Εκτεταμένα αποσπάσματα μιας διαδικτυακής συζήτησης που αναπτύξαμε (μέσω γραπτών και ηχητικών μηνυμάτων) με το φίλο και σύντροφο Simone R, κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της εξάπλωσης της πανδημίας και της επίτασης της στρατιωτικοποιημένης διαχείρισης της, ως μια απόπειρα αλληλοπληροφόρησης και ανταλλαγής πηγών, εκτιμήσεων και αναλύσεων, εν μέσω μιας -κυριολεκτικά- πρωτόγνωρης δυστοπικής συνθήκης. Δημοσιεύονται με την πεποίθηση πως…
Χρειάζονται πολλά, τον κόσμο για ν’ αλλάξεις:
οργή κι επιμονή. Γνώση κ’ αγανάκτηση.
Γρήγορη απόφαση, στόχαση βαθιά
ψυχρή υπομονή, κι ατέλειωτη καρτερία.
Κατανόηση της λεπτομέρειας και κατανόηση του συνόλου.
Μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς
την πραγματικότητα ν’ αλλάξουμε.
Μπέρτολντ Μπρεχτ. Η Απόφαση, 1930.
S.R:: Πρόκειται για μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Σίγουρα θα υπάρξει μια αναδιάρθρωση για το Κεφάλαιο που -έτσι κι αλλιώς- βρισκόταν σε κρίση από πολύ πιο πριν από τον κορονοϊό, από την οποία -πιθανώς- θα βγει ισχυροποιημένο μ’ ένα νέο Green Deal, με τεχνοκρατικό – αστυνομικό κράτος.
Να δούμε τελικά τι θα συμβεί…
Εδώ στη νοτιανατολική Γαλλία, όπου βρίσκομαι εγώ, από τον περασμένο Σεπτέμβρη ως το Γενάρη, γίνονταν περισσότερες από μια δυο διαδηλώσεις το μήνα: ενάντια στη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η οποία φυσικά τώρα έχει παγώσει αφού -όπως λένε στα μμε- προς το παρόν, έχει ανασταλεί η προώθηση της εφαρμογής της. Επίσης, μέσα στις φυλακές υπήρξαν μορφές διαμαρτυρίας, μεταξύ των οποίων και βίαιες. Έτσι, αναγκάστηκαν να αποφυλακίσουν κρατούμενους, σε αντίθεση με την Ιταλία, η οποία πιθανότατα είναι η μοναδική χώρα που ακόμα δεν έχει πάρει τέτοια μέτρα.
Επικοινωνώ κάθε μέρα με συντρόφους, φίλους και συγγενείς. Νομίζω ότι σ’ αυτούς τους καιρούς πρέπει να δυναμώνουμε τους δεσμούς μας, συναισθηματικούς, φιλικούς, συντροφικούς και να στραφούμε στο κοινωνικό πεδίο, εκεί που χτίζονται τα πραγματικά αντισώματα: ενάντια στο φόβο και τις κρατικές-αστυνομικές πολιτικές που εφαρμόζονται ήδη, εντείνονται και θα ενταθούν.
Ξέρω ότι στη Ρώμη, στη γειτονία μου στα ανατολικά, Prenestino – Centocelle, γίνεται ήδη καλή δουλειά από τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, με όλα τα δίκτυα αλληλοβοήθειας και μέσω όλων των προϋπάρχοντων αλληλέγγυων δομών: πηγαίνοντας προμήθειες ειδών πρώτης ανάγκης σε ηλικιωμένα άτομα, σε ευπαθείς ομάδες κλπ. Αυτό είναι κάτι το πολύ θετικό. Για να δούμε…
[Annecy, Άνω Σαβόια 2/4/2020]
ΠΡΟΛ.ΠΡΩΤ:: Ζούμε στιγμές πραγματικά πολύ δύσκολες, αλλά και ενδιαφέρουσες,
Αυτή η κρίση φαίνεται να οδηγεί κυριολεκτικά στην κορύφωση της παρατεταμμένης κρίσης, έπειτα από μια δεκαετία φωτιάς και παραναλώματος, δακρύων και αίματος, λιτότητας και πτώχευσης των λαών.
