Ρώμη, San Lorenzo 9 Απριλίου 2021: Στη Μνήμη του Σαλβατόρε Ριτσιάρντι.

Από τις 17.00 ραντεβού στην Via dei Volsci, κάτω από το Radio Onda Rossa. Παρουσία στο δρόμο και ζωντανή μετάδοση με ανοιχτά μικρόφωνα.

RADIO ONDA ROSSA. Ένα σήμα που ενοχλεί [από το 1977].

Πολλοί νόμισαν ότι αφού χάθηκε αυτή η μάχη, είχε τελειώσει και ο αγώνας, μπερδεύοντας δυο πράγματα, γιατί η μάχη μπορεί να χαθεί, αλλά ο αγώνας δεν τελειώνει…

Salvatore Ricciardi

Στις 9/4/2020 έφυγε από τη ζωή στη γενέτειρα του Ρώμη, ένας ξεχωριστός προλετάριος, ένας σεμνός κομμουνιστής, ένας παντοτινός αντάρτης: ο Σαλβατόρε Ριτσιάρντι.

O Σαλβατόρε έφυγε αγωνιζόμενος, έπειτα από τον βαρύτατο τραυματισμό του, μετά την πτώση του από μεγάλο ύψος, καθώς σκαρφάλωνε ψηλά, στα ογδόντα του -εν μέσω πανδημίας και καραντίνας- για να κρεμάσει πανό αλληλεγγύης στους αγωνιζόμενους και εξεγερμένους και τις αγωνιζόμενες και εξεγερμένες, κρατούμενους και κρατούμενες των ιταλικών φυλακών…

Στη Μνήμη μας θα παραμείνουν βαθιά χαραγμένα, το πλατύ χαμόγελο και η έμφυτη ανθρωπιά, η διαλεκτική αναλυτικότητα της σκέψης και η ανυποχώρητη αγωνιστικότητα του, γνωρίσματα που τον χαρακτήρισαν καθ’ όλη τη διάρκεια της πολυκύμαντης ζωής του.

Αν κάτι είναι “αντικειμενικά βέβαιο”, αυτό είναι το γεγονός ότι ο Σαλβατόρε ήταν ένας κομμουνιστής, ένας από “τους ασυνήθιστους αυτούς ανθρώπους, που τόσο βίαια εισέβαλαν στον 20ο αιώνα”.

Ως την τελευταία ανάσα του και παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, ο Salvo παρέμεινε ένας ζωντανός άνθρωπος, ένας ατόφιος αγωνιστής μέσα στις αδιάκοπες και βαθιές γραμμές, εκείνες που ενώνουν αδιάλειπτα το χθες, το σήμερα, το αύριο του ιστορικού & σύγχρονου, ανταγωνιστικού & επαναστατικού κινήματος, δηλαδή εκείνων που (παρ’ όλα αυτά…) συνεχίζουν να μάχονται και να παλεύουν, ν’ αντιστέκονται και ν’ αγωνίζονται…

Ένα χρόνο μετά, αναδημοσιεύουμε στη Μνήμη του, το ακόλουθο “ενδιαφέρον” υλικό:

1) O χαιρετισμός του Σάντε Νοταρνικόλα στον Σαλβατόρε Ριτσιάρντι (10/04/2020) 

Ο προλετάριος κομμουνιστής και απαλοτριωτής τραπεζών, ο πολιτικός κρατούμενος ποιητής Sante Notarrnicola που με τη δράση και το λόγο του, παρακίνησε και μίλησε κατευθείαν στην καρδιά και το μυαλό πολλών γενιών αγωνιστών & αγωνιστριών, έφυγε από τη ζωή πρόσφατα, στα ογδόντα τρία του, στις 22/3/2021. 

2) Δυο αποσπάσματα από την μπροσούρα “Salvatre Ricciardi. Τι σήμαινε να είσαι 20 χρονών το 1960… Με το άλφα μικρό. Μια ζωή για την προλεταριακή αυτονομία” (Αθήνα, 2015)

Μια μεταφρασμένη απομαγνητοφώνηση δυο εκπομπών (που μεταδόθηκαν από το διαδικτυακό αντιεξουσιαστικό ραδιόφωνο Radiocane του Μιλάνου τον Ιούνη του 2014), η οποία τυπώθηκε στην Αθήνα από την τυπογραφική κολεκτίβα Rotta και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Προλεταριακή Πρωτοβουλία.

