έξω από τις πύλες του λιμανιού, μπλοκάροντας έμπρακτα την ροή των εμπορευμάτων σε αυτό που είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Ιταλίας. H συμμετοχή την πρώτη μέρα της απεργίας είναι μεγάλη αλλά αμέσως μετά αρχίζει να ελαττώνεται. Το Κράτος, αφού πρώτα αποπειράθηκε να διαπραγματευτεί με τους διαδηλωτές, τελικά χρησιμοποίησε βία το πρωινό της Δευτέρας 18 Οκτώβρη, διαλύοντας τη συγκέντρωση με ρίψη δακρυγόνων και χρήση γκλοπ. Ακολούθησε μια ολόκληρη ημέρα ταραχών σε όλη την πόλη, με συγκεντρώσεις και συγκρούσεις. Μετά από αυτή τη στιγμή κορύφωσης που τράβηξε την προσοχή των μμε και της κοινής γνώμης, οι διαμαρτυρίες στην Τεργέστη άρχισαν να φθίνουν. Θα ήταν αρκετά μακροσκελές και πολύπλοκο αν προσπαθούσαμε από μακριά να αντιληφθούμε τους λόγους αυτής της κατάρρευσης: ίσως, ένα “οργανωτικό” επίπεδο που δεν μπορούσε να βρεθεί προετοιμασμένο στις συγκρούσεις, μερικά σημεία αναφοράς των ίδιων των ναυτεργατών που αφέθηκαν στη γοητεία αντιεμβολιαστικών [no vax] κομματιδίων, χάνοντας έτσι τη συναίνεση της πλειοψηφίας της βάσης, η δαιμονοποίηση των συγκρούσεων και του ίδιου τους κινήματος από την πλευρά των ΜΜΕ, του Κράτους κλπ.

Αυτό που θέλουμε να υπογραμμίσουμε είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτό το γεγονός καθόρισε την εμφάνιση στο πεδίο πολλών συνδικαλιστικών οργανώσεων βάσης και μερικών αυτόνομων συνελεύσεων εργαζομένων. Η κάθοδος στο πεδίο των ναυτεργατών της Τεργέστης (και εν μέρει και εκείνων της Γένοβας) άλλαξε το πρόσημο των διαμαρτυριών. Μετά τη δική τους κάθοδο στο πεδίο, πολλοί κλάδοι εργαζομένων και μερικά συνδικάτα βάσης [USB, SI COBAS, CUB] άρχισαν να διαδηλώνουν ανοιχτά την εναντίωση τους στο πράσινο πιστοποιητικό εισόδου ως μέτρο διακρίσεων μεταξύ των εργαζομένων. Παράδειγμα αυτού του γεγονότος αποτελούν οι πολυάριθμες συγκεντρώσεις που έχουν καλεστεί έξω από εργοστάσια και άλλους χώρους εργασίας από μερικά συνδικάτα κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στο Green Pass. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα συνδικάτα δηλώνουν ανοιχτά ότι είναι υπέρ του εμβολίου αλλά ενάντια στο πολιτικό μέτρο του Green Pass. Με λίγα λόγια ένα κομμάτι, πιο -ας μου επιτραπεί ο όρος- παραδοσιακό της ταξικής σύγκρουσης, εισήλθε στο πεδίο της μάχης.

(Ίσως αυτή θα μπορούσε να είναι και η σημασία της έννοιας “της πρακτικής του ξεκαθαρίσματος”, την οποία προσπαθούσαμε να λάβουμε υπόψη προηγουμένως;)

Έπειτα από αυτό που χαρακτηρίσαμε προηγουμένως ως “κατάρρευση” που ακολούθησε μετά τις πολύ τεταμένες ημέρες στα μέσα του Οκτώβρη, η πλατεία στην Τεργέστη επανήλθε και πάλι σε μια διάσταση πιο τοπική και “μικρή”, η οποία δεν έπαψε να προσφέρει στοιχεία χρήσιμα για σκέψη. Το Σάββατο 6 Νοέμβρη, μια πορεία 8.000 ατόμων διέσχισε τους δρόμους της πόλης και καταγράφηκαν “στιγμές έντασης με τις αστυνομικές δυνάμεις”.

