φώτο από το γενικό επιτελείο της Ταξιαρχίας Φάντασμα
στο Ντονέτσκι της Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουγκάσνκ.
– Μπορείς να μας μιλήσεις για την πολιτική διαδρομή σου; Ποια είναι η πολιτική ταυτότητά σου;
– Η κοινωνική καταγωγή μου είναι εκείνη του εργάτη, του μηχανικού σε εργοστάσιο όπλων. Ως προς την ταυτότητά μου είμαι ένας ρώσος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής. Στα νεανικά μου χρόνια έκανα μια διαδρομή που με οδήγησε από τη μετριοπαθή αριστερά σε μια ριζοσπαστική στήριξη της ένοπλης πάλης. Πέρασα από διάφορες οργανώσεις: από τις τροτσκιστικές και το CPRF (Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρώσικης Ομοσπονδίας), στη RCYL-b (Λίγκα της Επαναστατικής Κομμουνιστικής-μπολσεβίκικης Νεολαίας) και το RCWP (Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας).
Μετά την εξουσιαστική καταστολή του 1997, φυλακίστηκα για πρώτη φορά. Έτσι, ξεκίνησε μια νέα περίοδος της ζωής μου, στη φυλακή. Σήμερα είμαι 36 χρονών, από τα οποία 9 τα έχω περάσει στις φυλακές για τέσσερις καταδίκες (κόκκινη τρομοκρατία και διακίνηση όπλων). Αυτός ο εγκλεισμός μου εδώ στην Ουκρανία αποτελεί ήδη την πέμπτη εμπειρία μου [στις φυλακές]. Ένας περίεργος εγκλεισμός, όπου δεν ξέρω τι με περιμένει: μια ανταλλαγή κρατουμένων, μια μικρή καταδίκη ή η εκτέλεση ως όμηρος σε περίπτωση που ενταθεί ο πόλεμος. Πρόκειται για την απόλυτη αβεβαιότητα.
– Για τι σε κατηγορούν;
– Κατηγορούμαι για παροχή πληροφοριών στο Υπουργείο Άμυνας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονιέσκ (DPR). Επισκέφθηκα πολλές φορές εργοστάσια στο Ντονμπάς, προσφέροντας συμβουλές, ως εξιδεικευμένος στα όπλα, έτσι ώστε αυτά τα εργοστάσια να μπορούν να επισκευάζουν όπλα.
Αυτό είναι το έγκλημά μου. Τα πειστήρια είναι το ρώσικο διαβατήριό μου, η εικονίτσα του Άη Γιώργη στο όχημα και η μαρτυρία της επαναστατικής ταυτότητάς μου, που αποσπάστηκε υπό την απειλή βασανιστηρίων όταν ήμουν κρατούμενος σε μια μυστική στρατιωτική φυλακή, κατά τη διάρκεια της αντιτρομοκρατικής επιχείρησης από τις 16 ως τις 29 Δεκέμβρη 2014. Ο ουκρανικός νόμος θεωρεί τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ (DPR) τρομοκρατική οργάνωση κι οποιοσδήποτε την υποστηρίζει –στρατιώτες, αστυνομικοί, γιατροί, καθηγητές κτλ– θεωρείται τρομοκράτης. Τι παραλογισμός!
Στις 16 Δεκέμβρη με απήγαγαν σ’ ένα σημείο ελέγχου ανάμεσα σε Ντονιέσκ και Γκόρλοβκα ενώ πήγαινα με το αυτοκίνητο να βρω τον αναρχοκομμουνιστή σύντροφο Egor Voronov.
Κατά λάθος κατευθύνθηκα προς εκείνο το σημείο ελέγχου αφού δεν είχα μαζί μου χάρτη. Φυσικά δεν άφηνα τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ (DPR) για να πάω στην Ουκρανία (τόσο το Ντονιέσκ όσο και η Γκόρλοβκα βρίσκονται στα εδάφη της DPR). Βλέποντας το όχημα με τις ρώσικες πινακίδες και την εικονίτσα του Άη Γιώργη, με συνέλαβαν. Για πάνω από δύο βδομάδες ήμουν κρατούμενος σε μια μυστική φυλακή, κουκουλωμένος για να μην μπορώ ν’ αντιληφθώ πού ήμουν και πού με πηγαίνουν. Αυτή είναι μια συνηθισμένη τακτική του ουκρανικού κράτους προς τους κρατούμενους. Όπως επίσης και οι ξυλοδαρμοί, τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις. Τώρα καταλαβαίνω καλά τι βίωσαν άλλοι σύντροφοι σε παρόμοιες συνθήκες, όπως στην Αργεντινή και τη Χιλή τα χρόνια του ’70. Όταν έχεις συλληφθεί από στρατιωτικούς που μπορούν να σε κάνουν ό,τι θέλουν και είσαι για όλους εξαφανισμένος. Μια ανθρώπινη ζωή που δεν αξίζει τίποτα.