Επομένως, κρίνεται επείγον να δούμε πως μπορούμε να οργανωθούμε και ν’ αγωνιστούμε απέναντι σε αυτή τη συνθήκη […] Σε κάθε περίπτωση, εδώ η κατάσταση είναι αρκετά βαριά: με απαγορεύσεις εξόδου, με το κράτος έκτακτης ανάγκης, με φουλ την αστυνομία στους δρόμους, ιδιαίτερα εδώ στα Εξάρχεια. Όπως και να έχει, το κίνημα κι εδώ, οι σύντροφοι και οι συντρόφισσες, οι πολιτικές ομάδες και οι συνελεύσεις προσπαθούν -σε κάθε περίπτωση- ν’ ανταπεξέλθουν, οργανώνοντας δίκτυα αλληλεγγύης, αλληλοβοήθειας και στήριξης ηλικιωμένων και άλλων ευπαθών και περιθωριοποιημένων στρωμάτων.
Μιλώντας πολιτικά και κοιτώντας κάπως γενικά, ακόμα και ιστορικά, βλέπουμε να κινούμαστε προς έναν κυριολεκτικό πόλεμο, προς ένα πέρασμα από τους αρπακτικούς ιμπεριαλιστικούς πολέμους σε μια γενικευμένη παγκόσμια πολεμική σύγκρουση.
Εδώ η κατάσταση είναι αρκετά “θερμή” και με την Τουρκία, από τη δολοφονική αντιπροσφυγική-αντιμεταναστευτική πολιτική τόσο του Ερντογάν όσο και της Ελλάδας (και) της Ε.Ε.
Η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση φαίνεται να έχει βρει μια ιδανική ευκαιρία για να θέσει σε εφαρμογή όλα τα αντιδραστικά και φασιστοειδή μέτρα της ατζέντας της.
Σε κάθε περίπτωση η κατάσταση κι εδώ “αλλάζει” και να δούμε πως θα εξελιχθεί…
υγ: ενημερωτικά, στο panetteriaoccupata.noblogs.org μπορείς να βρεις μεταφρασμένο στα ιταλικά ένα πρόσφατο αναλυτικό κείμενο συντρόφων και συντροφισσών από Ομάδα αναρχικών και κομμουνιστών της Αθήνας.
[Αθήνα, Αττική 2/4/2020]
S.R:: […] Πρόκειται για ένα καλό σημείο εκκίνησης, μια άμεση και αντιληπτή ανάλυση που σκιαγραφεί το γενικό πλαίσιο της τρέχουσας αναδιάρθρωσης (η οποία επιταχύνεται εν μέσω της έκτακτης ανάγκης του Covid-19) και καταπιάνεται -χειροπιαστά- με την καθημερινότητα της αθλιότητας και του ελέγχου που επιφυλάσσουν οι Κύριοι σε όλους τους εκμεταλλευόμενους, σε όλους τους προλετάριους, τους αποκλεισμένους και τους περιθωριοποιημένους.
Ο ορθός ορισμός της “οικονομίας πολέμου” ως χαρακτηριστικό γνώρισμα των τωρινών και των μελλοντικών καιρών, οι οποίοι και δεν αναμένονται “ειρηνευμένοι”. Πρόκειται για το προϊόν των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, του “Δεν Υπάρχει Εναλλακτική” (ΤΙΝΑ) –όπως υποστήριζε η Μάργκαρετ Θάτσερ- οι οποίες και εφαρμόζονται εδώ και χρόνια από κυβερνήσεις σχεδόν όλου του κόσμου. Πολιτικές που ακολουθήθηκαν υπό τους ήχους πολέμων, εκμετάλλευσης, ιδιωτικοποιήσεων, λεηλασίας του περιβάλλοντος, “επιχειρηματικοποιήσεων” των δομών υγείας, “ορθολογικοποίησης” της παραγωγής κλπ.
Μέσα σε αυτή διεθνή κοινωνική συνθήκη που βρίσκεται σε εξέλιξη, κρίνεται ως απόλυτα σχετική και προληπτική η έκθεση του ΝΑΤΟ με τίτλο “Στρατιωτικές επιχειρήσεις σε αστικό έδαφος το έτος 2020” [U.Ο.2020], η οποία και είχε δημοσιοποιηθεί πριν από αρκετά χρόνια, τον Απρίλη του 2003.
