Με σκοπό την κινηματική προλεταριακή αυτομόρφωση και την υπεράσπιση της διεθνιστικής αντιφασιστικής Μνήμης, με αφορμή την επικείμενη φετινή συμπλήρωση 41 χρόνων από τη θρασύδειλη δολοφονία στις 22 Φλεβάρη 1980 στη Ρώμη του νεολαίου κομμουνιστή αγωνιστή Βαλέριο Βερμπάνο, ζητήσαμε, λάβαμε, μεταφράσαμε και δημοσιεύουμε το ακόλουθο κείμενο του συντρόφου Marco Capoccetti Boccia, ιστορικού και συγγραφέα, του οποίου (στα ελληνικά) κυκλοφορεί το αυτοβιογραφικό διήγημα “Οδομαχίες. Αυτόνομοι χωρίς Αυτονομία” (εκδ. Red n’ Noir. Αθήνα 2019) ενώ υπό έκδοση (στα ελληνικά) βρίσκεται και το “Μην ξεχάσεις την οργή. Ιστορίες του γηπέδου, των δρόμων, των πλατειών”.

Ανάμεσα στα άλλα γραπτά του, ο σύντροφος έχει συγγράψει επίσης και την ιστορική έρευνα 380 σελίδων που κυκλοφόρησε (στα ιταλικά) το 2011 (και σε 2η εμπλουτισμένη έκδοση το 2020) με τίτλο: “Βαλέριο Βερμπάνο. Μια πληγή ακόμα ανοικτή. Πάθος και θάνατος ενός στρατευμένου κομμουνιστή” -“Valerio Verbano. Una ferita ancora aperta. Passione e morte di un militante comunista”.

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, τη Δευτέρα 22 Φλεβάρη 2021 στη Ρώμη οι συντρόφισσες και οι σύντροφοι του Βαλέριο τιμάνε τη Μνήμη του, στους δρόμους όπου έζησε και αντιστάθηκε, εκεί που αγωνίστηκε και έπεσε μαχόμενος, καλώντας “σε αντιφασιστική κινητοποίηση, με υπεράσπιση της συλλογικής υγείας, τηρώντας αποστάσεις αλλά όλοι και όλες μαζί…” , υπενθυμίζοντας έμπρακτα:

Το αίμα δεν είναι νερό. Η Μνήμη δεν είναι σκουπίδι.

Η μετάφραση του παρόντος κειμένου αφιερώνεται συντροφικά στους αγωνιστές Κ.Δ και Δ.Λ, οι οποίοι -εδώ και πάνω από ένα χρόνο- βρίσκονται υπό αστυνομική και δικαστική ομηρία, στο στόχαστρο της “αντι”τρομοκρατίας και της “δικαιοσύνης” του Κεφαλαίου και του Κράτους του, κατηγορούμενοι για αντιφασιστικές άμεσες δράσεις (την άνοιξη και το φθινόπωρο του 2019) ενάντια στις χρυσαυγίτικες γιάφκες στο Μενίδι και το Σταθμό Λαρίσης στην Αθήνα.

Προλεταριακή Πρωτοβουλία.

Αθήνα, 18 Φλεβάρη 2021.

42η ημέρα απεργίας πείνας και Αγώνα για Ζωή του πολιτικού κρατούμενου Δημήτρη Κουφοντίνα.

Αφίσα της Αυτονομίας που κυκλοφόρησε στη Ρώμη το Φλεβάρη του 1980, αμέσως μετά τη δολοφονία του Βαλέριο: “ΠΕΘΑΝΕ ΕΝΑΣ ΠΑΡΤΙΖΑΝΟΣ. ΑΛΛΟΙ ΕΚΑΤΟ ΘΑ ΓΕΝΝΗΘΟΥΝ. ΒΑΛΕΡΙΟ. ΕΝΑΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗΣ. Η ζωή του πρέπει να εξηγηθεί και να εξιστορηθεί. Βρίσκεται μέσα μας και μέσα στο επαναστατικό κίνημα. Όχι ένα όνομα σ’ ένα μόνο δρόμο αλλά σε όλους τους δρόμους και όλες τις πλατείες. ΟΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΕΣ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΝΕ. ΔΕΝ ΑΡΚΟΥΝ 100 ΜΑΥΡΑ ΨΟΦΙΜΙΑ. ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ”.

