Τα χαρακτηριστικά που έχει αναπτύξει η περιοχή των Εξαρχείων τα τελευταία 50 χρόνια την κάνουν, τόσο σε συμβολικό όσο και σε ουσιαστικό επίπεδο, κάτι παραπάνω από μια ακόμα γειτονιά του κέντρου της Αθήνας. Η χωροταξική της θέση, κυρίως ανάμεσα σε πανεπιστημιακές σχολές πράγμα που προσέλκυσε χιλιάδες φοιτητές είτε ως κατοίκους είτε ως θαμώνες όπως και δεκάδες εκδοτικούς οίκους, βιβλιοπωλεία, πολιτικά και πολιτιστικά στέκια κτλ, από την περίοδο της Χούντας ακόμα, την έκανε έναν τόπο συνάντησης, δράσης, γέννησης και προώθησης ανατρεπτικών ιδεών και εναλλακτικών κουλτουρών. Μια γειτονιά που με όλες της τις αντιφάσεις αποτελεί από τότε έως και σήμερα ένα χώρο ανυπακοής και αντίστασης μέσα στην καρδία της αθηναϊκής Μητρόπολης. Ας μην ξεχνάμε ότι έχουν αποτελέσει τον πυρήνα των μεγαλύτερων εξεγερτικών γεγονότων της τελευταίας 50ετιας (Πολυτεχνείο 73, Δεκέμβρης 08) αλλά και ενός πλήθους ανατρεπτικών δράσεων/κινήσεων και το χώρο που βρήκαν στέγη δεκάδες πολιτικών, πολιτιστικών, κοινωνικών εγχειρημάτων.
Τα παραπάνω προσδίδουν ένα χαρακτήρα στην περιοχή που προφανώς δεν θα μπορούσε να περνάει αδιάφορος και να στοχοποιείται από τους κρατικούς μηχανισμούς. Η περιοχή ανέκαθεν αλλά ιδιαιτέρως την τελευταία 15ετια έχει βρεθεί στο στόχαστρο τους με ποικίλους τρόπους. Το κράτος αποπειράται συνεχώς να πατήσει πόδι στα Εξάρχεια είτε μέσω της καταστολής είτε μέσω της αφομοίωσης και του εξευγενισμού τους.
Μετά το Δεκέμβρη του 08, στο πλαίσιο της αντεξεγερτικής αντεπίθεσης της κρατικής πολιτικής και εν μέσω μεγάλων κοινωνικών ταραχών των πρώτων μνημονιακών χρόνων, στις οποίες τα Εξάρχεια είχαν προεξέχοντα ρόλο ως έδαφος διαδικασιών, ζυμώσεων αλλά και συγκρούσεων, η περιοχή αποτέλεσε πεδίο πολιορκίας και κατοχής από τους πραιτωριανούς της Γ’ Ελληνικής «Δημοκρατίας». Αναβαθμισμένες κατασταλτικές δυνάμεις δεν έχαναν την ευκαιρία ανά πασά στιγμή να επελαύνουν στην περιοχή χτυπώντας και τρομοκρατώντας είτε διαδηλωτές είτε τυχαίους περαστικούς.
Αυτές οι αναβαθμισμένες κατασταλτικές επιχειρήσεις συντελέστηκαν παράλληλα με μια πολίτικη υποβάθμισης της γειτονιάς, υποβοηθουμένη από την κρίση που ξεσπά την ίδια περίοδο. Ο κοινωνικός κανιβαλισμός κυριαρχεί, το ναρκεμπόριο ανθεί και μαζί του οι συμμορίες που λυμαίνονται την περιοχή με την ανοχή και υποστήριξη των μπάτσων. Σχήμα οξύμωρο το ότι η – ίσως – μεγαλύτερη αγορά λιανικής ναρκωτικών ουσιών βρίσκεται στην πλέον αστυνομοκρατούμενη γειτονιά της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτής της στοχευμένης υποβάθμισης πραγματώνεται και η απαξίωση των κοινωνικών και δημοσίων δομών και υποδομών. Σχολεία και υπηρεσίες κλείνουν ή απομακρύνονται, η Πλατεία και οι γύρω δρόμοι αφήνονται στο έλεος της παραμέλησης και των σκουπιδιών και η ζωή για κατοίκους και εργαζομένους γίνεται αβίωτη.