Με λίγα λόγια, τα Κράτη -χάρη στην επιστημονικά σχεδιασμένη καμπάνια των μμε– μετά από αυτή την πρώτη φάση “διαχείρισης της έκτακτης ανάγκης” επιβεβαιώνουν την ιστορική υπόσταση τους, η οποία συνίσταται στην εξαναγκαστική αστυνομική βία (πάντα για το “δημόσιο καλό”) και σύντομα θα ανακτήσουν τον έλεγχο της δικής τους προστακτικής γραμμής.
Το νέο Κεφάλαιο που θα δούμε να αναπτύσσεται τα προσεχή χρόνια θα είναι εξοπλισμένο μ’ ένα πρωτόγνωρο τεχνολογικό, επιστημονικό και στρατιωτικό μηχανισμό. Οι υποδομές -οι οποίες αποτελούν ήδη τη σπονδυλική στήλη των κρατικών, εθνικών και πολυεθνικών δομών (μεταφορές, ενέργεια κλπ)- θα αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη στρατηγική σημασία. Θα μορφοποιηθεί ένας “πράσινος” καπιταλισμός του Green New Deal, επιβραδυνόμενος και “οικολογικός”. Θα γίνουμε μάρτυρες σε μια ολοένα και ισχυρότερη μεταβίβαση εξουσιών προς όλους τους “ειδικούς” (με ή χωρίς λευκές στολές): τους επιστήμονες, τους γιατρούς, τους “φιλάνθρωπους” κλπ.
Επίσης, το ταχύτατο ίντερνετ (5G), οι οπτικές ίνες, τα drones, οι ψηφιακές εφαρμογές και τα Big Data θα ορίζουν το πλαίσιο αυτής της δυστοπικής κοινωνίας, της οποίας προϊόν θα αποτελέσει ο πολίτης ζηλωτής που θα έχει στερηθεί κάθε συνείδησης και -ανά στιγμές- θα είναι εντελώς φοβισμένος και πειθήνιος, επισφαλής και ελαστικός στο οικονομικό πεδίο αλλά ακόμα -πρώτα και κύρια- και στο αντίστοιχο ψυχολογικό: πιθανότατα, οι καταθλίψεις και σχιζοειδείς συμπεριφορές του θ’ αποτελούν για αυτόν τον πολίτη ζηλωτή τα τελευταία υπολείμματα άσκησης άλογης και ζωώδους βίας. Ακόμα και οι απολυταρχικοί θεσμοί -όπως οι φυλακές- θα πρέπει να προχωρήσουν σε ουσιαστικές μεταβολές. Η στρατιωτικοποίηση και ο έλεγχος θα κυριαρχήσουν στους δρόμους των απολυταρχικών δημοκρατιών καθώς και σ’ εκείνους των “κυριαρχικών” διακυβερνήσεων.
Η Εξουσία θα λάβει μια τρομακτική μορφή, θα είναι αόρατη αλλά πανταχού παρούσα.
Αντίθετα, από την άλλη πλευρά ανοίγονται νέες δυνατότητες: μαζί με την οικονομία του κέρδους μπαίνει σε κρίση το σύνολο του θεσμικού εποικοδομήματος. Όλο και περισσότερος κόσμος στέκεται κριτικά απέναντι στην εμπορευματοποίηση του ανθρώπου, η πατριαρχία και οι υπόλοιπες κυρίαρχες ιδεολογίες μπάζουν από παντού, καταγγέλλεται -πιθανώς ακόμα με συγχυσμένο τρόπο- η “απελευθέρωση” των μεταφορών (που αποτέλεσε και την αφορμή για την εξέγερση στη Χιλή). Επίσης, αυξάνεται -ολοένα και περισσότερο- η ευαισθησία για την “υπεράσπιση” της φύσης και δεν αποκλείεται να γίνουμε μάρτυρες της ριζοσπαστικοποίησης ενός κάποιου περιβαλλοντικού κινήματος.
H αποκρουστική όψη του Δικαίου γίνεται φανερή σε όλους, καθώς ορθώνεται μονάχα προς αποκλειστική υπεράσπιση της προνομιούχας τάξης.