– Θα μας περιγράψεις την πολιτική κατάσταση στο Ντονμπάς;
– Η πολιτική κατάσταση στο Ντονμπάς είναι μια κατάσταση παρατεταμένου πολέμου. Ο πόλεμος καθορίζει εδώ όλα τα οικονομικά και πολιτικά γεγονότα. Έχει επιβληθεί η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας. Ενώ η Ουκρανία έχει τη δυνατότητα να χωρίζει τη χώρα σε ειρηνοποιημένες και αντιτρομοκρατικές ζώνες, η Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ (DPR) δεν διαθέτει ούτε τα απαιτούμενα εδάφη ούτε τον απαιτούμενο πληθυσμό για να κάνει κάτι τέτοιο.
Όλα τα εδάφη δέχονται τα χτυπήματα του πυροβολικού και τις ρίψεις ρουκετών. Ο πόλεμος εμπλέκει τους πάντες και όλοι πρέπει να προσφέρουν στην άμυνα και στην εργασία για το μέτωπο. Επιπλέον, σχεδόν ο μισός πληθυσμός έχει βρει καταφύγιο στη Ρωσία. Εδώ έχει μείνει λίγος κόσμος: μόνο 60 με 70.000 μαχητές του στρατού της Νοβορωσίας αντιμέτωποι με τους 250.000 ουκρανούς στρατιωτικούς. Αυτή η ανισορροπία δυνάμεων προκαλεί μια πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση και φτώχεια για τον πληθυσμό που έχει απομείνει στο Ντονμπάς.
Και στην Ουκρανία υπάρχει φτώχεια και πληθωρισμός, αλλά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ (DPR) και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ (LPR) η κατάσταση είναι πολύ πιο άσχημη. Διεξάγεται ένας περίεργος πόλεμος. Υπογράφονται εκεχειρίες που δεν τηρούνται από κανέναν. Η ηλεκτρική ενέργεια, το αέριο και το κάρβουνο διασχίζουν τις γραμμές των αντιμαχόμενων. Η μαύρη αγορά ανθεί. Οι τοπικές ελίτ κάνουν εμπόριο και μπίζνες πίσω από την πλάτη των στρατευμάτων, ενώ οι μόνοι που πολεμάνε (και από τις δύο πλευρές) είναι οι εργάτες και οι χωρικοί. Όταν έγιναν νέες εκλογές το φθινόπωρο του 2014, οι αντι-Μεϊντάν ολιγάρχες Zakharchenko και Plotniskiy μπόρεσαν να θέσουν υποψηφιότητα, ενώ οι Κομμουνιστές αποκλείστηκαν. Όλα αυτά προκαλούν δυσφορία τόσο στον κόσμο όσο και στους στρατιώτες της Νοβορωσίας.
Έχω μιλήσει με πολλούς στρατευμένους της βάσης, θέλουν αυτή η κατάσταση ν’ αλλάξει. Θέλουν να τελειώνουν με τους ολιγάρχες και να εθνικοποιήσουν τις επιχειρήσεις. Θέλουν να πάνε να πολεμήσουν ξέροντας ότι δίνουν τη ζωή τους για τα δικά τους εργοστάσια, τα δικά τους ορυχεία, τα δικά τους εδάφη και όχι για τις αστικές ελίτ που απλώς αντικατέστησαν την ουκρανική σημαία μ’ εκείνη της DPR. Αυτός θα είναι και ο λόγος για τον οποίο θα ξεσπάσει ο εσωτερικός εμφύλιος πόλεμος, μέσα στην ίδια τη Νοβορωσία.
Αυτή η κατάσταση εξελίσσεται μήνα το μήνα. Οι εργάτες και οι χωρικοί ήταν εκείνοι που επέστρεψαν από το μέτωπο για να κάνουν την επανάσταση το 1917, δοκιμασμένοι από τον παρατεταμένο πόλεμο και εξοργισμένοι με τους διευθύνοντες που κάθονταν στα μετόπισθεν.
Η πολιτική κατάσταση; Η Ρωσία από τη μια πλευρά, η Ουκρανία και το ΝΑΤΟ από την άλλη, και από μια τρίτη, η λαϊκή δυσφορία ενάντια στον πόλεμο και την εξαθλίωση. Αυτή είναι η κατάσταση. Πολύ σκληρή!