Βαλέριο Βερμπάνο. Μια πληγή ακόμα ανοιχτή.

του Marco Capoccetti Boccia

Στις 22 Φλεβάρη του 1980 τρεις ένοπλοι, με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους, εισβάλουν στο σπίτι του Βαλέριο Βερμπάνο, στη συνοικία Montesacro της Ρώμης. Ο Βαλέριο, ο οποίος δεν έχει κλείσει ακόμα τα δεκαεννιά του χρόνια, δεν είναι στο σπίτι. Οι τρεις θα δέσουν και θα φιμώσουν την Κάρλα και τον Σάρντο, τους γονείς του Βαλέριο, περιμένοντας το νεαρό να επιστρέψει.

Εκείνη την ημέρα, ο νεολαίος στρατευμένος αυτόνομος Βαλέριο θα πεθάνει, δολοφονημένος από μια σφαίρα με 38αρι διαμέτρημα. Από τότε μέχρι και σήμερα, σχετικά με αυτή τη δολοφονία δεν βρέθηκε ακόμα καμία δικαστική αλήθεια. Υπάρχει όμως η ιστορική και πολιτική αλήθεια, αυτή που ήταν πάντοτε ξεκάθαρη για τους συντρόφους και τις συντρόφισσες του Βαλέριο: τον δολοφόνησαν οι φασίστες.

Το κίνητρο -πιθανότατα- να βρίσκεται στις έρευνες γύρω από το νεοφασισμό στη Ρώμη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για το ένοπλο κομμάτι του [“Ένοπλοι Επαναστατικοί Πυρήνες” – “Nuclei Armati Rivoluzionari” (ΝΑR) και “Τρίτη Θέση” – “Terza Posizione”] και των δεσμών του με τους θεσμούς και το οργανωμένο έγκλημα, τις οποίες ο Βαλέριο κατέγραφε σε κείμενα που γίνανε γνωστά ως “φάκελος Βερμπάνο”.

Ένας φάκελος που θεωρούταν χαμένος και κατεστραμμένος, όπως τόσοι άλλοι, τόσα άλλα πειστήρια που -από αμέλεια ή συνέργεια- εξαφανίστηκαν και χάρη στα οποία -ίσως- να ήταν δυνατός ο εντοπισμός των δολοφόνων του.

Αυτός ο φάκελος, αφού πρώτα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μέσα στις αίθουσες του Δικαστηρίου της Ρώμης, επανεμφανίστηκε -έπειτα από 30 χρόνια- στα γραφεία της Εισαγγελίας της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας της πρωτεύουσας. Η δολοφονία του Βαλέριο Βερμπάνο αποτελεί μια από τις ωμότερες σελίδες εκείνων των χρόνων, όπου η φασιστική βία εκδηλωνόταν στο δρόμο και μέσα από τη στρατηγική των σφαγών του Κράτους.

Ο Βαλέριο αποτελεί ένα σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα και της αυτόνομης στράτευσης. Μέσα στα σύγχρονα δύσκολα χρόνια -κατά τη διάρκεια των οποίων αναγεννήθηκε ο φασισμός και ο διάχυτος ρατσισμός- η ανάγνωση της ζωής του Βαλέριο Βερμπάνο και της δουλειάς που εκείνος έκανε στο πεδίο της αντιπληροφόρησης, μπορεί και πρέπει να αποτελεί ένα βασικό βοήθημα.

Ρώμη, συνοικία Montesacro. 22 Φλεβάρη 2016: Η αντιφασιστική διαδήλωση τιμής και μνήμης κάτω από το σπίτι του και τόπο δολοφονίας του Βαλέριο.