3) Μερικές διευκρινήσεις της συντακτικής επιτροπής του Radio Onda Rossa 87,9 FM για το Σάββατο 11 Απρίλη 2020.

Σχετικά με κάποιες ειδήσεις που κυκλοφόρησαν σε μέσα ενημέρωσης…

Ciao Salvo.

Contromaelstrom Sempre!

Προλεταριακή Πρωτοβουλία.

Αθήνα, Απρίλης 2021.

Φώτο: Νουόρο (Σαρδηνία) 1981, στην ειδική φυλακή της οδού Badu ‘e Carros (μια από τις σκληρότερες, όμως ο συσχετισμός δυνάμεων επέτρεψε αυτή την εσωτερική φωτογράφηση στο προαύλιο. Όμως δεν κράτησε πολύ).

Πηγή: το blog contromaelstrom που είχε δημιουργήσει και διατηρούσε ο Salvatore.

1) Σαλβατόρε,

Πριν από μερικές ημέρες μου είχε τηλεφωνήσει ο Πάολο. Με ενημέρωσε για την πτώση σου, για την κατάστασή σου, για τις δοκιμασίες σου. Υπέφερες πολύ, το ξέρω, το φαντάζομαι. Αυτά τα τραύματα είναι ανυπόφορα, όπως και η φυλακή με τις απομονώσεις της, την αγριότητα της, την αχρηστία της. Ακόμα είμαι συνταραγμένος από τον τρόπο που έπεσες. Δεν υπήρχαν νεότεροι σύντροφοι για να κρεμάσουν το πανό; Γνωρίζω το μηχανισμό: είναι το σχολείο που μας διαμόρφωσε, να προηγηθούμε όλων και παντού, με τίμημα το σπάσιμο μας και έτσι έγινε με εσένα…

Ο ιός με εμποδίζει σε πολλά πράγματα. Θα ήθελα να σε συνοδεύσω και στο μεταξύ να σου μιλήσω και να σου θυμίσω το παραθυράκι του κελιού σου στη φυλακή του Κούνεο, απ’ όπου φαινόταν χιονισμένο όλο το Μονβίζο. Ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους αποδεχόμουν την πρόσκληση σε δείπνο, όταν ήταν εφικτή η κοινωνικότητα. Μαζί με αυτή, οι αναμνήσεις της στράτευσης, της δικής σου και των συντρόφων σου.

Νοιώθω αρκετά φτωχός. Μου λείπει ο Πρόσπερο, μου λείπει ο Άντζελο Μπασόνε, ο Πικιούρα, ο Βικ και πολλοί άλλοι: ένας θλιβερός κατάλογος. Μένουν τα γραπτά σου που θα διαδώσουμε. Ξέρεις, εδώ και καιρό έχει πέσει πάνω μου η σιωπή, δεν είμαι πια ο γραφομανής εκείνων των καιρών ενώ και τα ποιήματα είναι σπάνια.

Παρατηρώ, ακούω, σιωπώ. Σίγουρα: είναι η ηλικία.
Καλό ταξίδι σύντροφε. Ευχαριστώ για όλα.

Μόλις ελευθερωθώ από τον ιό θέλω να φτάσω στο Μονβίζο για έναν ιδιαίτερο χαιρετισμό σε σένα και σε μένα τον ίδιο.

Σάντε Νοταρνικόλα

πηγή: Radio Onda Rossa (Ρώμη)

μετάφραση: κινηματικό εκδοτικό εγχείρημα Los Solidarios
Αθήνα, 10 Απρίλη 2020

2) […] Ο Σαλβατόρε Ριτσιάρντι γεννήθηκε το 1940 στη Ρώμη. Μετά από τεχνικές σπουδές και παράλληλη δουλειά στην οικοδομή, το ’62 θ’ αρχίσει να εργάζεται ως τεχνικός στους σιδηροδρόμους. Θα δραστηριοποιηθεί συνδικαλιστικά στη Γενική Συνομοσπονδία Ιταλών Εργαζομένων [Cgil] και πολιτικά στο Σοσιαλιστικό Κόμμα Προλεταριακής Ενότητας [Psup]).