Φασιστικές ομάδες

Οι φασίστες γυρόφεραν αυτές τις πλατείες ήδη από την αρχή αυτού του κινήματος, αλλά περπατώντας στις μύτες των ποδιών τους, χωρίς να κατεβούνε με μπλοκ ή σημαίες, μ’ εξαίρεση τη Ρώμη όπου η Forza Nuova κράτησε εξ’ αρχής μια στάση ανοιχτής παρουσίας. Στη Ρώμη, οι φασίστες κινήθηκαν “βάσει εγχειριδίου”, απέσπασαν νομιμοποίηση κατά τη διάρκεια των πρώτων ραντεβού και σιγά σιγά άρχισαν να θέτουν όλο και περισσότερο τα δικά τους περιεχόμενα, εκμεταλλευόμενοι και τις γνωριμίες τους και μια δομή επιμελητείας συγκροτημένης ομάδας. Κατέστησαν σε προσβάσιμες τις μικροφωνικές εγκαταστάσεις τους και κατέβασαν αλυσίδες μπράβων για τη διάσπαση εκείνων της αστυνομίας, μίλησαν για ζητήματα που “έχουν νόημα” μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα. Το στρατηγικό επίτευγμα των φασιστών υπήρξε σίγουρα η έφοδος στα γραφεία της CGIL στις 9 Οκτώβρη στη Ρώμη. Μια έφοδος που καθοδηγήθηκε από τα στελέχη της Forza Nuova αλλά υποστηρίχθηκε στη συνέχεια από μια αριθμητικά υπολογίσιμη μερίδα των 20.000 διαδηλωτών που κατέβηκαν εκείνη την ημέρα στους δρόμους της πρωτεύουσας, Η CGIL είναι ένα από τα πιο μεγάλα συνδικάτα της Ιταλίας, μια συνομοσπονδία, η οποία γεννήθηκε μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος και στη συνέχεια ακολούθησε κατά πόδας την παρακμιακή πορεία του ίδιου του PCI. Εκ των πραγμάτων, το συγκεκριμένο συνδικάτο είναι συνυπεύθυνο για το ξήλωμα -σε νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση- των δικαιωμάτων των εργαζομένων, για τη βιομηχανική αποτοπικοποίηση [με το κλείσιμο εργοστασίων], καθώς και φορέας υπογραφής κάθε είδους συμφωνίας με τα αφεντικά για την [εργατική] υποτίμηση. Χτυπώντας την CGIL, οι φασίστες επιτέθηκαν σ’ ένα από τα σύμβολα της κατεστημένης εξουσίας αλλά φυσικά σ’ ένα σύμβολο που πολιτικά γι’ αυτούς μπορούσε να ξοδευτεί. Για παράδειγμα, είναι χαρακτηριστικό ότι πήγανε στην κεντρική έδρα ενός συνδικάτου που -όπως και να έχει- θεωρείται αριστερό και όχι -για παράδειγμα- σ’ εκείνη του ΣΕΒ [Confindustria]. Δεν έχουν καταγραφεί, τουλάχιστον εξ’ όσων γνωρίζει ο συντάκτης αυτού του κειμένου, οργανωμένες και διαρκείς απόπειρες από πλευράς ομάδες συντρόφων – συντροφισσών ή άλλων κινηματικών δυνάμεων που να στοχεύουν στην εκδίωξη των φασιστών από αυτές τις πλατείες. Η δύσκολη συνθήκη και η “διακριτική” παρουσία τους, οδήγησε στο να μην θεωρηθεί από κανέναν φρόνιμο να διώξει με το άγριο τις φασιστικές ομάδες, έχοντας έτσι την ανοχή των πάντων και θεωρούμενοι ως “ασήμαντοι”. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια συζήτηση με τους συντρόφους και τις συντρόφισσες στην Ιταλία σχετικά με αυτό το σημείο. Για παράδειγμα, έτσι δεν υπάρχει ο κίνδυνος μέσω αυτής της χαλαρής στάσης να κανονικοποιηθεί η παρουσία τους μέσα σε αυτές τις διαμαρτυρίες; δεν υπάρχει ο κίνδυνος όταν έρθει -τελικά- η ώρα να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα -ουσιαστικά- κανένας να μην αντιλαμβάνεται πλέον μια παρέμβαση τέτοιου είδους; Αυτές οι ερωτήσεις δεν τίθενται προβοκατόρικα αλλά εκκινούν από ένα ειλικρινές ενδιαφέρον και μια θέληση για ζύμωση.

Νόθα κινήματα και στρατηγική

Όλα όσα συμβαίνουν στην Ιταλία, η μεγάλη συμμετοχή των χαμηλών στρωμάτων του πληθυσμού, η υπερβολική αντίδραση της κυβέρνησης, η συσκότιση αυτών των διαμαρτυριών από τα ΜΜΕ κλπ, αποτελούν σημάδια του γεγονότος ότι το πολιτικό ζήτημα του Green Pass είναι -κατά κάποιο τρόπο- κεντρικό για το ιταλικό Κράτος. Προτεραιότητα του αποτελεί η εύρεση ενός συμβιβασμού ανάμεσα στη δημόσια υγεία (εννοούμενης -σ’ αυτήν την περίπτωση- ως το αναγκαίο περιθώριο επιβίωσης της εργατικής δύναμης) και την οικονομία. Αυτός ο συμβιβασμός απέκτησε ένα όνομα: Green Pass. Μέσα από την αποδοχή, από πλευράς των πολιτών, αυτού του μέτρου περνάει ένας από τους βασικούς στρατηγικούς άξονες των κυβερνήσεων κατά τη διάρκεια των ερχόμενων μηνών. Με αφορμή αυτό το ζήτημα, επισυνάπτω ένα καλοφτιαγμένο κείμενο που καταπιάνεται με αυτά τα θέματα μέσα από μια ιστορική προοπτική [στα ελληνικά: https://antithesi.gr/?p=877 ]

Το κίνημα No Green Pass με όλες τις αντιφάσεις που υπογράμμισα προηγουμένως, με το φορτίο των διφορούμενων περιεχομένων καθώς και μ’ εκείνο των εντελώς αδιάφορων (τουλάχιστον για τον συντάκτη) εκφράσεων του, αποτελεί αυτήν τη στιγμή στην Ιταλία τη μοναδική υπαρκτή κοινωνική αντιπολίτευση ενάντια στην κυβέρνηση του τραπεζίτη Ντράγκι. Υπό αυτούς τους όρους, αν τα εμβόλια δεν προστατεύουν αποτελεσματικά από τη μετάδοση της νόσου, τα δωρεάν τεστ μετατρέπονται σ’ ένα σημαντικό΄κοινωνικό και συλλογικό αίτημα. Ένα αίτημα που δεν τέθηκε όμως ξεκάθαρα από αυτό το πολύμορφο και συγχυσμένο κίνημα.

Αυτές οι κοινότυπες γραμμές στοχεύουν να θέσουν μερικά ζητήματα συζήτησης και να θέσουν κυρίως τα ερωτήματα παρά να δώσουν τις απαντήσεις. Απαντήσεις που μπορούν ν’ αναζητηθούν μέσα στην επαναστατική πρακτική (δηλαδή θεωρία). Όλα όσα συμβαίνουν στην Ιταλία αποτελούν μια ενδιαφέρουσα περίπτωση για έρευνα, όποια κι αν είναι η κατάληξη που θα υπάρξει. Το κίνημα ενάντια στο πράσινο πιστοποιητικό εισόδου παίρνει μεγάλες διαστάσεις για τα δεδομένα της Ιταλίας (τόσο μεγάλες και συχνές διαδηλώσεις δεν γίνονταν εδώ και πολλά χρόνια) και καθίσταται σε κεντρικό ζήτημα για το πολιτικό σκηνικό. Νομίζω ότι μπορεί κάλλιστα να ενταχτεί -φυσικά με όλες τις υπάρχουσες διαφορές- μαζί μ’ εκείνα τα “νόθα” κινήματα, όπως τα είχε χαρακτηρίσει κάποιος, που χαρακτηρίζουν όλο και περισσότερο το δυτικό πολιτικό σκηνικό. Κλείνω εδώ, αφού το συγκεκριμένο είναι το αντικείμενο για μια ευρύτερη και περιπλοκότερη συζήτηση, η οποία θα έπρεπε ήδη να γίνεται, αφήνοντας κάπως κατά μέρος τα ιδεολογικά σχήματα που όλοι και όλες -λίγο ή πολύ- φέρουμε μέσα μας.