Πράγματι, για την πόλη της Ρώμης, η μορφή του Βαλέριο Βερμπάνο υψώθηκε σε σύμβολο του στρατευμένου αντιφασισμού από το ανταγωνιστικό κίνημα σε όλες τις συνιστώσες του, και από τη στιγμή της δολοφονίας του μέχρι και σήμερα, οργανώθηκαν κάθε 22 Φλεβάρη διαδηλώσεις στη μνήμη του, στις οποίες έχουν συμμετάσχει συνολικά πολλές χιλιάδες άνθρωποι.

Αν κάποια επεισόδια φασιστικής βίας συζητήθηκαν επί μακρόν και διαμορφώθηκε μια κοινή μνήμη ή προέκυψε μια μερική δικαστική ετυμηγορία, για άλλα πάλι δεν είναι καθόλου έτσι. Η υπόθεση του Βαλέριο Βερμπάνο ανήκει -αναμφίβολα- σε αυτά τα τελευταία.

Η εμβάθυνση γύρω από τη μορφή του συγκεκριμένου συντρόφου μέσα από μια ιστορική οπτική γωνία, μας βοηθάει έτσι ώστε να ανατρέξουμε σε αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια εκείνης της συγκεκριμένης περιόδου της δεκαετίας του 1970 στη Ρώμη, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις πολιτικές δυναμικές της νεολαίας που αναπτύχθηκαν σε συγκεκριμένες συνοικίες, πχ στο βορειοανατολικό τομέα της πόλης, εκεί όπου το επίπεδο της πολιτικής σύγκρουσης ανάμεσα στην αριστερά και τη δεξιά, ανάμεσα στο Κράτος και το Κίνημα ήταν πάρα πολύ υψηλό, και όπου ανάμεσα στο 1976 και το 1983 καταγράφηκαν εννιά δολοφονίες ακτιβιστών της αριστεράς και της δεξιάς, καθώς και οργάνων των δυνάμεων ασφαλείας και δικαστικών.

Η ζωή του Βερμπάνο διασχίζει και διασχίζεται από σημαντικά πολιτικά γεγονότα. Η δολοφονία του δεν είναι το τελευταίο. Ο βίαιος θάνατος του παραμένει μια υπόθεση ανοιχτή μέχρι και σήμερα, η οποία εντάσσεται αξιωματικά ανάμεσα στα πάρα πολλά μυστήρια της Ιταλίας, αν μη τι άλλο για τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις των πειστηρίων του εγκλήματος, οι οποίες καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της μακράς και άκαρπης έρευνας που σύρθηκε επί μακρόν υποκριτικά από το Δικαστήριο της Ρώμης.

Πρόκειται για μια ασυνήθιστη δολοφονία, ακόμα και σχετικά με τις συνθήκες της: κρατήθηκαν όμηροι οι γονείς του μέσα στο σπίτι τους και ψάξανε το δωμάτιο του Βαλέριο. Το όνομα του Βαλέριο Βερμπάνο είναι άρρηκτα δεμένο με τη δολοφονία του -που έμεινε χωρίς ενόχους- και το φάκελο αντιφασιστικής αντιπληροφόρησης που τού είχε κατασχέσει η Αστυνομία, ο οποίος και περιείχε φωτογραφικό και πληροφοριακό υλικό, σχετικά με μέλη των κρατικών δυνάμεων ασφαλείας και της άκρας δεξιάς της Ρώμης, καθώς και των επαφών τους με τον κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος.

Ο Βαλέριο Βερμπάνο γεννήθηκε στη Ρώμη στις 25 Φλεβάρη 1961. Το Σεπτέμβρη του 1975, ο Βαλέριο εγγράφεται στο επιστημονικό Λύκειο “Αρχιμήδης” – “Archemide”.