Με λίγα λόγια, από τις αρχές του 21ου αιώνα, ο οποίος -εκ των πραγμάτων- ξεκίνησε με το ξέσπασμα της Δεύτερης Ιντιφάντα, την εξέγερση των Aarch στην Αλγερία και τους Αργεντινούς Piqueteros, η υπάρχουσα οργάνωση των κοινωνιών -μέσα σε αυτήν την εποχή- τίθεται διαρκώς υπό κάποια αμφισβήτηση. Άλλωστε, οι εξεγέρσεις που συγκλόνισαν πριν από λίγους μήνες τη Χιλή και το Χονγκ Κονγκ, οι διαμαρτυρίες των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία κι εκείνες στο Λίβανο έχουν μονάχα “ανασταλεί”, όπως άλλωστε προσωρινά έχει συμβεί και με τις εμπορικές δραστηριότητες.
Όπως και να έχει, είναι παρούσες για να μας υπενθυμίζουν το αναπάντεχο της εξέγερσης, τη φωτιά που καίει κάτω από τις στάχτες.
Όσον αφορά το δικό μας (κομμουνιστικό, αναρχικό, επαναστατικό) στρατόπεδο, θεωρώ ότι πάσχουμε από σοβαρότατες ελλείψεις: οργανωτικές, μεθοδολογικές, αναλυτικές, θεωρητικές. Καθοριστικοί παράγοντες τόσο για την προώθηση πιθανών συγκρουσιακών καταστάσεων καθώς και για τη συμμετοχή σε αυτές. Η μελλοντική οργάνωση θα χρειάζεται ευθύνες και γνώσεις, αλλά ακόμα περισσότερο κινητικότητα, ταχύτητα και ροή: μια νέα τακτική διαμόρφωση.
Είναι αλήθεια ότι “η υπεράσπιση της τάξης μας, η υπεράσπιση της αλληλεγγύης ως ζωτικό στοιχείο για την (πνευματική και φυσική) επιβίωση της κοινωνίας, δεν μπορεί να οριοθετείται στην κάλυψη των κενών που αφήνει το κράτος και την αυτοοργάνωση της φτώχειας μας”. Γι’ αυτό το λόγο, οι αγώνες με ενδιάμεσους, “διεκδικητικούς” στόχους για την κάλυψη των αναγκών πρέπει να στοχεύουν πάντοτε στη γενίκευση της σύγκρουσης, μέσα στο παγκόσμιο έδαφος της διεθνούς αλληλεγγύης.
Επίσης, είναι εξίσου ξεκάθαρο ότι -από εδώ και εμπρός- η επαναστατική υπόθεση θα έχει απέναντι της έναν εχθρό ολοένα και πιο εξελιγμένο και “τεχνικό”. Αυτός είναι και ο λόγος εξαιτίας του οποίου οι -λίγες και ασύντακτες- κινήσεις που προσπαθούμε να θέσουμε επί τάπητος δεν πρέπει να στερούνται σχεδιασμού. Αντίστοιχα, κάθε αυτοοργανωμένη πρακτική, κάθε παρέμβαση στο κοινωνικό πεδίο που αποσυνδέεται από την ολότητα της “επαναστατικής συζήτησης”, είτε αφομοιώνεται είτε δεν αντέχει στο ελάχιστο στην αντιπαράθεση της με την άσκηση της Εξουσίας.
Σε τελική ανάλυση, πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να εφοδιαστούμε με όλες τις υλικές βάσεις -από τα αυτοδιαχειριζόμενα ιατρεία μέχρι την ανταλλαγή προϊόντων με την επαρχία (πχ κάτι πολύ καθοριστικό σε πιθανές περιόδους λιμών), από το χτίσιμο λαϊκών συσσιτίων μέχρι σ’ εκείνο αυτόνομων δομών βάσης- να πραγματώσουμε άλλες μορφές ζωής και να οικοδομήσουμε “γέφυρες” με τους άλλους αποκλεισμένους που αγωνίζονται. Όμως, αυτές οι αυτοοργανωμένες διαδικασίες δεν μπορούν -σήμερα περισσότερο από ποτέ- να μένουν αποκομμένες από τη “δουλειά” γύρω από τους μηχανισμούς ελέγχου και γενικότερα τις κατασταλτικές δομές.
Κατά τα λοιπά, το μέλλον είναι άγραφο. Μένει να δούμε αν ο κόσμος της τεχνικής, με τα γκρίζα εργαστήρια του, θα συνθλίψει κάθε λαχτάρα για ελευθερία ή αν οι ζωτικοί παλμοί της αγάπης και του ανατρεπτικού παιχνιδιού για τη ριζική μεταβολή της πραγματικότητας θα καταφέρουν να γίνουν επιδημικοί…
[Annecy, Άνω Σαβόια 6/4/2020].