Αφίσα της Κίνησης της Βιολέττας (ΚτΒ) ενάντια στα πρόσφατα ταξικά εγκλήματα του Κεφαλαίου και του Κράτους του που κολλιέται στο κέντρο και σε συνοικίες της αθηναϊκής μητρόπολης.

Αλληλεγγύη στο σύντροφο Κώστα Κ.

Στις 22/10 λαμβάνει κλήση από τον ανακριτή ο σύντροφος Κώστας Κ. προκειμένου να απολογηθεί για μια εμπρηστική επίθεση που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο πολιτισμού το μακρινό 2007 (!), με βάση την εύρεση μετά από 14 χρόνια ενός –υποτιθεμένου-δείγματος DNA και παρά το γεγονός ότι το γενετικό υλικό του συντρόφου ήταν διαθέσιμο στους διωκτικούς μηχανισμούς ήδη από το 2009.

Η δικογραφία αυτή, πέρα από τη βαρύτητα των κατηγοριών και το ενδεχόμενο πολυετούς φυλάκισης και παρατεταμένης δικαστικής ομηρίας του συντρόφου, εντάσσεται στη ίδια βιομηχανία διώξεων του τελευταίου διαστήματος, που «ορφανά» δείγματα DNA, όλως παραδόξως μετά από πολλά χρόνια ταυτοποιούνται. Στη πραγματικότητα όμως το μόνο που ταυτοποιεί η συγκεκριμένη δίωξη είναι η συνεχής παρουσία του συντρόφου, για περισσότερες από 3 δεκαετίες, στους πολύμορφους κοινωνικούς αγώνες. Μια παρουσία για την οποία έχει κατηγορηθεί, διωχθεί και φυλακιστεί και στο παρελθόν.

Στόχος των κατασταλτικών μηχανισμών με τη δίωξη του συντρόφου Κώστα Κ., με την προφυλάκιση του συντρόφου ΧΜ, μετά την απαγωγή του από την ΕΛ.ΑΣ. και με την κλήση για υποχρεωτική λήψη DNA από 14 συλληφθέντες κατά την εκκένωση της πρυτανείας του ΕΜΠ για μια υπόθεση του 2014, είναι αφενός η ενίσχυση των βάσεων δεδομένων των εργαστηρίων της ΓΑΔΑ και η γενετική χαρτογράφηση του αναρχικού χώρου, όσο και η δημιουργία ενός αισθήματος φόβου προς τους αγωνιζόμενους ειδικότερα ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να κληθούν να αποδείξουν ότι προ δεκαετίας δεν ήταν «ελέφαντες». Είναι στο χέρι του ευρύτερου ανταγωνιστικού κινήματος να υπενθυμίσει ότι οι μόνοι που είναι υπόλογοι για τις εγκληματικές τους ενέργειες είναι οι καπιταλιστές, οι πολιτικοί τους υπάλληλοι, οι μπάτσοι και οι δικαστές.

Το βράδυ της Παρασκευής 22 Οκτώβρη 2021, οι ένστολοι φονιάδες της Γ’ Ελληνικής “Δημοκρατίας” έγραψαν ακόμα μια αιματοβαμμένη σελίδα στην πολύχρονη εγκληματική σταδιοδρομία τους. Η καταδίωξη ενός κλεμμένου ΙΧ που ξεκίνησε από το Αιγάλεω και κατέληξε στην εν ψυχρώ κρατική δολοφονία στο Πέραμα, έπειτα από καταιγισμό αστυνομικών πυρών, του 18χρονου Ρομά Νίκου Σαμπάνη και τον βαρύ τραυματισμό ενός 16χρονου συγγενή του, έρχεται να προστεθεί σε μια μακρά λίστα θυμάτων του δόγματος “Νόμου και Τάξης”. Οι αφιονισμένοι κουμπουροφόροι της μηχανοκίνητης ομάδας ΔΙΑΣ δεν δίστασαν -μέσα σε κατοικημένη περιοχή- να αδειάσουν τις γεμιστήρες τους επάνω σε δυο άοπλους νεολαίους και να σπείρουν -για ακόμα μια φορά- τον τρόμο και το θάνατο “στην άκρη της πόλης”.

Ο 18χρονος Νίκος Σαμπάνης, πατέρας δυο παιδιών, δεν είναι ο πρώτος φτωχοδιάβολος των τσιγγάνικων κοινοτήτων που πέφτει νεκρός από τις σφαίρες των δολοφόνων μπάτσων αφού -καθ’ όλη τη διάρκεια της “καλύτερης δημοκρατίας που είχαμε ποτέ”– εκατοντάδες είναι τα ονόματα των νεκρών της Τάξης μας που συνεχίζουν να προστίθενται σε αυτήν την μακάβρια λίστα και να “γυρεύουν δικαίωση και εκδίκηση”.

Τα περιστατικά που είχαν προηγηθεί λίγες μέρες νωρίτερα, όταν σερίφηδες συναδέλφοι των ένστολων φονιάδων του Περάματος άνοιξαν πυρ κατά βούληση μέσα στο κέντρο της Αθήνας, (στην πλατεία Βάθη στις 8/10 με βαρύ τραυματισμό του οδηγού καταδιωκόμενου οχήματος και τον Άγιο Παντελεήμονα στις 11/10 χωρίς ευτυχώς θύματα) μαρτυράνε το αυτονόητο: το συγκεκριμένο έγκλημα δεν ήταν “τυχαίο” ούτε “μεμονωμένο”.

Από την πρώτη στιγμή της διάπραξης του, βρίσκεται σε εξέλιξη μια συντονισμένη επιχείρηση συγκάλυψης που στοχεύει στην ατιμωρησία των ένστολων φονιάδων και τη μετατροπή τους σε ήρωες για τους συναδέλφους τους, τα σόγια τους και όλο το χαφιεδότσουρμο των ρατσιστών και των φασιστών, των ακροδεξιών και των “ορφανών” ναζιστών της ΧΑ.