– Ποιες πολιτικές δυνάμεις βρίσκονται στην εξουσία στο Ντονμπάς; Ποια είναι η επιρροή της ολιγαρχίας, η αντίστοιχη των ρώσων σοβινιστών κι εκείνη των Κομμουνιστών;
– Όλες οι πολιτικές δυνάμεις του Ντονμπάς σχηματίστηκαν την άνοιξη του 2014, κατά τη διάρκεια της λεγόμενης ρωσικής άνοιξης. Κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου του πολέμου ριζοσπαστικοποιήθηκαν: από τη μετριοπαθή διεκδίκηση μιας ουκρανικής ομοσπονδίας πέρασαν στην απόλυτη απόσχιση, μέχρι την ανεξαρτησία του Ντονμπάς.
Έχει χυθεί πολύ αίμα, δεν είναι εφικτή μια επιστροφή σε μια ενωμένη Ουκρανία, ακόμα και υπό καθεστώς αυτονομίας. Όμως η δυσφορία εξαπλώθηκε και όταν έγινε αντιληπτό ότι η Ρωσία ήθελε να προσαρτήσει το Ντονμπάς, όπως έκανε με την Κριμαία, ή να φέρει στρατεύματα για την υπεράσπισή του.
Οι βασικές αιτίες του πολέμου είναι γνωστές: ήταν η απάντηση του Ντονμπάς στο Ευρω-Μεϊντάν του Κιέβου, η διαμαρτυρία ενός εθνικιστικού κόμματος που επιβάλλεται εναντίον ενός άλλου [εθνικιστικού κόμματος] (Ανατολή και Δύση της Ουκρανίας), μια επιβολή που είχε σα σύμβολα τις διακρίσεις ενάντια στη ρώσικη γλώσσα και την καταστροφή των αγαλμάτων του Λένιν.
Στο Κίεβο έλαβε χώρα μια φιλελεύθερη-φασιστική επανάσταση που οδήγησε στην αντικατάσταση του μετριοπαθή ολιγάρχη Yanukovich από μια ομάδα εθνικιστών και ολιγαρχών, συσπειρωμένων γύρω από τον Poroshenko. Πολύς κόσμος σκέφτηκε ότι δεν πρόκειται για μια επανάσταση αλλά για μια διαδοχή στην εξουσία. Αυτό συνέβη σε μια πολυεθνική χώρα. Είναι κάτι παρόμοιο μ’ αυτό που συνέβη στη Γιουγκοσλαβία. Σε μια πολυεθνική χώρα, η άνοδος στην εξουσία των εθνικιστών οδηγεί απευθείας στην καταστροφή της και τον πόλεμο. Αυτό είναι που συνέβη στην Ουκρανία: Η Κριμαία και το Ντονμπάς έχουν χαθεί οριστικά. Γι’ αυτό το λόγο οι βασικές πολιτικές δυνάμεις μετατράπηκαν σε αντι-Μεϊντάν και αναμένουν τη ρώσικη επέμβαση. Δυστυχώς αυτοί που έχουν αναλάβει τα ηνία είναι ακριβώς οι συντελεστές της παλιάς τοπικής ουκρανικής ελίτ, η τοπική αστική τάξη του Ντονμπάς, όπως επίσης αστυνομικοί και πρώην στρατιωτικοί.
Αυτές είναι οι συντηρητικές δυνάμεις. Τόσο τώρα, όσο και πριν τον πόλεμο, η αριστερά παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Γιατί; Γιατί η πλειοψηφία της, δεν ήταν προετοιμασμένη για μια τέτοια σύγκρουση, για μια ένοπλη πολιτική. Αυτοί που πήραν πρώτοι τα όπλα, ξεκινώντας τη συγκρότηση ενός σχηματισμού, έχουν μετατραπεί τώρα στη νέα εξουσία. Κατά τη διάρκεια των χρόνων της “ειρήνης”, οι ουκρανοί Κομμουνιστές ξέχασαν την ουσία του Μανιφέστου των Μαρξ και Ένγκελς, ότι δηλαδή ο μόνος δρόμος για τη νίκη περνάει μέσα από την εξέγερση και την ένοπλη πάλη.