Η περιοχή αφήνεται βορά στον κοινωνικό κανιβαλισμό και το ναρκεμπόριο και κατακλύζεται από μπάτσους και μαφιόζους (μικρής ή μεγάλης εμβέλειας) ενώ ταυτόχρονα η υποβάθμιση αυτή της περιοχής και της κοινωνικής ζωής προλειαίνει το έδαφος για την πλήρη αλλοίωση της μορφής της. Η εναλλακτικοποίηση εμφανίζεται ως το άλλο μισό της καταστολής και ο αντισυμβατικός χαρακτήρας της περιοχής αποτελεί πεδίο εμπορικής εκμετάλλευσης. Η φυσιογνωμία της γειτονιάς ως πεδίο αντίστασης και ανάπτυξης αντικουλτούρας, από επικίνδυνη μετατρέπεται σε τουριστική ατραξιόν και ένα «Ελ Ντοράντο» ευκαιριών ξεδιπλώνεται για το «νόμιμο» και «παράνομο» κεφάλαιο.
Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων – αναντίστοιχη με την ποιότητα ζωής και τις παροχές που προσφέρονται – όπως και η πλήρης μετατροπή της σε διασκεδασούπολη, απομακρύνουν τους μονίμους κατοίκους και τους παλιούς θαμώνες, ανοίγοντας το δρόμο για τη νέα εποχή της απόλυτης τουριστικοποίησης της περιοχής. Μεγάλα επενδυτικά funds εξαγοράζουν σπίτια και ολόκληρα κτήρια, καταλήψεις στέγης προσφύγων που εκκενωθήκαν ξεπουλήθηκαν και ανακαινίζονται ώστε και αυτά με τη σειρά τους να «φιλοξενήσουν» τους τουρίστες/κατακτητές, κόσμος κυριολεκτικά πετιέται στο δρόμο από ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που σπεύδουν να αδράξουν την ευκαιρία. Τα Εξάρχεια αποτελούν την κορωνίδα στην αποικιακού τύπου τουριστικοποίηση της Αθήνας στη μεταμνημονιακή εποχή. Κυβέρνηση και Δήμος (από το ίδιο βαρέλι) με μια σειρά κινήσεων έρχονται να ολοκληρώσουν το έργο της καταστροφής της γειτονιάς, εξυπηρετώντας παράλληλα με τους σκοπούς του κεφαλαίου και τους δικούς τους πολιτικούς σκοπούς. Τα Εξάρχεια πρέπει να αλωθούν με κάθε τρόπο και κάθε μέσο…
Το Πολυτεχνείο, σημείο αναφοράς του ανταγωνιστικού κινήματος, ως χώρος πολιτικών και κοινωνικών εκδηλώσεων, συναντήσεων και ζυμώσεων και τόπος αγώνα, από τον καιρό της πανδημίας έχει κλείσει και προορίζεται για μουσείο. Ο λόφος του Στρέφη, από τους ελάχιστους ελευθέρους χώρους πράσινου στο κέντρο, άμεσα συνδεδεμένος με τη γειτονιά και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της, παραδίδεται – ενταγμένος στο μεγάλο φαγοπότι του δήμαρχου – στους ιδιώτες. Η πλ. Εξαρχείων θα καταστραφεί για να φιλοξενηθεί ο νέος σταθμός του Μετρό.
Η εγκατάσταση του Μέτρο στην Πλατεία δεν εξυπηρετεί κανένα απολύτως σκοπό πέραν της, στα όρια της εμμονής, ρεβανσιστικής πολιτικής της κυβέρνησης απέναντι στην περιοχή και σε ότι αυτή εκφράζει και συμβολίζει. Διότι όσο αναγκαία και να ‘ναι φαινομενικά μια αναβάθμιση των μέσων συγκοινωνίας για τη γειτονιά (στην οποία όντως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με κρατική ευθύνη) στην πραγματικότητα η κατασκευή του σταθμού πάνω στην πλατεία άλλα σχέδια εξυπηρετεί και όχι την διευκόλυνση κατοίκων, εργαζομένων και θαμώνων. Με λίγα λόγια, η κατασκευή του σταθμού σημαίνει την πλήρη καταστροφή της πλατείας και τη μετατροπή της από τόπο κοινωνικής συνάντησης σε χώρο διέλευσης. Μιας και αφού θα παραμείνει εργοτάξιο για 8 χρόνια – σύμφωνα με τις μελέτες – και με ότι αυτό συνεπάγεται, θα αλλάξει εντελώς μορφή με τις θέσεις των παγκακιών, των παρτεριών και των ελεύθερων χωρών να καταλαμβάνονται από τσιμεντένια κουτιά εξαερισμού και κυλιόμενες σκάλες εισόδου και στη θέση των 70 δέντρων που θα κοπούν να μπαίνει γκαζόν μιας και στο 1,5 μέτρο ωφέλιμου βάθους δεν μπορεί να φυτρώσει τίποτε άλλο. Ταυτόχρονα, η έλλειψη σύνδεσης με υπέργεια μέσα μαζικής μεταφοράς και παρκινγκ θα επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το ήδη μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα στην περιοχή.