Μέσα από “ασφαλείς πληροφορίες” και “αποκλειστικά ρεπορτάζ”, τα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια της ΓΑΔΑ και σύσσωμα τα καθεστωτικά ΜΜΕ προσπαθούν να ξεπλύνουν και να κουκουλώσουν, να διαστρεβλώσουν και να συσκοτίσουν. Η πλήρης κυβερνητική κάλυψη στο συγκεκριμένο έγκλημα (με την υπουργική επίσκεψη στα κρατητήρια και τα “μπράβο στους αστυνομικούς”), από την πιο ακροδεξιά – νεοφιλελεύθερη μεταπολιτευτική κυβέρνηση ΝΔ αποδεικνύει στην πράξη ότι ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης ο υιός παραμένει πιστός στις οικογενειακές παραδόσεις του πατέρα του που -30 χρόνια πριν- έλεγε στους μπάτσους: “Το Κράτος είστε εσείς”.

“Το αίμα κυλάει, εκδίκηση ζητάει”. Από τον Ασπρόπυργο, το Αιγάλεω και το Πέραμα, από το κέντρο και όλες τις συνοικίες της Αθήνας, του Πειραιά και όλης της χώρας να μην μείνει αναπάντητο (και) αυτό το κρατικό έγκλημα. Οι μπάτσοι δολοφόνοι, οι πολιτικοί προϊστάμενοι τους και τ’ αφεντικά τους να πληρώσουν το τίμημα.

Όλοι & Όλες στις συγκεντρώσεις και τις διαδηλώσεις.

Να μη συνηθίσουμε το θάνατο.

Να μην νικήσει ο τρόμος, να νικήσει ο Δρόμος.

Κίνηση της Βιολέττας (ΚτΒ)

Αθήνα, 25/10/2021

Αυτοί που ευθύνονται για το ότι ο πόλεμος με το φασισμό είναι τόσο μακροχρόνιος, είναι αυτοί που κατά καιρούς του πρόσφεραν ειρήνη.

Γερμανός Αντιφασίστας, 1942.

[…] Θα είμαστε εκεί. Για τον Παύλο Φύσσα και τον Σαχζάτ Λουκμάν, αλλά και για τον Εντισόν Γιαχάι και τον Αλίμ Αμπντουλ Μάναν, τον Πετρίτ Ζίφλε και τόσους άλλους νεκρούς της Τάξης μας. Για όλους τους ντόπιους, μετανάστες, πρόσφυγες προλετάριους και προλετάριες, για όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, τις καταλήψεις και τους πολιτικούς χώρους που βρέθηκαν και βρίσκονται -εδώ και μια τριακονταετία, πάντα με την αρωγή της ΕΛ.ΑΣ και την κάλυψη των καθεστωτικών ΜΜΕ- στο στόχαστρο της θρασύδειλης βίας των χρυσαυγιτών και των υπόλοιπων φασιστικών συμμοριών.

Θα είμαστε εκεί γιατί δεν ξεχνάμε αυτό που μας έχει διδάξει η ιστορία: ο φασισμός δεν καταργείται διά νόμου αλλά τσακίζεται στους δρόμους και τις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς και σπουδών, μέσα και έξω από τα δικαστήρια και τις φυλακές, από τον κόσμο της Αντίστασης και του Αγώνα.

Θα είμαστε εκεί γιατί συνεχίζουμε “να μην τους περιμένουμε αλλά να τους ψάχνουμε”, γιατί “δεν τους γυρίσαμε την πλάτη” ούτε θελήσαμε ποτέ “να τους μορφώσουμε”. Μαζί με τις χιλιάδες των αναρχικών και κομμουνιστών-τριών που -όλα αυτά τα χρόνια- δεν πρόσφεραν ειρήνη και δεν άφησαν σπιθαμή γης για να σταθούν τα βδελυρότερα γεννήματα του καπιταλισμού, που τους κυνήγησαν και τους τσάκισαν στο κέντρο και τις συνοικίες της αθηναϊκής μητρόπολης, που δεν επέτρεψαν να μείνει καμιά χρυσαυγίτικη γιάφκα αλώβητη ανά την επικράτεια, που ύψωσαν και υψώνουν μαχητικά αναχώματα αλληλεγγύης ενάντια στα ρατσιστικά πογκρόμ και τη μισανθρωπία, που στάθηκαν ώμο τον ώμο απέναντι στους εθνικιστές και τους ακροδεξιούς, τους φασίστες και τους ένστολους ομοϊδεάτες τους και γι’ αυτό βρέθηκαν και εξακολουθούν να βρίσκονται στο στόχαστρο της κρατικής καταστολής και των μιντιακών φερέφωνων της. Θα είμαστε εκεί με τις χιλιάδες συντρόφων και συντροφισσών που αν και γνωρίζουν ότι “σ’ αυτόν τον πόλεμο θα νικήσει εκείνος που είναι δυνατός στο μυαλό και την καρδιά”, με την εκτέλεση των χρυσαυγιτών το βράδυ της 1ης Νοέμβρη 2013 στο Νέο Ηράκλειο, ένιωσαν ν’ αποδίδεται ένα μερτικό προλεταριακής δικαιοσύνης [...]

από το Κάλεσμα της ΚτΒ στην Αντιφασιστική Συγκέντρωση την ήμερα ανακοίνωσης της πρωτόδικης απόφασης στη δίκη της Χ.Α στο Εφετείο [Αθήνα, 7/10/2020]

[…] Ενάντια στον κοινωνικό εκφασισµό και κανιβαλισµό, τα κάθε λογής τάγµατα εφόδου του αστισµού και του ακροδεξιού φιλελευθερισµού που τα γεννά και τα τρέφει.