Πρόκειται για ένα λύκειο ήδη πολύ γνωστό, για τους πάρα πολλούς στρατευμένους αριστερούς μαθητές του, τόσο στο Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα – Partito Comunista Italiano (PCI) όσο και στην αναδυόμενη Προλεταριακή Δημοκρατία – Democrazia Proletaria (DP), αλλά και στο Κίνημα, στη Συνεχή Πάλη – Lotta Continua (LC), την Εργατική Πρωτοπορία – Avanguardia Operaia, αλλά και σ’ έναν από τους πρώτους μαθητικούς πυρήνες της Ρώμης: τον Αυτόνομο Πυρήνα Αρχιμήδη – Nucleo Autonomo Archemide, με τον οποίο ο Βαλέριο αρχίζει να σχετίζεται ήδη από τον πρώτο χρόνο της φοίτησης του στο σχολείο.

Πρόκειται για έναν από τους πρώτους μαθητικούς πυρήνες που είχαν συνδεθεί με τη ρωμαϊκή Εργατική Αυτονομία – Autonomia Operaia (AO), με παρουσία σ’ ένα λύκειο όπου -αντίθετα- ήδη από το 1968 οι μαθητικές συλλογικότητες που συνδέονταν με τις ιστορικές ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς ήταν εκείνες που κατείχαν την αριθμητική και οργανωτική πλειοψηφία.

Μέσα σε αυτή τη συνθήκη, ο Βαλέριο μαζί με άλλους συμμαθητές του συστρατεύονται για τη μετατροπή μιας μικρής ομάδας όπως αυτός ο Πυρήνας, σε μια πλατιά πολιτική και καλά οργανωμένη συλλογικότητα, η οποία θα γίνει διάσημη ως Collettivo Autonomo, ένα από τα σημαντικότερα ανάμεσα στο ευρύ μαθητικό πανόραμα της πόλης.

Η πολιτική δραστηριοποίηση του Βαλέριο Βερμπάνο, όπως και πάρα πολλών άλλων μαθητών και μαθητριών εκείνης της εποχής, δεν εκδηλώνεται μονάχα μέσα στο σχολείο αλλά και στη συνοικία όπου ζούνε, όπως και στις πλησιέστερες, όπου έξω από τις πολυάριθμες έδρες των κομμάτων της θεσμικής αριστεράς, σχηματίζονται ομάδες αγοριών και κοριτσιών από τα δεκατέσσερα και πάνω,που αρχίζουν να συναντιούνται στους δρόμους, τις πλατείες, έξω από μπαρ και σε παρκάκια. Αυτά τα σημεία συνάντησης σε ανοιχτούς χώρους θα λειτουργήσουν ως σημεία έλξης για πάρα πολλά άλλα αιτήματα της νεολαίας που αναπτύχθηκαν εκείνα τα χρόνια, τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά – πολιτισμικά, ή και ακόμα σε επίπεδο απλής διασκέδασης. Σε έναν από αυτούς τους χώρους ο Βαλέριο θα συναντηθεί με νέους και μαθητές σαν κι εκείνον, μαζί με τους οποίους θα ξεκινήσει κοινές πολιτικές διαδρομές και θα μοιραστεί χώρους κοινωνικότητας και πολιτισμικής ανάτασης.

Ο Βαλέριο Βερμπάνο είναι ένας μαθητής λυκείου που έκλεισε τα δεκαέξι στις 25 Φλεβάρη 1977, την ημέρα της μεγάλης πανεθνικής συνέλευσης του Κινήματος στο πανεπιστήμιο της Ρώμης La Sapienza.

Ο Βαλέριο συμμετέχει με τα μπούνια σε αυτό το κίνημα, αναλαμβάνει καθήκοντα στην οργάνωση των απεργιών, των συνελεύσεων, της κατάληψης στο σχολείο του, ενώ παράλληλα συμμετέχει στις πολιτικές πρωτοβουλίες που προωθεί το Κίνημα, τόσο μέσα στα πανεπιστήμια όσο και έξω, στους δρόμους και τις πλατείες της πόλης. Μετά τις συνελεύσεις στο πανεπιστήμιο, συμμετέχει στις διαδηλώσεις στις 5 και τις 12 Μάρτη του 1977.