Δύο δεκαετίες αστικού εκλογισμού και κοινοβουλευτικών παιχνιδιών μετέτρεψαν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ουκρανίας (CPU), ξεδοντιασμένο και αδυνατισμένο, σε κάτι παρόμοιο με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας (CPRF), σε μια τυπική νομιμόφρονα αντιπολίτευση.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο, όταν η εξουσία βρέθηκε μπροστά σε μεγάλες δυσκολίες, στο Ντονμπάς και σ’ όλη την Ουκρανία, πρόσφεραν ένα τραγικό θέαμα, πέρα από τη συμβολική συμμετοχή τους στο αντι-Μεϊντάν κίνημα. Όμως ο καιρός των συναντήσεων και των συγκεντρώσεων είχε πλέον περάσει. Ήταν πλέον αναγκαία η ανάληψη ριζοσπαστικότερης δράσης και η αριστερά ως προς αυτό απέτυχε. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αντί να ξεσπάσει μια κοινωνική εξέγερση, ξεκίνησε ένας παρατεταμένος πόλεμος μεταξύ “Αυτονομιστών” και “Ουκρανών”.Οι εθνικιστές προσέγγισαν ενεργά τις δύο πλευρές, ενώ η αριστερά στεκόταν στο περιθώριο.
Πέρασα μια σύντομη περίοδο στο Ντονμπάς, ανάμεσα στις 4 και στις 16 Δεκέμβρη. Τώρα όμως μιλάω πολύ με διάφορους φυλακισμένους μαχητές. Και μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι δε συνάντησα ούτε έναν ρώσο σοβινιστή ή εθνικιστή ανάμεσά τους.
Επομένως, οι σοβινιστές και οι εθνικιστές είναι τόσο τυχεροί που καταφέρουν να μην συλλαμβάνονται; Όλοι οι φυλακισμένοι μας, που είναι πάνω από 40 χρονών και θυμούνται την εποχή των Σοβιέτ, είναι όλοι τους διεθνιστές και έφυγαν για τον πόλεμο για ν’ αποκρούσουν αυτούς του πατριώτες που είχαν έρθει να τους βομβαρδίσουν και να τους σκοτώσουν. Ανάμεσά τους, η νοσταλγία για την εποχή των Σοβιέτ είναι πολύ έντονη. Υποστηρίζουν τις ιδέες της οικονομικής εθνικοποίησης και του σοσιαλισμού. Ανάμεσά τους, όπως και ανάμεσα στην εργαζόμενη νεολαία, υπάρχει έντονη η λαχτάρα για κοινωνική δικαιοσύνη. Αποτελούν την πρώτη ύλη για την προπαγάνδα της αριστεράς.
Ε! Κομμουνιστές, πού είστε;
Μόνο ένα παράδειγμα. Κατά τη διάρκεια του περάσματός μου στη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονιέσκ, στην πόλη Ν, ένας ντόπιος σύντροφος, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας, συνταξιούχος, ήρθε να με βρει. Είχε ένα αεροβόλο πιστόλι και ήθελε να μάθει αν θα μπορούσαμε να το μετατρέψουμε σε πραγματικό. Εξέτασα το πιστόλι, έμοιαζε αλουμινένιο, δεν ήταν δυνατή η μετατροπή του. Του το είπα και του υποσχέθηκα ότι θα του έβρισκα ένα πραγματικό πιστόλι. Ήταν επικεφαλής ενός εργατικού σχηματισμού ενός εργοστασίου. Ήθελαν τα όπλα για να υπερασπιστούν το εργοστάσιο και την εθνικοποίησή του. Με λίγα λόγια, τα άτομα για τον σχηματισμό υπήρχαν, τα όπλα δεν υπήρχαν.
Γι’ αυτό ήρθα εδώ. Για να ενισχύσω αυτούς τους συντρόφους! Τι μας θυμίζει μια τέτοια σκηνή; Έχω διαβάσει για παρόμοιες συνθήκες μόνο στα βιβλία, σχετικά με την επανάσταση του 1905. Εκείνη την εποχή, οι εργάτες όπου μπορούσαν πήραν τα όπλα, με κάθε τρόπο, για να δημιουργήσουν τους δικούς τους σχηματισμούς.
Σ’ εκείνον τον εργάτη εξήγησα ότι πάνω απ’ όλα ήταν απαραίτητη η εύρεση χρημάτων και ότι η παλιότερη τεχνική όλων των επαναστατών είναι η απαλλοτρίωση. Έπειτα, θα είναι δυνατός ο απαραίτητος εξοπλισμός των εργατών και η έναρξη του κοινωνικού μετασχηματισμού. Πρόκειται για φαντασία; Όχι, πρόκειται για μια υπαρκτή διαδικασία!
η συνέντευξη δόθηκε τον Μάη του 2015 από τη φυλακή της Μαριούπολης.
μεταφράστηκε από τη Διεθνή Κόκκινη Βοήθεια (Αύγουστος 2015).
μετάφραση στα ελληνικά: Προλεταριακή Πρωτοβουλία (Οκτώβρης 2015).