Από το Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον µέχρι το Σύνταγµα στην Αθήνα, από το συνωµοσιολογικό στρατό του Τραµπ και τη “διεθνή των ψεκασµένων αρνητών του κορωνοϊού” µέχρι τα εθνικιστικά συλλαλητήρια των “προδοµένων µακεδονοµάχων” και τα αντίστοιχα τραπεζοτσολιάδικα των αντικοµµουνιστών “µενουµευρωπαίων”, ο ακροδεξιός νεοφιλελευθερισµός έχει ήδη συγκροτηθεί, διεκδικεί και κερδίζει το δικό του µερίδιο στο δρόµο. Ο εχθρός µας γνωρίζει πολύ καλά τη ρευστότητα και την αβεβαιότητα που προκαλείται από τη συστηµική κρίση, φοβάται τις ενδεχόµενες συνέπειες και γι’ αυτό οχυρώνεται σε όλα τα µέτωπα, µέσα και έξω από τους θεσµούς των αυτοαποκαλούµενων “δηµοκρατιών” του.

Να µην αφήσουµε χώρο στον εκφυλισµό και τις αντικοινωνικές συµπεριφορές που θεριεύουν από τη συστηµική κρίση, την απώλεια εναλλακτικής προοπτικής και την κινηµατική αδυναµία για διάδοση (σε µαζικό επίπεδο) ενός απελευθερωτικού – χειραφετητικού προτάγµατος.

Να αντιπαρατεθούµε µε την µπατσοκρατία, τον εξανδραποδισµό και τον αδελφοκτόνο πόλεµο µεταξύ των φτωχών που επιβάλλεται συνειδητά από τα πάνω, ως γιατρικό για όλα, για την πείνα και την υποτίµηση, την ανέχεια, την απελπισία και την εξαθλίωση, στην οποία είναι καταδικασµένη (εδώ και χρόνια) η χειµαζόµενη κοινωνική πλειοψηφία.

Να συγκρουστούµε µε όλες τις εκφάνσεις της αντιδρ-αστικής συντήρησης: µε τους δηλωµένους και αδήλωτους (ενεργούς ή µουλωχτούς) φασίστες και ναζιστές, µε τους µισάνθρωπους ρατσιστές και τους κεφαλοκυνηγούς εθνικιστές, µε τους “µετανοηµένους” ή µη χρυσαυγίτες, µε τους κρατικοδίαιτους σκοταδιστές “ιεράρχες” της ελληνορθόδοξης εκκλησίας, τους (συνειδητούς ή ασυνείδητους) εκφραστές του κοινωνικού κανιβαλισµού και τους κάθε λογής (έµµισθους και µη) ιδιωτικούς στρατούς του “παράνοµου” και “νόµιµου” Κεφαλαίου και του Κράτους του […]

από Μια Συλλογική Απολογιστική Συμβολή: Αναδρομές & Συμπεράσματα. Στόχοι Πάλης & Προοπτικές

[ΚτΒ, Σεπτέμβρης 2020 – Γενάρης 2021]

Στηρίζουμε – Συμμετέχουμε στη Διαδήλωση που καλούν Αντιφασίστες & Αντιφασίστριες από το κέντρο & τις γειτονιές της Αθήνας & του Πειραιά.

Σάββατο 6 Νοέμβρη 2021

Πλατεία Βικτωρίας στις 13.00

ΝΑ ΤΣΑΚΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ & ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΠΟΥ ΤΟΝ ΓΕΝΝΑ & ΤΟΝ ΤΡΕΦΕΙ

Αλληλεγγύη στους συντρόφους Κ.Δ και Δ.Λ που βρίσκονται υπό αστυνομικοδικαστική ομηρία, στο στόχαστρο της “αντι”τρομοκρατίας & της “δικαιοσύνης” του Κεφαλαίου και του Κράτους του, κατηγορούμενοι για αντιφασιστικές άμεσες δράσεις, την άνοιξη και το φθινόπωρο του 2019, ενάντια στις χρυσαυγίτικες γιάφκες στο Μενίδι και το Σταθμό Λαρίσης.

Κίνηση της Βιολέττας (ΚτΒ)

Αθήνα, Οχτώβρης 2021

φώτο: “Εγώ είμαι o γιατρός του εαυτού μου”.

Το άρθρο που δημοσιεύουμε αποτελεί μια προσωπική παρέμβαση του Σέρτζιο Μπολόνια, γραμμένη ως συμβολή για την προώθηση της εσωτερικής ζύμωσης της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Primo Maggio, εν όψει της κυκλοφορίας του 4ου τεύχους του. Αναρτήθηκε εκ παραδρομής και γι’ αυτό το λόγο το καθιστούμε προσβάσιμο για ανάγνωση.

Όποιος θυμάται την τελική περίοδο της προεδρίας Τραμπ και ιδιαίτερα την προεκλογική καμπάνια που οδήγησε στην ήττα του, θα παρατήρησε με πόση επιμονή ο ίδιος και το περιβάλλον των υποστηρικτών του δήλωναν ότι αποτελούν τους θεματοφύλακες της ατομικής ελευθερίας.

Freedom, η ελευθερία είναι ένα mantra για την αμερικάνικη ιστορία και κατά τη διάρκεια της μακράς σύγκρουσής της με τον κομμουνισμό, η λέξη ελευθερία χρησιμοποιήθηκε για να ταυτοποιήσει όλα αυτά που δεν ήταν κομμουνισμός. Πρώτα και κύρια, ελευθερία της αγοράς, το αντίθετο του κομμουνιστικού διευθυντισμού. Η έννοια της ελευθερίας ως υπέρτατη αξία και βασική αρχή της πολιτισμένης ύπαρξης και της ίδιας της γαλλικής επανάστασης, μεταμορφώθηκε -ήδη- κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα σε μια έννοια περί ελευθερίας ως συστατικού στοιχείου μιας συγκεκριμένης οικονομικής τάξης πραγμάτων και ενός συγκεκριμένου θεσμικού καθεστώτος. Έτσι μετατράπηκε από μια αξία που έδινε μια ταυτότητα σε μια τάξη, την αστική τάξη, σε μια αξία που έδωσε μια ταυτότητα στο κεφάλαιο, ενώ την ίδια ώρα οι κατώτερες τάξεις ύψωναν το λάβαρο που έγραφε “αλληλεγγύη”.

Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα είναι εντελώς διαφορετικό γιατί η ιδέα της ελευθερίας που προωθείται από την ακροδεξιά -και νομίζουμε ότι μπορούμε να εντάξουμε τον Τραμπ στο χώρο της ακροδεξιάς- πρέπει να μπορέσει να μετατατραπεί σ’ ένα αναγνωρίσιμο σύμβολο από εκείνο το “πλήθος” χωρίς ταξικά συμφραζόμενα, το οποίο και αποτελεί το προϊόν της αποσάθρωσης της μεσαίας τάξης [middle class] και τον κατακερματισμό της εργατικής τάξης [working class].