Θα συμμετάσχει ενεργά στους φοιτητικούς και τους εργατικούς αγώνες που θα ξεσπάσουν το 1968 και το ’69. Στα χρόνια που θ’ ακολουθήσουν θα πρωταγωνιστήσει στην οικοδόμηση της αυτοοργάνωσης που αρχίζει να κερδίζει έδαφος τόσο στο σιδηροδρομικό κλάδο όσο και σ’ άλλους εργοστασιακούς χώρους. Μετά την πολύχρονη δραστηριοποίησή του στο χώρο της εργατικής αυτονομίας, το 1977 θα στρατευθεί στις Κόκκινες Ταξιαρχίες, στη ρωμαϊκή Φάλαγγά τους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την “επιχείρηση Μόρο”. Θα συλληφθεί τον Μάρτη του 1980 και στα τέλη της ίδιας χρονιάς μαζί με συντρόφους του και άλλους συγκρατούμενούς του, θα οργανώσουν την εξέγερση στην ειδική φυλακή του Τράνι. Θα καταδικαστεί σε ισόβια και από το 1996 θα τεθεί σε καθεστώς “ημι-ελευθερίας”.

Μετά από τριάντα χρόνια εγκλεισμού και ομηρίας, από τα τέλη του 2011 [έζησε & αγωνίστηκε…] ελεύθερος χωρίς περιοριστικούς όρους.

Το 2012 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Derive Approdi το βιβλίο του Maelstrom. Στιγμιότυπα ταξικής εξέγερσης και αυτοοργάνωσης στην Ιταλία (1960-1980), από το οποίο και ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα:

“Το κίνημα στο οποίο συμμετείχα και για το οποίο μιλάμε τώρα ήταν ένα φουσκωμένο ποτάμι αρκετά συμπαγές, αν και κολυμπούσαν μέσα του πάρα πολλά ψάρια με διαφορετικά χρώματα, διαφορετικές ιδέες και πρακτικές, συχνά εναντιωματικά μεταξύ τους. Η διαδρομή αυτού του ποταμιού στόχευε στη ριζική αλλαγή του υπάρχοντος, στην αποκαθήλωση του καπιταλιστικού συστήματος και του Κράτους του, στην οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας που έπρεπε να εφευρεθεί, βασισμένη όμως στην άμεση δημοκρατία του προλεταριάτου. Ονομάζαμε αυτή τη διαδρομή “κομμουνισμό”. Μια επαρκής προοπτική για να συνεχίσουμε να κολυμπάμε όλοι και όλες μέσα στο ίδιο ποτάμι και προς την ίδια κατεύθυνση. Και οι ένοπλες οργανώσεις δεν ήταν άλλο από χώροι αυτού του ίδιου του ποταμιού. Δεν υπήρξε, ούτε θα μπορούσε να υπάρξει, ούτε “κεντρική δομή” ούτε “ένας και μοναδικός εγκέφαλος”. Ήμασταν όλοι σκεπτόμενα μυαλά, γι’ αυτό και παράγαμε πάρα πολλά όμορφα και ανατρεπτικά πράγματα […]. Το κίνημά μας διέρρηξε κάθε δεσμό με τον εθνικισμό, ο οποίος είχε μολύνει το εργατικό κίνημα τον εικοστό αιώνα. Το βλέμμα μας αποστρεφόταν κάθε σύνορο, σηκωνόμασταν στις μύτες των ποδιών μας για να κοιτάξουμε όλο και πιο μακρυά. Την προσοχή μας τραβούσε κάθε ρήξη στο διεθνές επίπεδο, το οποίο βλέπαμε μ’ αντίστοιχο ενδιαφέρον μ’ εκείνο για την κάθε ρήξη της καπιταλιστικής τάξης στο εσωτερικό. Ήμασταν πεπεισμένοι ότι το σφιχταγκάλιασμα ανάμεσα στον κομμουνισμό και τον εθνικισμό ήταν ένα είδος εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας, όπως και κάθε άλλη βασισμένη στην ταυτότητα παλινόρθωση. Αυτό το έγκλημα εμπόδισε κάθε πραγματική σχέση ανάμεσα στο κλασικό εργατικό κίνημα και το δικό μας κίνημα. Ήμασταν πιο κοντά στον “αρχικό” κομμουνισμό, τον ανταγωνιστικό και διεθνιστικό, και όχι στον εθνικό-πατριωτικό του εικοστού αιώνα. Δίναμε περισσότερη σημασία στο διεθνές πλαίσιο και τις μεταβολές του απ’ ό,τι στις εσωτερικές πολιτικές αλχημείες του “παλατιού”. Θεωρούσαμε τους εαυτούς μας κομμάτι μιας διεθνούς σύγκρουσης, αν και όντας στενά δεμένοι με τις πραγματικότητες, τις εδαφικοποιημένες κι εκείνες στους χώρους δουλειάς […]. Οι μνήμες φυσικό είναι να βαραίνουν το φορτίο του παρελθόντος, να αφήνονται πίσω, να μη σου ανήκουν πια. Όχι. Τα γεγονότα αυτών των σελίδων, οι επιλογές εκείνου του κομματιού της γενιάς μου, τουλάχιστον όσο μ’ αφορά προσωπικά, δεν είναι βαλμένες στο σακούλι του παρελθόντος. Ζω μαζί τους. Είναι το παρόν, για εμένα. Δεν κάνω τα πράγματα που έκανα τότε, αλλά δεν τα πέταξα και μακριά μου με απέχθεια, απογοήτευση και τύψεις. Με συντροφεύουν, με βοηθάνε στη δύσκολη φουσκοθαλασσιά των καιρών που ζούμε. Λένε μερικοί: να κλείσεις πίσω σου για να πας παραπέρα. Θα μπορούσε να γίνει και αυτό, αλλά θα ήταν απαραίτητη πρώτα μια ανοιχτή και ευρεία συζήτηση, χωρίς διαστρεβλώσεις και προκαταλήψεις, που αποτελούν και το καθημερινό ψωμί αυτής της χώρας […].