Εκείνη της 12ης Μάρτη, μνημονεύεται από τις δημοσιογραφικές και τις ιστορικές αναφορές ως η ημέρα της μεγάλης διαδήλωσης του Κινήματος στη Ρώμη, όπου επί ώρες σημειώθηκαν συγκρούσεις με την Αστυνομία και τους Καραμπινιέρους, αφού πρώτα αυτοί οι τελευταίοι είχαν δολοφονήσει -την προηγούμενη ημέρα στη Μπολόνια- τον φοιτητή Ιατρικής και στρατευμένο στη LC Φραντσέσκο Λορούσσο.

Στη Ρώμη, δυο μήνες μετά την απόπειρα δολοφονίας [με πυροβολισμούς μέσα στο πανεπιστήμιο] κατά του φοιτητή Bellachioma, πραγματοποιείται μια ακόμα -από ένα νεοφασίστα που δεν θα ταυτοποιηθεί από τις αρχές- ενάντια σ’ έναν στρατευμένο κομμουνιστή, τον Μαουρίτσιο Σ., ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά έπειτα από πυροβολισμό που δέχτηκε στις 21 Απρίλη 1977, μέσα στο αστικό λεωφορείο 37.

Μερικούς μήνες αργότερα, οι φασίστες των νεοσυσταθέντων NAR θα δολοφονήσουν στις 30 Σεπτέμβρη το στρατευμένο της LC Walter Rossi, κατά τη διάρκεια μιας δράσης αντιφασιστικής αντιπληροφόρησης. Την επόμενη ημέρα, οι φασίστες θα αποπειραθούν να εισβάλουν στο Λύκειο Archemide, όμως ο Βαλέριο και οι σύντροφοι του θα τους αποκρούσουνε, τρέποντας τους σε φυγή.

Έπειτα, το Φλεβάρη και τον Οκτώβρη του 1978, οι φασίστες θα δολοφονήσουν -με πυροβολισμούς στη μέση του δρόμου- ακόμα δυο στρατευμένους της αριστεράς, τον Roberto Scialabba και τον Ivo Zini. Ο Βαλέριο συμμετέχει στις διαδηλώσεις που ακολουθούνε μετά από τις δολοφονίες αυτών των συντρόφων, οι οποίοι ήταν νεαροί όπως κι εκείνος. Διαδηλώσεις στρατευμένου αντιφασισμού με επιθέσεις σε πάρα πολλές φασιστικές έδρες, σε όλη την πόλη της Ρώμης.

Θα είναι αυτές οι δολοφονίες γύρω από τις οποίες ο Βαλέριο Βερμπάνο θα ασχοληθεί προσωπικά, συστήνοντας μια ομάδα εργασίας και έρευνας, αποτελούμενη και από άλλους νεότατους συντρόφους του. Θα παρακολουθήσουν και θα φωτογραφίσουν τους φασίστες, θα μελετήσουν τις σχέσεις τους με τους εμπόρους ηρωίνης και τους πράκτορες των δυνάμεων ασφαλείας, φτιάχνοντας έναν ογκώδη φάκελο, ο οποίος και θα κατασχεθεί από το σπίτι του, από τους ασφαλίτες της DIGOS στις 21 Απρίλη 1979. Ο Βερμπάνο θα συλληφθεί μετά την ανεύρεση ενός πιστολιού κατά τη διάρκεια της έρευνας στο σπίτι του και θα εκτίσει εφτά μήνες προφυλάκισης. Μετά την αποφυλάκισή του, ξεκινάει και πάλι από την αρχή τη δουλειά για τον Αντιφασιστικό Φάκελο, αλλά στις 22 Φλεβάρη του 1980 θα δολοφονηθεί μέσα στο σπίτι του, από τρεις ενόπλους με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά τους.

Από τότε μέχρι και σήμερα, η Μνήμη του παραμένει ζωντανή και δυνατή μέσα στο αντιφασιστικό κίνημα της Ρώμης.

Ρώμη, συνοικία Tufello. Φλεβάρης 2021