Επομένως, αυτή δεν πρέπει να αντιπροσωπεύει άμεσα ένα συνώνυμο μιας συγκεκριμένης κοινωνικής, οικονομικής και θεσμικής κατάστασης πραγμάτων, αλλά τη βιολογική ουσία μιας ανθρωπότητας που αναζητεί την καθαρόαιμη ευημερία. Έτσι, η ελευθερία μετατρέπεται απλά σε δικαίωμα του μεμονωμένου ατόμου να κάνει ότι θέλει, όχι μόνο έξω από κάθε θεσμικό κανόνα, αρχή και τάξη πραγμάτων, αλλά και έξω από κάθε έγνοια για την ύπαρξη του άλλου. Ελευθερία σημαίνει ότι το άτομο έχει το δικαίωμα να κάνει ότι θέλει, χωρίς ν’ ανησυχεί αν η πράξη του θα ωφελήσει ή θα βλάψει τους άλλους. Άλλωστε, ο άλλος υπάρχει μονάχα ως φορέας αυτού του ίδιου δικαιώματος. Η ιδέα της ελευθερίας που υπονοείται στην αντιεμβολιαστική [no vax] στάση και προπαγάνδα είναι αυτού του είδους. Γι’ αυτό θεωρούμε ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα ως τέτοιο είναι -και δεν θα μπορούσε να μην είναι- μια έκφραση της ακροδεξιάς.

(Να μην συγχέουμε το αντιεμβολιαστικό κίνημα με τις διαμαρτυρίες ενάντια στην πράσινη κάρτα εισόδου [green pass]. Πρόκειται για δυο διαφορετικά πράγματα που θα εξετάσουμε ξεχωριστά. Η ανάμιξη τους παρέδωσε την ηγεσία [leadership] των διαδηλώσεων στις πλατείες στην ακροδεξιά. Αυτό φανερώνει την έκταση της σύγχυσης που επικρατεί στα μυαλά πάρα πολλών συντρόφων, παρά πολλών εργατών και καλών ανθρώπων…)

Θεωρούμε ότι το αντιεμβολιαστικό κίνημα έχει συγχυσμένες ιδέες γύρω από τα εμβόλια και τη διαχείριση τους (ούτε εμείς αλλά ούτε και ο ίδιος Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τις έχει ξακάθαρες). Στο εσωτερικό του υπάρχουν άτομα διαφορετικών και αντιτιθέμενων πολιτικών απόψεων, αλλά όλοι τους αποδέχονται, πάνω κάτω συνειδητά, ότι η ορθή ιδέα περί της ελευθερίας είναι αυτή: ο καθένας έχει δικαίωμα να κάνει ότι θέλει και κανένας, ακόμα και αυτός ο μηχανισμός που ονομάζεται Κράτος, δεν έχει το δικαίωμα να τον εμποδίσει.

Επομένως, το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι ουσιαστικά αντικρατικό κίνημα. Η έφοδος στο Καπιτώλιο της Ουάσιγκτον τον Γενάρη του 2021 αποτελεί την πληρέστερη και πλέον εύγλωττη αναπαράσταση του. Έτσι, γίνεται κατανοητός ο λόγος για τον οποίο πολλές αναρχικές τάσεις ωθήθηκαν σε μια όσμωση με το αντιεμβολιαστικό κίνημα.

Η άρνηση του Κράτους σημαίνει την άρνηση της δημόσιας υπηρεσίας, επομένως της εγγενούς παραδοχής πως η διαχείριση της υγείας, του νερού, του σχολείου, των μετακινήσεων, της ασφάλισης κλπ, πρέπει και μπορούν να είναι δημόσια. Τα πάντα πρέπει να παραχωρηθούν στους ιδιώτες. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα είναι μια από τις πάμπολλες συνιστώσες του νεοφιλελεύθερου μοντέλου.

Καλά θα κάνουμε να απελευθερωθούμε από τα στερεότυπα που πάντοτε χρησιμοποιήσαμε για τον ορισμό της ακροδεξίας, ιδιαίτερα από τα στερεότυπα του ναζισμού ή του φασισμού. Σήμερα πρέπει να μιλάμε πλέον για ένα “νεοναζισμό χωρίς Χίτλερ”, αφού ο εθνικοσοσιαλισμός της δεκαετίας του 1930, όπως τον γνωρίσαμε πριν και μετά τις θηριωδίες του, δεν ήταν διόλου μια ατομικιστική ιδεολογία. Αντίθετα, βασιζόταν στην ιδέα της Volksgemeinschaft, της κοινότητας του λαού, και συγκεκριμένα του “γερμανικού”.

Σήμερα, ο Τραμπικός ατομικισμός έχει μια παγκόσμια διάσταση, θέλει να στέκεται στο ύψος του Ίντερνετ και από τη στιγμή που το ψηφιακό σύμπαν του διαδικτύου είναι ένα σύμπαν χωρίς θεσμικούς περιορισμούς, χωρίς μια θεσμική αρχή και χωρίς μια κανονιστική εξουσία, προσφέρεται θαυμάσια ως ο χώρος μέσα στον οποίο το φαντασιακό του ατόμου του σύγχρονου “πλήθους” αντικατοπτρίζει τις υλικές συμπεριφορές του. Μέσα στο ψηφιακό σύμπαν του διαδικτύου το άτομο πιστεύει ότι μπορεί να κάνει ότι θέλει, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να του επιβάλει κανόνες, καμία εξουσία δεν μπορεί να το πειθαρχήσει. Εκείνο είναι (αισθάνεται πως είναι) εντελώς ελεύθερο.

Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι ο καπιταλισμός των πολυεθνικών, το στάδιο που θεωρούσαμε ως το απώτατο μέσα στην εξέλιξη του, έχει πλέον παλιώσει. Η τάξη που επιβάλουν οι νέοι Λεβιάθαν, οι Google, Facebook, Amazon και λίγοι ακόμα αντίστοιχοι τους, αποτελεί ένα καπιταλιστικό στάδιο με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι ακριβώς ο “εκδημοκρατισμός” της πρόσβασης στην επικοινωνία, η δυνατότητα που παραχωρείται στο άτομο ώστε να επικοινωνεί με τον κόσμο και θεωρητικά να επιχειρεί στην αγορά. Το καπιταλιστικό μοντέλο των πολυεθνικών παραχωρούσε στην εταιρεία την αποκλειστικότητα της πρόσβασης στην αγορά. Την αποκλειστικότητα για τη δυνατότητα υλικής, οικονομικής επιβίωσης του ατόμου, αφού η εταιρεία ήταν η μόνη που παρήγαγε εξαρτημένη εργασία σε αντάλλαγμα του μισθού. Σήμερα, η τάση προς τον ατομικισμό, -με τη μορφή της ψυχολογίας του free lance που αποτελεί τη φιγούρα σύμβολο της εποχής μας και πρέπει να μελετηθεί προσεχτικά- ισχυροποιείται από την πεποίθηση ότι η πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να μετατραπεί σε πρόσβαση στην αγορά και επομένως στην επιβίωση, χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου θεσμού, χωρίς τη μεσολάβηση της εξαρτημένης εργασίας και του μισθού.

Η καθοδήγηση της συμπεριφοράς από την πεποίθηση ότι ο καθένας έχει δικαίωμα να κάνει αυτό που θέλει είναι ο πιο ριζικός τρόπος για ν’ απαρνηθείς όλες τις αξίες επάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το εργατικό κίνημα, ο σοσιαλισμός, με λίγα λόγια “η αριστερά”. Σημαίνει ν’ απαρνηθείς την αξία της αλληλοβοήθειας, της αλληλεγγύης, της κοινότητας, αξίες πάνω στις οποίες υφάνθηκαν ο κοινωνικός ιστός και η σύγκρουση.

* * *

Τούτων λεχθέντων, μπορούμε να καταπιαστούμε με τα ζητήματα που αφορούν τη δημόσια υγεία, ζητήματα που το αντιεμβολιαστικό κίνημα επιλύει μέσα από την απλούστευση τους: ο καθένας ας κάνει ότι νομίζει, η δημόσια υγεία δεν είναι δικό μου πρόβλημα, εγώ πρέπει να φροντίσω μόνο για τη δική μου υγεία, δεν υπάρχει μια επιστήμη της υγείας, άλλωστε δεν υπάρχει καν η επιστήμη, επομένως δεν μπορεί να υφισταται μια κανονιστική εξουσία βασισμένη σε κάποια υποτιθέμενη μεγαλύτερη γνώση από εκείνη που διαθέτει το ίδιο το άτομο και που ενυπάρχει συνολικά στην επιβεβαίωση της δικής του ατομικής ελευθερίας. Η ιδέα περί της καθαυτής ατομικής ελευθερίας ως γνώσης, και μάλιστα ανώτερης συγκριτικά μ’ εκείνη των θεωρούμενων “τεχνικών” -οι οποίοι εντοπίζονται πάντοτε είτε ως λειτουργοί μιας κρατικής εξουσίας είτε ως λειτουργοί των φαρμακευτικών πολυεθνικών- ισοδυναμεί με την άρνηση των αξιών της τεχνογνωσίας, της επιμόρφωσης, της έρευνας.

Ο εξτρεμισμός της σύγχρονης δεξιάς χαρακτηρίζεται από μια ηλιθιότητα και μια άγνοια που δεν συναντιούνται ούτε στις ωμότερες εκδηλώσεις του χιτλερικού ναζισμού, αφού τότε ο εθνικοσοσιαλισμός ως απόλυτη εξουσία εγγυόταν την επιβίωση της άριας φυλής, επομένως στόχευε στην πλήρη απασχόληση του γερμανικού λαού (αφού πρώτα θα είχε βγάλει από τη μέση τους πολιτικούς αντιπάλους του, τους ανάπηρους, τους ανίατους ασθενείς και τους ψυχικά άρρωστους, τις τρεις κατηγορίες του lebensunwertige Leben). Σήμερα, ο φανατικός υπερασπιστής των ατομικών ελευθεριών του, μην αναγνωρίζοντας το Κράτος ως ρυθμιστή, δεν αναγνωρίζει ούτε το κοινωνικό κράτος [welfare state] και επαφίεται εξ’ ολοκλήρου και ασυνείδητα στην αγορά, η οποία δεν παραλείπει να τον στύψει καταδικάζοντας τόν σε μια επισφαλή ύπαρξη φτωχού εργαζόμενου [working poor].

Το αντιεμβολιαστικό κίνημα δεν έχει ιδέα γύρω από την υγεία ή τη δημόσια υγιεινή. Αυτό συμβαίνει γιατί η διάσταση του συλλογικού τού είναι εντελώς ανοίκεια, όπως ανοίκεια τού είναι και η έννοια της δημόσιας υπηρεσίας. Επομένως, δεν γίνεται αντιληπτός ο λόγος για τον οποίο εκείνοι που ανακαλούν εντελώς διαφορετικές αξίες, αξίες γενικά “αριστερές’, πρέπει να συμπαραταχθούν και να ακολουθήσουν αυτό τη συμμορία ανεύθυνων και επικίνδυνων ατόμων.