Via dei Volsci, San Lorenzo Ρώμη, άνοιξη 2020

Γεια σου Σάλβο. Το Ράδιο σου σε χαιρετάει

3) Radio Onda Rossa 87,9 FM [Ρώμη] | Μερικές διευκρινήσεις για το Σάββατο 11 Απρίλη 2020

Σχετικά με κάποιες ειδήσεις που κυκλοφόρησαν σε μέσα ενημέρωσης, αναφορικά με όσα συνέβησαν το προηγούμενο Σάββατο 11 Απρίλη στη συνοικία Σαν Λορέντζο της Ρώμης διευκρινίζουμε τα ακόλουθα.

Η σορός του Σαλβατόρε Ριτσιάρντι αφού έφυγε από το νεκροτομείο της Πολυκλινικής Umberto I°, έκανε στάση κάτω από την έδρα του ραδιοφωνικού σταθμού μας για έναν τελευταίο χαιρετισμό σ’ ένα σύντροφο που για σχεδόν 20 χρόνια υπήρξε ένας από τους συντελεστές του.

Κατά τη διάρκεια της σύντομης τελετής, οι πολυάριθμοι σύντροφοι και συντρόφισσες που ήταν παρόντες και παρούσες, έχοντας συνείδηση των περιορισμών που έχουν επιβληθεί από την εξελισσόμενη υγειονομική κρίση και παρά τον πόνο για το θάνατο αυτού του αγαπημένου συντρόφου, διατήρησαν τις απαραίτητες αποστάσεις ο ένας από την άλλη και διαλύθηκαν μετά την αναχώρηση του φέρετρου.

Καμία πορεία δεν συνόδευσε τον Σαλβατόρε στο τελευταίο του ταξίδι, ούτε από το νεκροθάλαμο ούτε στο Σαν Λορέντζο. Καμία πρόκληση ενάντια στις απαγορεύσεις δεν έλαβε χώρα στο όνομα του.

Η συντακτική επιτροπή του Radio Onda Rossa
Ρώμη, 13/4/2020

πηγή: ondarossa.info
μετάφραση: κινηματικό εκδοτικό εγχείρημα Los Solidarios
Αθήνα, 15/4/2020

Ένα βίντεο από την Αντιφασιστική Δράση Ανατολικής Ρώμης [Azione Antifascista Roma Est] με το συντροφικό Αντίο στον Salvo στην οδό dei Volsci στο San Lorenzo στη Ρώμη την άνοιξη του 2020 ΕΔΩ