ΠΡΟΛ.ΠΡΩΤ:: Οσόν αφορά τις τελευταίες παρατηρήσεις σου νομίζω ότι είναι βασιμότατες. Μοναδικό στοιχείο που -κατά τη γνώμη μου- θα έπρεπε να προστίθεται στις αναλύσεις μας και τις πρακτικές αντανακλάσεις τους -σχετικά με την τρέχουσα συνθήκη, αλλά κυρίως μ’ εκείνη των ερχόμενων χρόνων- αφορά την ολοένα και εμφανέστερη πιθανότητα γενίκευσης σε παγκόσμιο επίπεδο ενός πολέμου που ήδη μαίνεται από τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη μέχρι το Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, όχι πλέον μονάχα με πολέμους διά αντιπροσώπων [proxy wars], “πορτοκαλί επαναστάσεις για την εξαγωγή της δημοκρατίας made in USA” και εφήμερες συμμαχίες που βρίσκονται συνεχώς υπό αίρεση [βλέπε πχ ρωσο-τουρκικές σχέσεις].
30 χρόνια μετά το τέλος του “ψυχρού πολέμου”, τα πάντα συνηγορούν με το γεγονός πως η “αυτοκρατορία” του “τέλους της ιστορίας” και του θριάμβου της “ελεύθερης αγοράς” του θείου Σαμ καταρρέει με πάταγο. Κατά κάποιο τρόπο (και ίσως με κάποια δόση υπερβολής;) ο Τραμπ θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τον Νέρωνα: δυο τύρρανοι που γίνονται ολοένα και επικινδυνότεροι και φονικότεροι, ακριβώς τη στιγμή της πτώσης των μονοκρατοριών τους. Με αυτή την έννοια, η πιθανότητα έναρξης ενός κυριολεκτικού Μεγάλου Πολέμου -μέσω μιας γενίκευσης των περιφερειακών συγκρούσεων- και το πέρασμα από τον εμπορικό πόλεμο (τόσο τον κηρυγμένο ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα όσο και τον “ακήρυκτο” ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ηνωμένο Βασίλειο-ΕΕ) στον κυριολεκτικό πόλεμο δεν μπορεί ν’ αποκλειστεί.
Κυρίως εδώ, όπου το κλίμα της έκτακτης ανάγκης της πανδημίας βιώνεται μέσα σε μια γενική γραμμή “εξωτερικών απειλών”, τόσο από τον στρατό της Τουρκίας του Ερντογάν ( “συμμαχικό” κράτος στο ΝΑΤΟ που μαζί με την Ελλάδα είναι οι δυο χώρες που –εδώ και χρόνια- ακολουθούνε κατά πόδας τις ντιρεκτίβες των γιάνκηδων για υψηλές στρατιωτικές δαπάνες και ευρωατλαντικούς πολεμικούς εξοπλισμούς…) όσο όμως -σύμφωνα με την προπαγάνδα της ευρω-ελληνικής νεο-δεξιάς– και από την “ασύμμετρη απειλή των προσφύγων και των μεταναστών και το σχέδιο ισλαμοποίησης της Ευρώπης μέσω της γενέτειρας της, της Ελλάδας”…
Αυτές είναι μερικές σκόρπιες σκέψεις, σημειωμένες στο πόδι. Θα προσπαθήσω να σου στείλω και κάτι αναλυτικότερο…
[Αθήνα, Αττική 7/4/2020]
S.R:: […] Η πιθανότητα ενός παγκοσμίου πολέμου είναι υπαρκτή, αφού -άλλωστε- περάσαμε ξυστά δίπλα της, στις αρχές της χρονιάς με την όξυνση της κρίσης ΗΠΑ-Ιράν. Ίσως μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ήδη ξεκινάμε να ζούμε σε μια φάση παγκοσμίου πολέμου, μοριακού, θρυμματισμένου. Εθνοτικές συγκρούσεις, μητροπόλεις – πυριτιδαποθήκες, μαζικές έξοδοι κλπ.
[Annecy, Άνω Σαβόια 7/4/2020].
Μετάφραση, επιμέλεια:
Προλεταριακή Πρωτοβουλία. Αθήνα, Μάης 2020.