Ο εξευγενισμός των Εξαρχείων που συντελείται με τη δημιουργία του σταθμού Μετρό στην πλατεία, με την επαπειλούμενη μετατροπή του Πολυτεχνείου σε μουσείο και με την παράδοση του λόφου του Στρέφη σε επιχειρηματικά συμφέροντα, είναι μια ακόμα πράξη πολέμου από το Κεφάλαιο και το Κράτος του απέναντι στον κόσμο του αγώνα και όχι μόνο. Είναι μέρος της συνολικής επίθεσης που εξαπολύεται από την νεοφιλελεύθερη ακροδεξιά διαχείριση εναντίον της κοινωνικής βάσης. Κυβέρνηση και Δήμος, εξυπηρετώντας τα αδηφάγα συμφέροντα του Κεφαλαίου, δράττονται της ευκαιρίας να επιτεθούν και σε μια περιοχή, στοχεύοντας όχι μόνο στην κοινωνική αποσάθρωση της και στην αλλοίωση του χαρακτήρα της αλλά σε ολόκληρο το ανταγωνιστικό ριζοσπαστικό κίνημα και την ιστορία του.
Η ιστορία των Εξαρχείων είναι η ιστορία των αγώνων τους. Όπως αναφέραμε και στην αρχή, τα Εξάρχεια αποτελούν και χωροταξικά και κοινωνικά σημείο αναφοράς για το κίνημα και τον αγώνα, και όπως κάθε κεκτημένο έτσι κι αυτό δεν χαρίστηκε από κανέναν, ούτε κερδήθηκε αναίμακτα. Ο κόσμος της γειτονιάς, κάτοικοι και θαμώνες, ως αναπόσπαστο μέρος του κόσμου του αγώνα κλήθηκαν να υπερασπιστούν το χαρακτήρα και την ίδια την ύπαρξη της γειτονιάς, απέναντι στα σχέδια που ήθελαν να την αλώσουν, εδώ και χρόνια: στα μέσα των 80s ενάντια στην πρέζα των μπάτσων και το Σχέδιο Αρετή, στις αρχές των 00s ενάντια στην «ανάπλαση» της Πλατείας έως και τους αγώνες της τελευταίας δεκαετίας ενάντια στο ναρκεμπόριο, τον κοινωνικό κανιβαλισμό και την αστυνομική κατοχή της περιοχής. Σήμερα καλούμαστε και πάλι να αντισταθούμε στα σχέδια Επιχειρηματιών, Κράτους και Δήμου που στοχεύουν στην καταστροφή των Εξαρχείων και τη μετατροπή τους από χώρο αμφισβήτησης, αντίστασης και αγώνα σε μια αποστειρωμένη τουριστικοποιήμενη περιοχή ενναλακτικής διασκέδασης. Καλούμαστε να υπερασπιστούμε την ίδια την ύπαρξη των Εξαρχείων και τη ζωή των κατοίκων. Καλούμαστε να αγωνιστούμε για τη μνήμη, την ιστορία των αγώνων μας και την συνέχισή τους.
Αγώνας για τα Εξάρχεια της Ταξικής Αλληλεγγύης και της Κοινωνικής Αυτοοργάνωσης
Σάββατο 25 Ιούνη/Διεθνής – Πανελλαδική ημέρα υπεράσπισης της γειτονιάς των Εξαρχείων
Στηρίζουμε/Συμμετέχουμε στη Διαδήλωση πλατεία Εξαρχείων ώρα 20.00 που καλείται από το Συντονιστικό Δράσης για την υπεράσπιση των Εξαρχείων
Κίνηση της Βιολέττας
Ιούνης 2022