Αυτή η υπαγμένη συμπεριφορά είναι ακόμα περισσότερο απαράδεκτη και -εν μέρει- ακατανόητη, αφού στη δική μας παράδοση εμπειριών, αγώνων, σκεπτικών και ερευνών, τόσο το πρόβλημα της δημόσιας υγείας όσο και το πρόβλημα των επιδημιών, τέθηκαν επί μακρόν και ξεψαχνίστηκαν. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 κι έπειτα είχε αναπτυχθεί εκείνο το “κίνημα αγώνα για την υγεία”, το οποίο βρήκε τα πρώτα ερεθίσματα του μέσα από το περιοδικό Sapere [Γνώση] που διευθυνόταν από τον Giulio Maccacaro. Εκείνο το κίνημα έδωσε πολιτικές και νομικές μάχες που οδήγησαν στη θέσπιση αποζημίωσης για τους κινδύνους που διατρέχουν οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε συγκεκριμένες τοξικές ουσίες (αμίαντο, τετρααιθύλιο μολύβδου, χλώριο βινυλίου, βεταναφθυλαμίνη κλπ), το δικαίωμα στην αποζημίωση και τη δίωξη των υπεύθυνων για τις βλάβες και το θάνατο χιλιάδων ανθρώπων. Ήταν ένα κίνημα που στόχευε στη συγκρότηση υγειονομικών λειτουργών στα εδάφη, για να πολεμηθεί η θρασύτητα των φαρμακευτικών εταιριών και βιομηχανιών που αρνούνται τις ξεκάθαρες ζημιές που προκαλούν οι δραστηριότητες τους και χρηματοδοτούν αφειδώς κατευθυνόμενες έρευνες για να αποδείξουν την ανυπαρξία κινδύνου. Ένα κίνημα που είχε γεννηθεί για να παλέψει ενάντια σε ένα μοντέλο δημόσιας υγείας, βασισμένο αποκλειστικά σε μεγάλα υπερεξιδεικευμένα νοσοκομειακά συγκροτήματα και ιδιωτικές κλινικές, στην υπηρεσία εκείνων που μπορούν να πληρώσουν τις πολυδάπανες θεραπείες.

Αυτός είναι ο πλούτος των εμπειριών και των γνώσεων που μας άφησε για κληρονομιά το κίνημα των κοινωνικών αγώνων της δεκαετίας του 1970. Ένας πλούτος που ανανεώνεται από γενιά σε γενιά. Εμείς δεν έχουμε ανάγκη να καταφύγουμε σε συγχυσμένες θεωρίες συνωμοσίας για να καταγγείλουμε τα πάμπολλα εγκλήματα που διαπράττουν οι φαρμακευτικές εταιρίες. Μας αρκεί η καταφυγή στη μαρξική έννοια του κέρδους.

ΥΓ: Μετά τη φασιστική έφοδο στην έδρα της Γενικής Ιταλικής Συνομοσπονδίας Εργασίας [CGIL] στη Ρώμη, από διάφορες πλευρές τέθηκε το αίτημα για να βγει εκτός νόμου η Forza Nuova. Είμαστε αντίθετοι. Γιατί; Εδώ και αρκετά χρόνια, το πρόβλημα της αναγέννησης της φασιστικής πίστης στην Ιταλία είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Η αριστερά, οι εφημερίδες, μεγάλο μέρος των διανοούμενων, το δικαστικό σώμα, όχι μόνο αγνόησαν αυτό το πρόβλημα αλλά υπoστήριξαν τη χειρότερη επάνοδο της ακροδεξιάς, όπως στην περίπτωση των βαράθρων [foibe] [1]. Βγάζοντας εκτός νόμου τη Forza Nuova νομίζουν ότι θα λύσουν το πρόβλημα ενώ θα συνεχίσουν να το αγνοούν, να παριστάνουν ότι δεν υπάρχει. Όχι. Η Forza Nuova και οι χειρότερες νεοναζιστικές γκρούπες πρέπει να μπορούν να δρουν ελεύθερα, αρκεί η αστυνομία να τις αντιμετωπίζει όπως αντιμετωπίζει και τους απεργούς εργάτες. Τα υπόλοιπα είναι δική μας δουλειά, δική μας ευθύνη να δημιουργήσουμε εκείνες τις συνθήκες όπου θα απομονωθούν και θα ηττηθούν.

[*] Βιογραφικό σημείωμα του Σέρτζιο Μπολόνια (από την ελληνική έκδοση της μελέτης του “Ναζισμός και Εργατική Τάξη. Κρίση, Κράτος Πρόνοιας και Αντιφασιστική Βία στη Γερμανία του Μεσοπολέμου” [εκδόσεις antifa scripta. Β’ έκδοση. Αθήνα, 2012].

Ζει στην Ιταλία και είναι γνωστός για την ενεργό συμμετοχή του από τη δεκαετία του 1960 στο ρεύμα των εργατιστών και μετέπειτα, κατά τη δεκαετία του 1970, στην εργατική αυτονομία. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης “Εργατική Εξουσία” [Potere Operaio] και μαζί με τον Αντόνιο Νέγκρι και τον Φράνκο Πιπέρνο συγκρότησαν την πρώτη γενική γραμματεία της οργάνωσης το 1969. Από την οργάνωση αποχώρησε το 1970. Την περίοδο 1960 και 1970 συμμετείχε σε αρκετά περιοδικά (Quaderni Rossi, Cronache Operaia, Quaderni Piacentini, Linea di Massa) όπου συνεισέφερε με γόνιμες αναλύσεις σχετικά με την καπιταλιστική ανάπτυξη, τις νέες εργατικές φιγούρες, τη μορφή του κράτους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τους κύκλους αγώνων στην Ιταλία και το νόημα της εργατικής αυτονομίας. Μια τέτοια ανάλυση, και ίσως η πιο γνωστή στα μέρη μας, είναι η “Φυλή των Τυφλοπόντικων”, που δημοσιεύτηκε την άνοιξη του 1977 στην ιστορική επιθεώρηση Primo Maggio, την οποία ίδρυσε ο ίδιος το 1973. Έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Τρέντο και ως καθηγητής Ιστορίας του Εργατικού Κινήματος στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Πρόσφατα ασχολείται με τις αλλαγές που σημειώνονται με την ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα, τις νέες φιγούρες των διανοητικών εργατών, τους επισφαλείς εργάτες και τα προβλήματα της συλλογικής τους οργάνωσης. Αρθρογραφεί επίσης στην εφημερίδα “Manifesto” .

[1] Ως “σφαγές των βαράθρων [foibe]” έχουν καταγραφεί ιστορικά οι πολύνεκρες επιχειρήσεις αντιποίνων που εξάπελυσαν στην τελική φάση και αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οι Γιουγκοσλάβοι παρτιζάνοι κατά των ιταλικών στρατευμάτων (αλλά και αμάχων) στις περιοχές της Βενετίας – Τζούλια, του Κουαρνάρο και της Δαλματίας.

Πηγή: www.officinaprimomaggio.eu

Μετάφραση από τα ιταλικά: Προλεταριακή Πρωτοβουλία. Αθήνα, Οχτώβρης 2021.